Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΑΖΙΑΣ ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑΣ

Η “γεωγραφία της δυσαρέσκειας” αποτελεί έναν αθόρυβο και σοβαρό κίνδυνο για τη Νέα Δημοκρατία, η οποία χάνει παραδοσιακά της ερείσματα σε συγκεκριμένες περιοχές, κυρίως αγροτικές και κυρίως στη βόρεια Ελλάδα.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο όρος κυρίως χρησιμοποιείται για να περιγράψει την άνοδο “αντισυστημικής” ψήφου και ιδίως ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών κομμάτων, σε οικονομικά ασθενέστερες περιοχές και ομάδες ή και σε πιο εύπορες, που έχουν όμως δει το επίπεδο ζωής τους να πέφτει και θεωρούν ότι δεν έχουν προοπτικές όπως στο παρελθόν.

Η “γεωγραφία της δυσαρέσκειας” στην Ελλάδα αφορά κατά κύριο λόγο περιφέρειες της βόρειας Ελλάδας, ιδίως της Μακεδονίας, οι οποίες εξακολουθούν και έχουν πολύ χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από την Αττική και πολύ χαμηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με τη Eurostat το 2023 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Αττική ήταν στο 96% του μέσου όρου της ΕΕ, ενώ στην κεντρική Μακεδονία 55%, στη δυτική Μακεδονία 55%, στη Θεσσαλία 52%, στη δυτική Ελλάδα 50%, στην Ηπειρο 45%, στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη 44% και στο βόρειο Αιγαίο 42%.

Οι ιστορικές ρίζες της βόρειας δεξιάς δυσαρέσκειας

Πρόκειται κατά κύριο λόγο για περιοχές όπου: Είτε ορισμένες επαγγελματικές ομάδες (πχ αγρότες και κτηνοτρόφοι) αποτελούν “προνομιακό ακροατήριο” της ΝΔ. Είτε οι εκλογικές περιφέρειες συνολικά αποτελούν “παραδοσιακά κάστρα” της ΝΔ. Και ακριβώς εκεί κινδυνεύει κυρίως με απώλειες το κυβερνών κόμμα.

Οι απώλειες αυτές είναι κατά κανόνα προς τα δεξιά και σύμφωνα με τις αρχές της γεωγραφίας της δυσαρέσκειας σε κόμματα ακραία δεξιά που φοράνε όμως αντισυστημικό μανδύα. Και στη βόρεια Ελλάδα τουλάχιστον υπάρχουν ιστορικοί λόγοι που εξηγούν τη δεξιά τάση του εκλογικού σώματος, είτε σε παραδοσιακά είτε σε υποτιθέμενα αντισυστημικά κόμματα.

Ο εμφύλιος και οι διωγμοί αριστερών πολιτών, το κύμα μετανάστευσης προς Γερμανία λόγω της κατεστραμμένης μετεμφυλιακή οικονομίας, αλλά και νωρίτερα η εγκατάσταση κυρίως Ποντίων προσφύγων, είχε ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι να βρουν αναγκαστικό “καταφύγιο” στην “εθνικοφροσύνη” τους.

Το γεγονός ότι κατά τον Ψυχρό Πόλεμο είχαν κλείσει ουσιαστικά τα σύνορα με τα Βαλκάνια, μέσω των οποίων κάποτε οι πόλεις της βόρειας Ελλάδας έκαναν εμπόριο και πλούτιζαν, ενίσχυσε την οικονομική απομόνωση. Βιομηχανίες, όπως η γούνα παλιότερα και ο λιγνίτης πιο πρόσφατα, υποχώρησαν είτε λόγω μόδας είτε λόγω πολιτικών επιλογών. Και η ΝΔ βλέπει σταδιακά τα ποσοστά της να πέφτουν.

Η ΝΔ χάνει τους αγρότες, αλλά ελπίζει

Το αγροτικό αποτελεί το τελευταίο κερασάκι στην τούρτα και σύμφωνα με τα ποιοτικά στοιχεία της τελευταίας έρευνας της Metron Analysis που παρουσιάστηκε την Πέμπτη στο Mega, το ποσοστό της ΝΔ στους αγρότες ψηφοφόρους έχει πέσει από 48% στο μισό. Γεγονός που παρασύρει προς τα κάτω και το συνολικό ποσοστό της ΝΔ. Την ίδια στιγμή, στα ίδια κοινά και στη βόρεια Ελλάδα όπου χάνει η ΝΔ ενισχύεται ο Κυριάκος Βελόπουλος.

Την εικόνα αυτή επιβεβαιώνουν όλες οι δημόσιες και “κρυφές” έρευνες. Σε κάποιες περιφέρειες της Μακεδονίας μάλιστα η Ελληνική Λύση είναι δεύτερο κόμμα στις δημοσκοπήσεις και στις ίδιες περιοχές η ΝΔ κινδυνεύει να πέσει ακόμη και κάτω από το 20%.

Γαλάζια στελέχη βέβαια ευελπιστούν πως αυτό το 24% που σήμερα καταγράφει η ΝΔ στους αγρότες, θα φτάσει ξανά το 35% σε έναν χρόνο. Όταν θα έχουν καταλαγιάσει οι αντιδράσεις για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές λόγω της μετάβασης του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Και αφού οι αγρότες θα έχουν πάρει τα χρήματα τους, η καταβολή των επιδοτήσεων θα έχει καλώς εχόντων ομαλοποιηθεί και θα έχουν καθίσει στο σκαμνί κάποιοι για το σκάνδαλο.

Αυτό βέβαια μένει να φανεί. Πράγματι στο παρελθόν οι δεξιοί αγρότες φώναζαν, γκρίνιαζαν και στο τέλος επέστρεφαν στο γαλάζιο μαντρί. Όμως αυτές οι αγροτικές κινητοποιήσεις διαφέρουν σε πολλά από τα συνήθη μπλόκα του πρόσφατου παρελθόντος. Το υψηλό κόστος παραγωγής, ο χειρισμός της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, αλλά κυρίως η οργή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ έχουν συνθέσει ένα εκρηκτικό μείγμα με άγνωστο βάθος.

Ιδίως στη βόρεια Ελλάδα, οι δεξιοί αγρότες και κτηνοτρόφοι αισθάνονται… κορόιδα μαθαίνοντας για το πάρτι των παράνομων επιδοτήσεων στην Κρήτη. Ενώ σε βόρεια, δυτική και κεντρική Ελλάδα οι κτηνοτρόφοι αισθάνονται ότι η κυβέρνηση έθεσε ως προτεραιότητα την προστασία των γαλακτοκομικών εξαγωγών της χώρας και όχι της δικής τους περιουσίας και εργασίας.

Σημειωτέον δε ότι ρόλο στην απόφαση να μην γίνει εμβολιασμός έπαιξε και το γεγονός ότι στην ΕΕ έχει δηλωθεί πολύ μεγαλύτερος αριθμός αιγοπροβάτων από τον πραγματικό.

Επομένως εάν η κυβέρνηση ζητούσε από την Κομισιόν εμβόλια θα έπρεπε να εξηγήσει γιατί θέλει λιγότερα από τα δηλωθέντα ζώα ανά περιφέρεια.

Η κυβέρνηση δεν θέλει την κοινωνία, αλλά το 40%

Σε αντίθεση επίσης με το παρελθόν, αυτή τη φορά η πλειοψηφία της κοινωνίας στηρίζει τους αγρότες και συμφωνεί ακόμη και με τα μπλόκα. Αυτό βέβαια οφείλεται και στο γεγονός ότι οι αγρότες “έπαιξαν έξυπνα” και δεν έπεσαν στην παγίδα του “κοινωνικού αυτοματισμού”.

Η απόφαση της πανελλαδικής συνέλευσης των μπλόκων στις Σέρρες την Πέμπτη να κλιμακώσει τις κινητοποιήσεις, αλλά να ανοίξει τους δρόμους για τα Χριστούγεννα, έφερε ειδικότερα σε αμηχανία την κυβέρνηση. Ενώ όλο αυτό το διάστημα έχει περάσει στην κοινή γνώμη ότι οι αγρότες διαμαρτύρονται δικαίως, αλλά δεν κλείνουν τους δρόμους και ότι τελικά η Αστυνομία έχει δημιουργήσει τα περισσότερα προβλήματα με τα δικά της αντί-μπλόκα.

Σε όλες τις δημοσκοπήσεις, πάνω από οκτώ στους δέκα πολίτες στηρίζουν τα αιτήματα των αγροτών και έξι στους δέκα θεωρούν δικαιολογημένα και τα μπλόκα. Βέβαια, στους δεξιούς ψηφοφόρους το τελευταίο ποσοστό είναι αντεστραμμένο, ωστόσο ακόμη και στο χώρο της δεξιάς-κεντροδεξιάς είναι σημαντικό το ποσοστό των πολιτών που αποδέχονται ακόμη και τους αποκλεισμούς λιμανιών, αεροδρομίων, τελωνείων.

Οι βουλευτές της ΝΔ και ιδίως όσοι εκλέγονται σε αγροτικές περιφέρειες ανησυχούν για τις εκλογικές συνέπειες των μπλόκων. Και υποστηρίζουν ότι η ΝΔ πρέπει να εστιάσει στο πως να φέρει ξανά κοντά της τα παραδοσιακά κοινά των αγροτών και όχι μόνο.

Με αφορμή το συνέδριο του Μαΐου, θα πραγματοποιηθεί μία επιχείριση επανασυσπείρωσης της ΝΔ ιδίως στη βόρεια Ελλάδα με προσυνέδριο σε κεντρική και δυτική Μακεδονία και στη Θράκη. Αλλά στο κυβερνητικό στρατόπεδο υπάρχει και η άποψη ότι ένα μέρος παραδοσιακών δεξιών ψηφοφόρων έχει φύγει οριστικά και πως η ΝΔ πρέπει κυρίως να εστιάσει στο 40% της κοινωνίας που ταυτίζεται στις δημοσκοπήσεις με κυβερνητικές θέσεις.

Ποσοστό 40% διαφωνεί για παράδειγμα με τα αγροτικά μπλόκα και αντίστοιχο ποσοστό επικροτούσε τους χειρισμούς του Μαξίμου με τον Άγνωστο Στρατιώτη. Το ποσοστό αυτό δεν απαρτίζεται βέβαια μόνο από ψηφοφόρους της ΝΔ, αλλά το Μαξίμου στοχεύει επίσης στο χώρο του ΠΑΣΟΚ και σε απολιτίκ κοινά, στα οποία εκτιμά ότι πιάνει το αφήγημα της πολιτικής σταθερότητας.