Κάλπη-κες ιστορίες: Όταν οι Έλληνες ψηφοφόροι μπορούσαν να μαυρίσουν του πολιτικούς τους

Συχνά πυκνά ακούγεται η έκφραση πως ο λαός θα μαυρίσει την τάδε πολιτική ή το δείνα κόμμα. Αν και η ερμηνεία του είναι απλή και φυσικά σημαίνει πως θα την αποδοκιμάσει, δεν πρόκειται απλά για ένα μεταφορικό “σχήμα λόγου”. Η φράση έχει τις ρίζες της στο παλιό εκλογικό σύστημα της Ελλάδας που δεν γινόταν με χάρτινα ψηφοδέλτια, αλλά με μολυβένια σφαιρίδια. Αντίστοιχα, από εκείνη την περίοδο προέκυψε και η δαγκωτή ψήφος, που θέλει να υποδηλώσει την έντονη συμπαράσταση του ψηφοφόρου σε κάποιον υποψήφιο.

Από το 1844 έως και το 1926, οι ψηφοφόροι στην Ελλάδα έπρεπε να περάσουν από την εξής διαδικασία προκειμένου να ψηφίσουν. Αντί της κλασικής κάλπης και του χάρτινου ψηφοδελτίου με σταυρό, τους δίνονταν σφαιρίδια από μολύβι. Σε κάθε εκλογικό κέντρο υπήρχε μία κάλπη για κάθε υποψήφιο της περιφέρειας και ο πολίτης καλούνταν να υπερψηφίσει ή να καταψηφίσει κάθε έναν ξεχωριστά.

Η κάλπη χωριζόταν σε δύο τμήματα αριστερά και δεξιά, τα οποία στο εξωτερικό τους ήταν βαμμένα λευκό (για το ΝΑΙ) και μαύρο (για το ΟΧΙ). Ο ψηφοφόρος περνούσε διαδοχικά μπροστά από την κάλπη όλων των υποψηφίων και βάζοντας το χέρι του σε μια ειδική κυλινδρική οπή, έριχνε το σφαιρίδιο στο ΝΑΙ ή στο ΌΧΙ αντίστοιχα. Το εσωτερικό της κάλπης ήταν καλυμμένο με τσόχα, ώστε να μην προδίδει ο θόρυβος του σφαιριδίου που πέφτει την απόφαση στην οποία κατέληξε.

Το αποτέλεσμα προέκυπτε καταμετρώντας τις θετικές και τις αρνητικές ψήφους κάθε υποψηφίου. Βουλευτής ορκιζόταν εκείνος που από την καταμέτρηση λάμβανε τις περισσότερες θετικές ψήφους, ενώ η λίστα συνέχισε από εκείνον με τα περισσότερα ΝΑΙ και κάτω ώσπου να συμπληρωθούν οι βουλευτικές έδρες που προβλέπονταν για κάθε περιφέρεια.

Με αυτό τον τρόπο και ρίχνοντας το μολυβένιο σφαιρίδιο στο μαύρο τμήμα, αποδοκίμαζε κάποιος έναν πολιτικό ή ένα κόμμα “μαυρίζοντάς” τον. Και έτσι έμεινε στην πολιτική φρασεολογία μέχρι και σήμερα το “θα τον μαυρίσω σ’ αυτές τις εκλογές”.

Από την ίδια περίοδο, προκύπτει και η ψήφος δαγκώτο. Οι πιο φανατικοί μιας παράταξης ή κάποιου υποψηφίου, συνήθιζαν να δαγκώνουν το μολυβένια σφαιρίδια που έριχναν στο τμήμα του “ΝΑΙ”, προκειμένου να δηλώσουν την έντονη συμπαράστασή τους σε αυτόν.

Πηγή: Cretalive