Γραφείο προϋπολογισμού της Βουλής: Κίνδυνος αδυναμίας αποπληρωμής του χρέους από τα μέσα του 2014

Τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την ύπαρξη δημοσιονομικού κενού από τα μέσα του επομένου έτους και αδυναμίας εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, (χρηματοδοτικό κενό) κρούει με έκθεσή του υπό τον τίτλο «Το δημόσιο χρέος μετά το τέλος του “μνημονίου”», το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής.

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «η τρέχουσα δανειακή σύμβαση με την τρόικα με όρους που περιλαμβάνονται στο “Μνημόνιο” λήγει το 2014. Τότε θα καταβληθεί η τελευταία δόση. Από το β΄ εξάμηνο 2014 οι πόροι που διαθέτει η χώρα δεν θα επαρκούν για να καλύψει τις υποχρεώσεις προς πληρωμή των τόκων για τα δάνεια που έχει λάβει.

Ολόκληρη η έκθεση

Ειδικότερα, δεν θα επαρκεί το πρωτογενές πλεόνασμα (=περίσσευμα φόρων πάνω από τις δαπάνες) για την πληρωμή των τόκων. Κάπως απλά, η διαφορά μεταξύ τόκων και πρωτογενούς πλεονάσματος είναι το “δημοσιονομικό κενό”.

Επίσημα το “δημοσιονομικό κενό” υπολογίζεται με βάση την τρέχουσα πολιτική προσαρμογής. Αν η τελευταία αλλάξει, πχ αν αυξηθούν οι κοινωνικές δαπάνες, τότε ceteris paribus το κενό γίνεται μεγαλύτερο και μαζί του οι δανειακές ανάγκες.

Τρύπα 11 δισ. ευρώ για το 2015 – 2016

Το ίδιο ισχύει αν υπάρξει υστέρηση των φορολογικών εσόδων. Το ΔΝΤ προβλέπει ένα “δημοσιονομικό κενό” 4,4 δισ. ευρώ προς τα τέλη 2014 και επιπλέον 6,5 δισ. ευρώ το 2015, συνολικά 11 δισ. ευρώ».

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, «η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι το κενό είναι μικρότερο, ελπίζοντας ότι θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 2,83 δισ. ευρώ. Όπως και να διαμορφωθεί τελικά, το “κενό” θα πρέπει να καλυφθεί, πράγμα που μπορεί να γίνει με νέο δανεισμό, μείωση των επιτοκίων και νέα μέτρα ή με έναν συνδυασμό όλων αυτών. Η κυβέρνηση αποκλείει νέα μέτρα.

Ας προσθέσουμε ότι το “κενό” διευρύνεται αν προσθέσουμε τις δαπάνες πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρεών. Τότε μετονομάζεται σε “χρηματοδοτικό κενό”. Η Ελλάδα δεν θα είναι εύκολο να δανεισθεί με λογικούς όρους από τις αγορές για να καλύψει το “κενό” αυτό, δηλαδή να πληρώσει τους τόκους και να αποπληρώσει ληξιπρόθεσμα δάνεια».

Όπως επισημαίνεται στην ίδια έκθεση, «μια συμφωνία για νέα δάνεια στήριξης ή και άλλες διευκολύνσεις (μείωση επιτοκίων κλπ) είναι η πιθανότερη λύση με τα σημερινά δεδομένα. Προβλέπονται άλλωστε στη δήλωση της Ευρωομάδας.

Επίσης και συναφώς, η ελληνική πλευρά εξετάζει το ενδεχόμενο να καλύψει μέρος του δημοσιονομικού κενού με διάφορους τρόπους εκτός δανεισμού από τους εταίρους, ένας από τους οποίους είναι η προσφυγή στις “αγορές”. Η τρόικα για τους δικούς της λόγους την παρακινεί προς αυτή την κατεύθυνση».

Νέο δάνειο δεν θα λύσει το πρόβλημα του χρέους

Ωστόσο, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, εκτιμά ότι «μια νέα δανειακή σύμβαση για το κλείσιμο του δημοσιονομικού κενού δίνει μόνον προσωρινή λύση για ένα – δύο χρόνια και αναβάλλει την αντιμετώπιση του μείζονος προβλήματος που είναι ο όγκος του δημοσίου χρέους της χώρας».

Για την επεξεργασία των προτάσεών του, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής λαμβάνει ως βασική παραδοχή ότι «το χρέος (και ο λόγος χρέους) δεν πρόκειται να τεθεί σε τροχιά μείωσης και να γίνει “βιώσιμο” ως το 2020 ή 2022 αποκλειστικά με εθνικές προσπάθειες αποταμίευσης (=δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων και ιδιωτικοποιήσεις), χωρίς οποιαδήποτε αναδιάρθρωση (=νέο “κούρεμα”) ή και αναδιάταξη (=επιμήκυνση των περιόδων αποπληρωμής χρεών) και άλλες διευκολύνσεις».

Σύμφωνα με την έκθεση «η εξυπηρέτηση του χρέους ώστε να γίνει βιώσιμο μόνο με τις δικές μας δυνάμεις προϋποθέτει έναν συνδυασμό ρυθμών μεγέθυνσης και πρωτογενών πλεονασμάτων για πολλά χρόνια που όμως δεν είναι ρεαλιστικό να υποθέσουμε ότι θα επιτευχθούν. Θα προϋπέθετε επίσης δυνατότητα αναχρηματοδότησης από τις αγορές με ανεκτούς όρους».

Η έκθεση καταλήγει, παραθέτοντας εναλλακτικά σενάρια για τη μείωση του χρέους, συμπεριλαμβανομένων της μείωσης επιτοκίων και επέκτασης χρονικής διάρκειας, της αμοιβαιοποίησης μέρους του χρέους (ευρωομόλογα) και της διαγραφής μέρους αυτού.

Έμμεση απάντηση της Ελλάδας στην έκθεση του ΔΝΤ

Έμμεση απάντηση στην έκθεση που δημοσιοποίησε το απόγευμα το ΔΝΤ, έδωσε το υπουργείο Οικονομικών, παραθέτοντας, από την πλευρά του, τη συμφωνία με την τρόικα, που είναι σε αντίθετη κατεύθυνση με όσα αναφέρονται από το Ταμείο. Παράλληλα, το υπουργείο αναφέρει ότι, παρόλο που οι συζητήσεις με τους εταίρους για την επικαιροποίηση του προγράμματος συνεχίζονται, σε κάθε περίπτωση, το όποιο κενό που υπάρχει έως το 2017 – με τους στόχους που υπάρχουν σήμερα -, δεν θα καλυφθεί με νέα δημοσιονομικά μέτρα, αλλά με έλεγχο των δαπανών και με πρωτοβουλίες για βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, καθώς και από την ορατή ήδη καλυτέρευση του μακροοικονομικού κλίματος.

Συγκεκριμένα, από το υπουργείο Οικονομικών ανακοινώθηκαν τα εξής:

“Η ελληνική κυβέρνηση δεν σχολιάζει εκθέσεις διεθνών οργανισμών, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Και δεν το έπραξε αυτό ακόμη και όταν ο Οργανισμός αποδέχονταν σφαλμένες παραδοχές και λανθασμένες εκτιμήσεις στη σύνταξη του αρχικού Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής για τη χώρα μας.

Η ελληνική κυβέρνηση τοποθετείται, με ευθύνη και σεβασμό στις τεράστιες θυσίες της ελληνικής κοινωνίας, μόνο επί του συμφωνημένου, με την τρόικα, Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής.

Σύμφωνα με αυτό:

1ον. Η Ελλάδα, το 2012, υπερκάλυψε τους δημοσιονομικούς της στόχους. Σημειώνεται ότι στο Μνημόνιο (Memorandum of Understanding on Specific Economic Policy Conditionality), και συγκεκριμένα στην παράγραφο 1 “Επίτευξη υγιών δημόσιων οικονομικών (Achieving sound public finances)”, αναφέρεται ότι “το πρωτογενές ισοζύγιο σύμφωνα με τον ορισμό του προγράμματος ανήλθε στο -1,3% του ΑΕΠ το 2012 ελαφρώς καλύτερα από το στόχο του -1,5% του ΑΕΠ”, τονίζοντας μάλιστα ότι “η υποκείμενη δημοσιονομική βελτίωση ήταν ακόμη μεγαλύτερη, δεδομένου ότι επετεύχθη κατά τη διάρκεια μιας βαθειάς ύφεσης” (ύφεση 6,4% το 2012 όταν οι στόχοι είχαν τεθεί με ύφεση 6%).

2ον. Η Ελλάδα, το 2013, θα πετύχει μικρό, βιώσιμο, πρωτογενές πλεόνασμα, ύψους τουλάχιστον 340 εκατ. ευρώ. Αυτές είναι οι εκτιμήσεις και των εταίρων μας. Μάλιστα, το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται ότι θα είναι το υψηλότερο μεταξύ όλων των χωρών της Ευρωζώνης. Η έκθεση του ΔΝΤ το επιβεβαιώνει (σελ. 70: Ελλάδα = 4,2% του ΑΕΠ, Ευρωζώνη = 1,1% του ΑΕΠ).

3ον. Στην τελευταία επικαιροποίηση του Προγράμματος αναφέρεται ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό για την περίοδο 2013-2014.

Οι συζητήσεις με τους εταίρους για την επικαιροποίηση του προγράμματος συνεχίζονται.

Σε κάθε περίπτωση, το όποιο κενό που υπάρχει έως το 2017, με τους στόχους που υπάρχουν σήμερα, θα καλυφθεί με έλεγχο των δαπανών και με πρωτοβουλίες για βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, αλλά και από την ορατή ήδη καλυτέρευση του μακροοικονομικού κλίματος».

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ