Πλ. Μονοκρούσος: Βάλτε πλώρη για ξένες αγορές. Η εγχώρια ζήτηση δεν επαρκεί

Είναι σαφές, όπως προκύπτει και από τη μελέτη με τίτλο «Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα», που παρουσίασε η Eurrobank στην Κρήτη, στην πρωτοβουλία της Go in Crete όπου έφερε σε επαφή 109 Έλληνες επιχειρηματίες με 55 υποψήφιους επενδυτές- αγοραστές ελληνικών προϊόντων από το εξωτερικό, ότι η  βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να στηριχθεί αποκλειστικά στην εγχώρια ζήτηση. Εξ ου και απαιτείται σημαντική ενίσχυση του εξαγωγικού της προσανατολισμού μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και πολιτικών που θα στοχεύουν στην τόνωση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της μελέτης γίνεται για πρώτη φορά ειδική μνεία στην οικονομία της Κρήτης, σύμφωνα με την οποία κατατάσσεται στην 6η θέση σε όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο ανέρχεται σε €13,8 χιλ. και βρίσκεται στο 59% του ευρωπαϊκού μέσου όρου (στοιχεία 2014) .

Στη Κρήτη παρευρέθηκε σύσσωμη η διοίκηση της Eurobank, υπό τον πρόεδρο της Τράπεζας και ταυτόχρονα πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κ. Νικ.Καραμούζη, το διευθύνοντα σύμβουλο, κ.Φ. Καραβία, τον επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης , Δρ Πλατων Μονοκρούσο και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη της Τράπεζας, όπως τον κ. Θ. Καλαντώνη, Στ. Ιωάννου, Ι. Γιαννακλή και άλλους.

Βασικό συμπέρασμα και μήνυμα της μελέτης είναι ότι η Ελλαδα βαδίζει με σταθερά βήματα προς ένα βιώσιμο υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης που θα στηρίζεται στην εξωστρέφεια και τις επενδύσεις. Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης που υπογράφει ο επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης της Eurobank , Δρ Πλάτων Μονοκρούσος μαζί με άλλους 7 οικονομολόγους της Τράπεζας,η πρωτόγνωρη ύφεση που βίωσε η Ελλάδα τα προηγούμενα έτη δύναται να χαρακτηριστεί και ως μια περίοδος σημαντικής, και σε σημαντικό βαθμό αναπόφευκτης, προσαρμογής, με την εξάλειψη των μεγάλων μακροοικονομικών ανισορροπιών του παρελθόντος να θέτει τις βάσεις για την μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης που θα στηρίζεται στην εξωστρέφεια και στις επενδύσεις .

Ωστόσο- όπως επισημαίνεται – μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο έχει επιτευχθεί μόνον μερικώς. Και όπως διεξοδικά αναφέρεται στη μελέτη, με τίτλο «Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα», το   μερίδιο των εξαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ ενισχύθηκε από 19,0% το 2009 στο 30,2% το 2016. Πάρα ταύτα εξακολουθεί να παραμένει αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος στην Ευρωζώνη (45,7%). Επιπρόσθετα, ο λόγος των επενδύσεων παγίων ως προς το ΑΕΠ συρρικνώθηκε από 26,0% το 2007 στο 11,4% το 2016 (Ευρωζώνη 20,1%). Η αύξηση του ρυθμού των επενδύσεων – αναγκαία συνθήκη για την είσοδο της χώρας σε ένα μονοπάτι ανάκαμψης – έχει ως βασική προϋπόθεση την εισροή κεφαλαίων από την αλλοδαπή, υπό τη μορφή άμεσων ξένων επενδύσεων, αλλά και την ενίσχυση της εγχώριας αποταμίευσης. 

Την ίδια στιγμή,  η ιδιωτική κατανάλωση ως ποσοστό του ΑΕΠ (70,5% το 2016) συνεχίζει να βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα τόσο σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο (56,0%) όσο και σε σύγκριση με τα αντίστοιχα προ-κρίσης επίπεδα (64,8% το 2007).   Δεδομένων των υφιστάμενων περιορισμών της παρούσας οικονομικής συγκυρίας (π.χ. ανεπαρκής εγχώρια αποταμίευση), η βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να στηριχθεί αποκλειστικά στην εγχώρια ζήτηση. Αντιθέτως, απαιτείται σημαντική ενίσχυση του εξαγωγικού της προσανατολισμού μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και πολιτικών που θα στοχεύουν στην τόνωση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας .

Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι η σωρευτική πτώση του ΑΕΠ της Ελλάδας την περίοδο 2007-2015 ανέρχεται σε 26,4%. Το 2016 η ελληνική οικονομία παρέμεινε στάσιμη καταγράφοντας ετήσιο πραγματικό ρυθμό μεταβολής του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος 0,0%, ενώ για το τρέχον έτος αναμένεται επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης, παρά το αρνητικό αποτέλεσμα του 1ου τριμήνου.

Στο μεταξύ, παρά τη σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους σχετικού μισθολογικού κόστους κατά τα έτη της κρίσης, οι ελληνικές εξαγωγές εξακολουθούν να παρουσιάζουν υστέρηση σε σύγκριση με τους κύριους εμπορικούς εταίρους, εξέλιξη που, μεταξύ άλλων, μπορεί να αποδοθεί σε περιορισμούς του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου και συνεχιζόμενες αδυναμίες του ευρύτερου θεσμικού περιβάλλοντος .

Ειδικότερα:

Εξαγωγικός τομέας: Διαχρονικές τάσεις, δομικά χαρακτηριστικά, ευκαιρίες & προκλήσεις 

 Η Ελλάδα, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία της μελέτης,  παραμένει διαχρονικά μια μικρή, «κλειστή» οικονομία με στάσιμο μερίδιο αγοράς στο παγκόσμιο εμπόριο. Ο τουρισμός και η ναυτιλία αποτελούν τους κυρίαρχους εξαγωγικούς κλάδους .

 Όσον αφορά τις εξαγωγές του μεταποιητικού κλάδου, αυτές γενικά χαρακτηρίζονται από χαμηλό τεχνολογικό περιεχόμενο και χαμηλό βαθμό διαφοροποίησης, γεγονός που συνεπάγεται χαμηλή προστιθέμενη αξία. Ταυτόχρονα, η συμμετοχή της Ελλάδας στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας είναι περιορισμένη .

Επίσης, μεταξύ των θετικών τάσεων των τελευταίων ετών πρέπει να επισημανθεί η βελτίωση της διαφοροποίησης των ελληνικών εξαγωγών ως προς το γεωγραφικό τους προσανατολισμό και ως προς τη σύνθεσή τους. Από την άλλη μεριά, παρατηρήθηκε συγκέντρωση σε μικρότερο αριθμό προϊόντων, γεγονός όμως που δυνητικά συνεπάγεται και αύξηση της «δύναμης αγοράς» των σχετικών εξαγωγικών επιχειρήσεων

Κρήτη: Συνεισφορά στο εθνικό προϊόν και την εξαγωγική δραστηριότητα 

Ειδικά για την Κρήτη, όπου παρουσιάστηκε η μελέτη στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Go In Crete από τον επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης της Eurobank  Δρ. Πλάτων Μονοκρούσο, αναφέρθηκε ότι μεταξύ των 13 περιφερειών της Ελλάδας, η Κρήτη κατατάσσεται στην 6η θέση σε όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο ανέρχεται σε €13,8 χιλ. και βρίσκεται στο 59% του ευρωπαϊκού μέσου όρου (στοιχεία 2014).

Σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, οι τομείς με τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην Κρήτη είναι το εμπόριο, οι μεταφορές και οι υπηρεσίες που συνδέονται με τον τουρισμό, ενώ ακολουθούν ο δημόσιος τομέας, οι υπηρεσίες διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, η μεταποίηση, η γεωργία και οι κατασκευές . Η εικόνα διαφοροποιείται ελαφρώς ως προς την απασχόληση όπου στην πρώτη θέση έρχονται μεν το εμπόριο, οι μεταφορές και οι υπηρεσίες που συνδέονται με τον τουρισμό και ακολουθούν ο δημόσιος τομέας, αλλά τις επόμενες θέσεις καταλαμβάνουν η γεωργία και οι κατασκευές. 

Η ανεργία στην Κρήτη, όπως και στο σύνολο της Ελλάδας, είναι ιδιαιτέρως υψηλή και έφτασε το 2016 στο 22,6% έχοντας αυξηθεί 16,2 ποσοστιαίες μονάδες από το 2008. Ταυτόχρονα αυξήθηκε σημαντικά το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων από 28,0% το 2008 σε 56,2% το 2016 . Πάντως, πρέπει να επισημανθεί ότι το ανθρώπινο δυναμικό της Κρήτης είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου καθώς βρίσκεται πάνω από το μ.ο. της Ελλάδας σε πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και 3η πανελλαδικά σε κατόχους διδακτορικού και μεταπτυχιακού τίτλου .

Οι εξαγωγές αγαθών της Κρήτης εστιάζονται κυρίως στα λάδια και λίπη και δευτερευόντως στα τρόφιμα και ζώα ζωντανά και στα χημικά προϊόντα. Σε επίπεδο νομών την 1η θέση ως προς το επίπεδο των εξαγωγών αγαθών κατέχει ο Ν. Ηρακλείου ενώ ακολουθούν ο Ν. Χανίων, ο Ν. Λασιθίου και ο Ν. Ρεθύμνου. 

Όσον αφορά τις εξαγωγές υπηρεσιών της Κρήτης, κεντρικό ρόλο έχει ο τουρισμός καθώς το νησί αποτελεί τον πιο δημοφιλή ελληνικό τουριστικό προορισμό. Η Κρήτη απολαμβάνει σταθερά τις υψηλότερες αφίξεις αλλοδαπών τουριστών και την υψηλότερη πληρότητα σε σχέση με κάθε άλλη περιφέρεια ενώ το 2017 αναμένεται να είναι άλλη μία πολύ καλή χρονιά 

  Εξαγωγική επίδοση της Ελλάδας σε σχέση με αυτή των οικονομιών της Κεντρικής, Ανατολικής & Νοτιοανατολικής Ευρώπης 

Σε συνολική εικόνα, ο μέσος ρυθμός ανάκαμψης των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών των οικονομιών της Κεντρικής, Ανατολικής & ΝΑ Ευρώπης την περίοδο 2010-2015 ήταν υψηλότερος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο της Ελλάδας. Η πρόσβαση των περισσότερων οικονομιών της περιοχής στο διεθνές εμπόριο την εν λόγω περίοδο βελτιώθηκε περισσότερο από ότι στην Ελλάδα. Εκτιμάται πάντως ότι δομικοί παράγοντες όπως το ευνοϊκότερο επιχειρηματικό και κανονιστικό περιβάλλον, η ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και οι μεγαλύτερες εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, ενδεχομένως συνετέλεσαν στη συγκριτικά καλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα των οικονομιών της περιοχής. 

Χαρακτηριστική είναι ότι την περίοδο 2010-2015, έξι οικονομίες της ευρύτερης περιοχής (Κροατία, Λετονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Τσεχία) σημείωσαν διψήφια προσαρμογή της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας σε όρους μοναδιαίου κόστους εργασίας, όπως και η Ελλάδα. Εντούτοις, πέτυχαν σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών τους σε σύγκριση με την Ελλάδα .Ετσι, σε αντίθεση με την Ελλάδα, το ποσοστό εξαγωγών αγαθών υψηλής τεχνολογίας στις συνολικές εξαγωγές αγαθών των οικονομιών της Κεντρικής, Ανατολικής & ΝΑ Ευρώπης αυξήθηκε την περίοδο 2008 – 2015 .

Go In Crete

Αναφορικά με το Go In Crete, αποτελεί μια διοργάνωση στο πλαίσιο της διεθνούς πρωτοβουλίας της Τράπεζας, “ GoInternational ”, που εντάσσεται σε ένα πλέγμα ενεργειών μεγάλης κλίμακας με επίκεντρο την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας που αποτελεί στρατηγική επιλογή της Eurobank από το 2009. Την προηγούμενη εβδομάδα, όπως αναλυτικά έγραψε το Νews 24/7 στις 24 Μαϊου, πραγματοποιήθηκαν 2.430 προγραμματισμένες συναντήσεις ανάμεσα σε: 

— 109 Έλληνες εξαγωγεί ς (από Κρήτη 70%, Αθήνα 15%, Βόρεια Ελλάδα 13%, λοιπές περιοχές 2%)

–55 αγοραστές (από Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδά, Ρωσία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Σουηδία, Βέλγιο, Ολλανδία, Κύπρο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Λίβανο, Μπαχρέιν, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Ουκρανία, Εσθονία και Βουλγαρία) 

Το “Go In Crete” είναι η δεύτερη επιχειρηματική συνάντηση που πραγματοποιείται στην Ελλάδα, μετά το “ Go In Athens”(Μάρτιος 2016, Αθήνα). Συνολικά, στους επτά κύκλους του Go International (2010 Βουκουρέστι, 2011 Λευκωσία, 2011 Βελιγράδι, 2012 Βουκουρέστι, 2013 Μόσχα, 2016 Αθήνα και 2017 Ηράκλειο) πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 10.000 προγραμματισμένες B2B συναντήσεις, ανάμεσα σε 854 αγοραστές και 565 Έλληνες εξαγωγείς.