Καμίνης υπέρ χώρων εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών ουσιών

Δύο χρόνια μετά το “πρόγραμμα Οδυσσέας” που χάθηκε άδοξα, ο δήμαρχος Αθηναίων προτείνει τη δημιουργία χώρου εποπτευόμενης και ιατρικώς ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών ουσιών.

Η ανακοίνωση του Γιώργου Καμίνη έγινε στην αναλυτική συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε για το θέμα της ασφάλειας στην πόλη. Ο ίδιος ανέφερε πως “πολλές ευρωπαϊκές πόλεις στην Ολλανδία, στη Γαλλία και στην Ελβετία διαθέτουν ανάλογους χώρους, προκειμένου οι εθισμένοι να μην κάνουν χρήση σε δημόσια θέα”.

Στο κέντρο εποπτευόμενης χρήσης, σύμφωνα με τον δήμαρχο Αθήνας, θα υπάρχουν όλες οι μορφές βοήθειας για τοξικομανείς όπως στεγνή απεξάρτηση, ψυχολογική υποστήριξη, συνθήκες υγιεινής και σε ύστατη περίπτωση χρήση ναρκωτικών υπό την εποπτεία επιστημόνων.

“Η ρύθμιση αυτή δεν έχει σχέση ούτε έρχεται σε αντίθεση με τα προγράμματα απεξάρτησης, αλλά αποτελεί μια λύση για την προστασία των πολιτών και των χρηστών. ο συγκεκριμένος χώρος θα πρέπει να λειτουργεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Υγείας”, ανέφερε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος.

Τα παραπάνω εντάσσονται στα πλαίσια της πρωτοβουλίας του υπ. Υγείας υπό την προεδρία του υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού. Στόχος είναι η δημιουργία Μονάδων Αμεσης Πρόσβασης του ΟΚΑΝΑ στην Αθήνα. Σε αυτά τα πλαίσια θα συζητηθεί και η προοπτική δημιουργίας χώρων εποπτευόμενης χρήσης και θα φανεί αν θα υπάρξουν νέες αντιδράσεις.

Ο κ. Καμίνης ανέφερε πως “χρειάζεται αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου της συνάθροισης χρηστών ναρκωτικών που διαβιώνουν σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες”.

Με επιστολή του προς τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα, ο δήμαρχος Αθηναίων ζητεί επίσης άμεσα την εφαρμογή σχεδίου αστυνόμευσης της πόλης μετά και την κλοπή των ορειχάλκινων προτομών. Προτείνει επίσης συγκεκριμένο χώρο του Δήμου Αθηναίων σε περιοχή αραιοκατοικημένη εκτός του κέντρου για τη δημιουργία κέντρου ημέρας και υπνωτηρίου για τους άστεγους.

“Ο Δήμος Αθηναίων μπορεί να παρέμβει με ήπιες δράσεις στη μικροπαραβατικότητα. Για τη βαριά παραβατικότητα δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, παρά μόνο να υποστηρίξουμε την αστυνομία”, τόνισε ο Γιώργος Καμίνης.

“Θα ήμασταν έτοιμοι να κάνουμε και πολύ περισσότερα πράγματα, προκειμένου να περιορίσουμε τη δημόσια χρήση ουσιών και τον κίνδυνο θανάτου στο δρόμο, θέματα τα οποία συζητάμε με πόλεις που έχουν την εμπειρία όπως το Άμστερνταμ. Είναι πια καιρός να ανοίξει μία σοβαρή συζήτηση για τα ναρκωτικά, η οποία θα περιλαμβάνει και το θέμα της ιατρικώς ελεγχόμενης χρήσης. Αυτό όμως προϋποθέτει τόλμη, πολιτική βούληση και νομοθετική πρωτοβουλία από την κυβέρνηση” ανέφερε άλλωστε ο κ. Καμίνης μιλώντας στην εφημερίδα “Επένδυση”.

Όπως αναφέραμε βέβαια στην αρχή του κειμένου, δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται σχέδια και κάποιες πράξεις για τη δημιουργία χώρων ελεγχόμενης χρήσης.

Ο “Οδυσσέας” ήταν μέρος του προγράμματος “Αγωγής και προαγωγής της υγείας των χρηστών εξαρτησιόγονων ουσιών” του ΟΚΑΝΑ. Υπήρξε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πρωτοπόρες δράσεις από τον Οκτώβριο του 2013 έως και τον Αύγουστο του 2014, όταν η λειτουργία του διεκόπη απρόσμενα ύστερα από παρέμβαση του εισαγγελέα.

Επρόκειτο για μια ιατρική μονάδα στο κέντρο της Αθήνας, εξοπλισμένη με προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων, κοινωνική υπηρεσία και ψυχολογική υποστήριξη. Εκεί παρέχονταν στους χρήστες, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, καθαρές σύριγγες, τάσι, κιτρικό οξύ, κερί και μαντηλάκια απολύμανσης, ώστε να “χτυπήσουν” τη δόση τους μακριά από το δρόμο και υπό την παρουσία ενός εξειδικευμένου εποπτεύοντα. Το μόνο που απαιτούνταν ήταν να διαθέτει ο χρήστης τη μικροποσότητα.

Ποιο ήταν το σκεπτικό της εισαγγελικής παρέμβασης σχετικά με την αναστολή του προγράμματος και πώς ερμηνεύεται η απόφαση αυτή από τον ΟΚΑΝΑ;

 

Αφορμή για την εισαγγελική παρέμβαση αποτέλεσε έγγραφο της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής, όπου περιγραφόταν η λειτουργία του εποπτευόμενου σταθμού ‘Οδυσσέας’, την πιλοτική λειτουργία του οποίου είχε ξεκινήσει ο ΟΚΑΝΑ εν μέσω επιδημικής έξαρσης της μετάδοσης του ιού HIV μεταξύ των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών (ΧΕΝ) και δεδομένου του ότι υπήρχε λίστα αναμονής για ένταξη στο πρόγραμμα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ στην Αττική, που ξεπερνούσε τα 2.500 άτομα. Ο εισαγγελέας έκρινε ότι η “διάθεση χώρων για χρήση ουσιών δεν ανάγεται στους σκοπούς του ΟΚΑΝΑ, όπως αυτοί προσδιορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 53 Ν. 4139/2013”. Δεδομένου, επίσης ότι η χρήση ναρκωτικών, είναι βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας αξιόποινη πράξη και ότι η διάθεση ναρκωτικών σε άλλους χώρους για χρήση είναι βάσει της κείμενης νομοθεσίας κακουργηματική πράξη, θα μπορούσε, σύμφωνα με την εισαγγελική αρχή, η εποπτευόμενη χρήση στους χώρους του “Οδυσσέα” να θεωρηθεί και ως πράξη διακίνησης, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είναι έτσι, αφού πρόκειται για παροχή υπηρεσιών με στόχο την προστασία των ενεργών χρηστών και την έγκαιρη παρέμβαση για την αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας μέσα σε ένα ιατρικό περιβάλλον.

Ο Σάκης Παπακωνσταντίνου, ψυχίατρος και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος ανέφερε στο NEWS 247:

“Το πρόγραμμα λειτούργησε από τον Οκτώβριο μέχρι τον Ιούλιο, σαν εποπτευόμενη χρήση. Τον Ιούλιο του 2014, μετά από μια εκπομπή που παίχτηκε στον Alpha, η αστυνομία επενέβη για να κλείσει τον χώρο. Η αιτιολογία ήταν να εξεταστεί μήπως το όλο πρόγραμμα ήταν παράνομο μιας και δεν υπήρχε αντίστοιχο νομικό πλαίσιο. Όμως το νομικό πλαίσιο γίνεται συνήθως αφού γίνει ένα πιλοτικό πρόγραμμα και στο κάτω κάτω αυτό το γνωρίζουν όλοι.  Τότε άρχισαν να κυνηγούν εμάς αντί να κυνηγήσουν αυτούς που είχαν υπογράψει για την έγκριση του, κυνηγούσαν τους ανθρώπους που δούλευαν σε αυτό με κίνδυνο της ίδιας της ζωής τους. Στη συνέχεια προέκυψε μια νομοθετική ρύθμιση μόνο για τον Οδυσσέα, αλλά όχι για άλλα αντίστοιχα προγράμματα. Το κράτος δεν ενδιαφέρθηκε να κάνει μια νομοθετική ρύθμιση για ένα shooting room που μπορεί να ανοίξει στο μέλλον. Επίσης δεν υπάρχει πρόβλεψη για να επαναλειτουργήσει ο Οδυσσέας. Ο δήμος Αθηναίων έχει ενδιαφερθεί για να έχουμε ένα νέο πρόγραμμα, κάποιες ΜΚΟ επίσης, ωστόσο θεωρητικά και πρακτικά κάποιος πρέπει να νομοθετήσει και να πάρει αποφάσεις επίσημες από το Κράτος, για να μην γίνουν πάλι τα ίδια”.

Η τωρινή στάση Καμίνη επιβεβαιώνει τα παραπάνω λεγόμενα. Μένει να δούμε αν πλέον, θα έχουμε και νομοθετική πρωτοβουλία για να ρυθμιστεί και θεσμικά το ζήτημα.