Πώς οι πολιτικοί έπιασαν κορόιδο τους τραπεζίτες

Θα πρέπει να παραδεχτεί κανείς ότι τα εκατομμύρια που δαπανούν οι τράπεζες για υπηρεσίες επικοινωνίας και διαχείρισης της κοινής γνώμης πήγαν στράφι. Οι καπάτσοι Έλληνες πολιτικοί έχουν κατορθώσει κάτι μοναδικό: Οδήγησαν το τραπεζικό σύστημα της χώρας στον όλεθρο, έβαλαν τους πολίτες να πληρώσουν τα σπασμένα και οι ίδιοι βγήκαν αλώβητοι ρίχνοντας το φταίξιμο για την κατάντια της χώρας στις “μπατιροτράπεζες”.

Το σχέδιο ήταν πανούργο. Για δεκαετίες, οι ελληνικές τράπεζες μεγαλουργούσαν. Τα υπερκέρδη τους, τα οποία βασίστηκαν στην διαρκή αύξηση του ΑΕΠ και στην ανάπτυξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας, οδήγησαν σε επενδύσεις εντός και εκτός συνόρων. Οι πολιτικοί είχαν βρει πολλούς έξυπνους τρόπους να συμμετέχουν στο πάρτι.

Πρώτ’ απ’ όλα υποχρέωναν ουσιαστικά τις τράπεζες να επενδύουν τα κεφάλαιά τους σε ελληνικά ομόλογα. Κάθε φορά που το κράτος είχε ανάγκη από χρήματα (π.χ. για να διορίσει), εξέδιδε ομόλογα. Ομόλογα που λόγω της εντοπιότητας θεωρούνταν μηδενικού ρίσκου για τα ελληνικά ιδρύματα. Απευθύνονταν μεν στις αγορές αλλά είχε τη σιγουριά ότι τα αδιάθετα θα τα απορροφήσουν οι τράπεζες. Ήταν μια πρακτική που εφαρμόζονταν εδώ και πολλά χρόνια αλλά με το ξέσπασμα της κρίσης η κατάσταση ξεχείλωσε. Το δημόσιο δεν έβρισκε άλλο τρόπο να χρηματοδοτήσει τις υπέρογκες ανάγκες του και έτσι δανείζονταν αλόγιστα.

Έτσι οι τράπεζες λίγο πριν το PSI βρέθηκαν να κατέχουν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ύψους περίπου 46 δις. ευρώ, ενώ μόλις τρία χρόνια νωρίτερα το ποσό αυτό ήταν χαμηλότερο από 15 δισ. ευρώ. Το ποσό προκύπτει άλλωστε και από την επιστολή που είχε αποστείλει τον Σεπτέμβριο του 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος στον νυν Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως απάντηση στα όσα υποστήριξε ο τότε βουλευτής της ΝΔ, ότι δηλαδή ότι την τελευταία διετία οι ξένοι ξεφορτώθηκαν ελληνικά ομόλογα αξίας 106 δισ. ευρώ, ενώ οι Έλληνες -«και ιδίως τ’ ασφαλιστικά ταμεία»- φορτώθηκαν ομόλογα αξίας 30 δισ. ευρώ.  Η επιστολή κατέρριπτε το μύθο αλλά το μήνυμα είχε περάσει στο DNA των αντισυστημικών.

Αν συνυπολογίσει κανείς και μερικά ακόμη χρηματοδοτικά εργαλεία, η έκθεση του τραπεζικού συστήματος στην τοξική ελληνική οικονομία ξεπερνούσε τα 50 δισ. ευρώ. Μόνον οι τέσσερις συστημικές τράπεζες υπέστησαν ζημία τουλάχιστον 25,5 δισ. ευρώ.

Κατόπιν, οι ελληνικές κυβερνήσεις αντιλήφθηκαν ότι χωρίς τραπεζικό σύστημα, είναι αδύνατον να λειτουργήσει η χώρα και έτσι ξεκίνησε η “διάσωση” των τραπεζών. Το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε σχεδόν το σύνολο του ΑΕΠ για να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα.  Από τα 28 δισ. ευρώ του Αλογοσκούφη (χρησιμοποιήθηκαν τα 11) μέχρι την τελευταία ιδιωτικοποίηση των ιδρυμάτων, χρειαστήκαν αρκετά κεφάλαια για να σταθεροποιηθεί το σύστημα και να μπορούν σήμερα άπαντες να το θεωρούν θωρακισμένο. Τουλάχιστον προς το παρόν. Πολλοί εκτιμούν ότι το σύνολο των δανείων, εγγυήσεων και συμμετοχών στις ΑΜΚ των ελληνικών τραπεζών στοίχισε περισσότερα από 200 δις ευρώ.

Ταυτόχρονα, διασφάλισαν για τα κόμματα τους αλλά και για οικείους επιχειρηματίες, προνομιακή δανειοδότηση από τα τραπεζικά ιδρύματα. Εννοείται ότι πίεζαν μέχρι ασφυξίας ακόμη και για προσλήψεις ή προνομιακή μεταχείριση και προαγωγές υπαλλήλων. Τα παλαιότερα χρόνια, αυτά συνέβαιναν από τις κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες, οι οποίες στην πλειοψηφία τους φαλίρισαν. Όταν αυτό συνέβη, αναζήτησαν τρόπους για να καλύψουν τα ίχνη τους. Χάριν της συστημικής ευστάθειας, συγχώνευσαν τις φαλιρισμένες τράπεζες με τις υγιείς.  Μάλιστα συνέχισαν να σπέρνουν το σπόρο της αμφιβολίας, λέγοντας ότι χαρίστηκαν στους ιδιώτες οι κρατικές τράπεζες. Όντως χαρίστηκαν, άλλα επρόκειτο για φαλιρισμένα ιδρύματα που αναζητούσαν διάσωση και όχι για δώρα. Ειδάλλως θα ενδιαφέρονταν και κάποιος ξένος τραπεζικός όμιλος για την απόκτησή τους.

Την ίδια ώρα, διέλυαν την ελληνική οικονομία με μπαράζ λάθος αποφάσεων. Προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου εσωτερική υποτίμηση, μείωσαν δραματικά το ΑΕΠ με εργαλεία όπως η υπερφορολόγηση αλλά διατήρησαν επί μακρόν σχεδόν αμετάβλητες τις δημόσιες δαπάνες. Ακόμη και όταν τις μείωσαν, το έκαναν με το μαχαίρι στο λαιμό και φωνάζοντας ότι είναι αντίθετοι. Ανεξαρτήτως ιδεολογίας.

Εν συνεχεία με διάφορους τρόπους άρχισαν να πιέζουν τους ιδιώτες τραπεζίτες να εναρμονιστούν με τις πρακτικές που εφάρμοζαν για χρόνια οι πολιτικοί με τους ελεγχόμενους διοικητές των κρατικών τραπεζών. Σε κάποιες περιπτώσεις τα κατάφεραν, πιέζοντας με κάθε τρόπο. Ακόμη και ηθικά. Οι τράπεζες, υποχρεώθηκαν να καλύψουν τις αδυναμίες της ελληνικής πολιτείας να διοικήσει. Υποχρεώθηκαν να δανείσουν επιχειρήσεις ζόμπι ή να κάνουν τα στραβά μάτια, προκειμένου να μην επεκταθούν τα λουκέτα. Υποχρεώθηκαν να σταματήσουν τους πλειστηριασμούς ακόμη και αν γνωρίζαν ότι ένας στους 5 “κόκκινους” δανειολήπτες, είχε και δεν πλήρωνε. Οι πολιτικοί δημιουργούσαν αδιέξοδα και ζητούσαν από τις τράπεζες να καλύψουν την ανεπάρκειά τους.

Είναι δεδομένο ότι χρειάζονται δύο για να χορέψουν τανγκό. Πολλώ δε μάλλον για να δημιουργήσουν διαπλοκή. Στην Ελλάδα, οι τραπεζίτες θεωρήθηκε ότι κινούσαν τα νήματα περίπου μόνοι τους. Ότι δηλαδή έδωσαν υποχρεωτικά δάνεια στα κόμματα και ότι “τα βρήκαν” με επιχειρηματίες χαμηλής ηθικής για να φάνε τα λεφτά του κοσμάκη. Συνέβησαν και αυτά. Υπήρξαν περιπτώσεις κακοδιαχείρισης, αδιαφάνειας ακόμη και απάτης. Σε πολλές περιπτώσεις όμως απλώς ακολουθούσαν το υπόδειγμα, που δημιούργησαν οι ίδιοι οι πολιτικοί εδώ και δεκαετίες.

Η ρετσινιά έμεινε στο τραπεζικό σύστημα αλλά οι πολιτικοί συνέχισαν να κουνούν το δάχτυλο, παριστάνοντας τις μαθήτριες παρθεναγωγείου. Οι περισσότεροι πολιτικοί που και σήμερα βρίσκονται στο κοινοβούλιο, συμμετείχαν στο πολιτικό παιχνίδι και τα προηγούμενα χρόνια. Όταν δηλαδή συνέβαινε το πάρτι. Ωστόσο απολαμβάνουν ασυλίας ή τα “αδικήματα” στα οποία ενδέχεται να είχαν υποπέσει, έχουν ήδη παραγραφεί. Κανείς δεν μιλάει για τον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικοί χρησιμοποίησαν τις τράπεζες. Στο συλλογικό υποσυνείδητο έχουν απλώς καταγραφεί οι τράπεζες ως άντρα διαφθοράς. Να δείτε ότι κάποια στιγμή δεν θα διστάσουν να προσπαθήσουν να μας πείσουν ότι οι πολιτικοί ήταν αγνοί, μέχρι που οι διαφθορείς τραπεζίτες τους έδειξαν και εν τέλει τους παρέσυραν στον κακό το δρόμο.

Ελπίζω να μη μας πουν, ότι τους έριξαν και τίποτα στο ποτό τους.

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).