Ο μύθος του macho σπέρματος

Φανταστείτε μια ορδή σπερματοζωαρίων να τρέχουν μανιωδώς προς το ωάριο, με στόχο τη γονιμοποίηση του αυγού και στο τέλος του “αγώνα” το πιο γρήγορο κερδίζει.

Το σπέρμα ο ήρωας της ιστορίας. Έχει όλο το πακέτο. Και το αυγό είναι απλώς εκεί, περιμένοντας να γονιμοποιηθεί.

Συγχαρητήρια κυρία μου, είστε έγκυος.

Είναι κάπως πιασάρικη ιστορία, δεν λέω, ωστόσο αυτή η ιστορία είναι πέρα για πέρα ένα μύθευμα. Επίσης φέρνει στο νου τις στερεότυπες εικόνες «αρρενωπότητας» και «θηλυκότητας» με τις οποίες έχουμε μεγαλώσει, πιστεύοντας πως έτσι είναι κατασκευασμένο το αναπαραγωγικό σύστημα.

Ακόμη και στη σημερινή εποχή, το ανδρικό σώμα συχνά θεωρείται ακατάβλητο και γόνιμο, με τη δυνατότητα να παράγει τεράστιες ποσότητες σπέρματος και να τεκνοποιεί ανεξαρτήτως ηλικίας. Αυτή η εικόνα ενισχύει την πεποίθηση ότι η ανδρική γονιμότητα δεν έχει όρια, σε αντίθεση με τη γυναικεία που περιορίζεται από τον χρόνο.

Παρά την αναγνώριση ότι και οι άντρες μπορούν να αντιμετωπίσουν υπογονιμότητα, η πλειοψηφία των θεραπειών και των μεθόδων αντισύλληψης εξακολουθεί να απευθύνεται κυρίως στις γυναίκες. Είναι αυτή η θεώρηση σωστή ή μήπως η ιδέα του δυνατού πανίσχυρου είναι απλώς ένα ακόμα κατασκεύασμα της πατριαρχίας;

Ο μύθος του “macho σπέρματος” αναφέρεται στην ιδέα ότι το ανδρικό σπέρμα είναι συνώνυμο της ανδρικότητας και της γονιμότητας. Αυτός ο μύθος έχει ριζώσει σε διάφορες πολιτιστικές και κοινωνικές αντιλήψεις, υποστηρίζοντας ότι η ικανότητα ενός άνδρα να παράγει υγιείς και ισχυρούς απογόνους είναι αποδεικτικός παράγοντας της ανδρικής δύναμης και αξίας.

Ο μύθος αυτός ενισχύθηκε από ιστορικές και πολιτιστικές πεποιθήσεις που επικεντρώνονται στη σπερματική ικανότητα των ανδρών. Η συγκεκριμένη αντίληψη συχνά προβάλλεται σε πολιτιστικά κείμενα, στη λογοτεχνία, την τέχνη και τα Μέσα Ενημέρωσης, όπου η ικανότητα του ανδρικού σπέρματος να προκαλεί τη σύλληψη και τη γέννα υιοθετείται ως σύμβολο της ανδρικής ισχύος.

Την τελευταία τεσσαρακονταετία, αρκετοί ακαδημαϊκοί, κοινωνιολόγοι και επιστήμονες αμφισβητούν την «αρρενωπότητα» των φυσικών επιστημών. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η κατάρριψη της ανύψωσης του σπερματοζωαρίου και της μείωσης του ωαρίου, και των αντίστοιχων ρόλων τους στη γονιμοποίηση και την εμβρυϊκή ανάπτυξη.

Η εικόνα των πολυάριθμων σπερματοζωαρίων που κολυμπούν για να κατακτήσουν την πρωτιά και τελικά το πιο ισχυρό να «καταλάβει» το ωάριο έχει μετατραπεί σε μυθολογικό σύμβολο της ίδιας της ερωτικής κατάκτησης της γυναίκας.

Στην πραγματικότητα, κατά τη διαδικασία της σύλληψης, το σπέρμα δεν πρωταγωνιστεί με τον τρόπο μου μάς έχουν μάθει. Σύμφωνα με τον βρετανό βιολογικό ανθρωπολόγο, Robert D. Martin, οι άνθρωποι συχνά υποθέτουν ότι το σπέρμα που γονιμοποιεί το ωάριο είναι ένας πρωταθλητής. Αλλά γιατί να υποθέσουμε ότι ο πιο γρήγορος κολυμβητής πρέπει να είναι ο καλύτερος στη διαδικασία γονιμοποίησης;

Ενώ τα 250 εκατομμύρια σπερματοζωάρια στη μέση ανθρώπινη εκσπερμάτιση είναι πολλά, δεν υπάρχει καμία πειστική επιστημονική απόδειξη -για υγιή, ενεργά σπερματοζωάρια κανονικού σχήματος- ότι η επιτυχία στη γονιμοποίηση έχει οποιαδήποτε σχέση με τη συνολική γενετική ποιότητα.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ

Η ανθρώπινη γονιμοποίηση αποτελεί την ένωση του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου, που συνήθως συμβαίνει στη λήκυθο των ωαγωγών. Το αποτέλεσμα αυτής της ένωσης είναι η παραγωγή ενός ζυγωτού κυττάρου, ή γονιμοποιημένου ωαρίου, που ξεκινά την προγεννητική ανάπτυξη.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν τη δυναμική της ανθρώπινης γονιμοποίησης τον 19ο αιώνα. Η διεργασία της γονιμοποίησης περιλαμβάνει την σύντηξη του σπέρματος με ένα ωάριο.

Η πιο συνηθισμένη αλληλουχία ξεκινά με την εκσπερμάτωση κατά την συνουσία, ακολουθούμενη από την ωορρηξία και ολοκληρώνεται με τη γονιμοποίηση.

Διάφορες εξαιρέσεις σε αυτήν την αλληλουχία είναι δυνατές, συμπεριλαμβανόμενης της τεχνητής γονιμοποίησης, της εξωσωματικής γονιμοποίησης, της εξωτερικής εκσπερμάτωσης χωρίς συνουσία ή συνουσίας αμέσως μετά την ωορρηξία.

Κατά τη συνάντηση του δευτεροταγούς ωοκυττάρου, το ακρόσωμα του σπέρματος παράγει ένζυμα που του επιτρέπουν να περάσει μέσα από το εξωκυττάριο στρώμα του ωαρίου.

Το πλάσμα του σπέρματος, έπειτα συντήκεται με την κυτταροπλασματική μεμβράνη του ωαρίου, η κεφαλή του σπέρματος αποσυνδέεται από το μαστίγιο του και το ωάριο ταξιδεύει προς τον ωαγωγό για να φτάσει στη μήτρα.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Οι επιστημονικές ανακαλύψεις του 17ου αιώνα σχετικά με τον ρόλο του ωαρίου και του σπέρματος σηματοδότησαν ένα σημαντικό άλμα για την κατανόηση του αναπαραγωγικού συστήματος.

Η επιστημονική ταξινόμηση των βασικών συστατικών της σεξουαλικής αναπαραγωγής -των ωαρίων και των σπερματοζωαρίων- έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια μιας εποχής έντονων επιστημονικών ανακαλύψεων στις δεκαετίες του 1660 και του 1670.

Οι ανατόμοι εξέτασαν τη μορφή της μήτρας και των ωοθηκών σε ανθρώπους και άλλα ζώα, καταλήγοντας στο επαναστατικό συμπέρασμα ότι όλα τα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, προέρχονται από αυγά που παράγουν τα θηλυκά τους.

Τα ανθρώπινα αυγά αποκαλούνταν “ωάρια”, που σημαίνει μικρά αυγά. Παρά την αδυναμία να ανιχνευθούν τα ωάρια στο γυναικείο σώμα, η δυνατότητα να διακριθούν τα σπερματοζωάρια μικροσκοπικά, προκάλεσε αμφισβήτηση σχετικά με τη σημασία του ωαρίου.

Η ανακάλυψη της ένωσης του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου μικροσκοπικά προς το τέλος του 19ου αιώνα αποδείχτηκε ότι και τα δύο συμβάλλουν με ίσο τρόπο στη διαδικασία της αναπαραγωγής και πως δεν υπάρχει κάποιους είδους ανωτερότητα στον ρόλο του άνδρα στην αναπαραγωγική διαδικασία.

Η κορυφαία ανθρωπολόγος Έμιλι Μάρτιν, μέσω του άρθρου της “Το ωάριο και το σπέρμα: Πώς η επιστήμη έχει κατασκευάσει ένα ειδύλλιο βασισμένο σε στερεοτυπικούς ρόλους άνδρα-γυναίκας” (1991), προέβη σε μια ανάλυση που αποκαλύπτει τις επιστημονικές ανακρίβειες που επικρατούσαν ανεξέλεγκτα εκείνη την εποχή και ενίσχυαν την πεποίθηση περί ανωτερότητας των ανδρών στις βιολογικές λειτουργίες.

Οι μύθοι αυτοί συνέβαλαν στην ενίσχυση των στερεοτύπων που καθιέρωσαν την άποψη ότι οι γυναίκες είναι βιολογικά κατώτερες στην αναπαραγωγή. Παρά την επιστημονική απόρριψη αυτών των φαντασιώσεων, αυτές οι πεποιθήσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν την κοινή γνώμη, ιδίως μέσω της προώθησής τους από τη μαζική κουλτούρα, καθώς και μέσω των προκαταλήψεων που επικρατούν στις κοινωνίες.

Η Μάρτιν επισημαίνει ότι οι αναπαραγωγικές λειτουργίες δεν πρέπει να χαρακτηρίζονται με δυτικές κοινωνικές κατασκευές, αλλά ως μια πολύπλοκη διαδικασία που συμβάλλει στην εξέλιξη των ειδών. Το γεγονός ότι οι επιστημονικές ανακρίβειες σχετίζονται με προκαταλήψεις του 17ου αιώνα καταδεικνύει τη βαθιά ριζωμένη φύση των μύθων αυτών, που εξακολουθούν να επηρεάζουν τις κοινωνικές πεποιθήσεις ακόμη και σήμερα.

Η ουσιαστική κριτική της επιστημονικής κοινότητας έχει οδηγήσει σε μια νέα κατεύθυνση για την αποδοχή και την κατανόηση της γυναικείας φύσης, μιας φύσης ισότιμης και εξίσου σημαντικής στον επιστημονικό αντίλογο.

Η ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ

Ακόμη, η παρανόηση ότι οι άνδρες διατηρούν πλήρη γονιμότητα μέχρι την τρίτη ηλικία, αντίθετα με τις γυναίκες, οι οποίες έχουν απότομη διακοπή της γονιμότητας κατά την εμμηνόπαυση, είναι επικίνδυνη και αβάσιμη, καθώς πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.

Πολλά επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι ο αριθμός και η ποιότητα του σπέρματος μειώνονται στους άνδρες με την πάροδο του χρόνου. Η ποιότητα του σπέρματος επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας του άνδρα, της γενικής υγείας, του τρόπου ζωής και άλλων εξωτερικών παραγόντων.

Επιπλέον, η γονιμότητα δεν εξαρτάται μόνο από το σπέρμα αλλά και από την υγεία και τη γονιδιακή κατάσταση της γυναίκας, καθώς και από άλλες πτυχές του αναπαραγωγικού συστήματος. Συνεπώς, η αντιμετώπιση του σπέρματος ως μέτρο της ανδρικής ισχύος και αξίας αποτελεί μια απλοϊκή αντίληψη που δεν λαμβάνει υπόψη την πραγματική πολυπλοκότητα της αναπαραγωγής και της γονιμότητας.

Τέλος, σύμφωνα με πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία, οι μεταλλάξεις συσσωρεύονται στο σπέρμα περίπου τέσσερις φορές πιο γρήγορα σε σύγκριση με τα ωάρια. Αυτό σημαίνει ότι το σπέρμα που παράγεται από ηλικιωμένους άνδρες μπορεί να είναι γενετικά επιβαρυμένο και να συμβάλλει στη μεταβίβαση γενετικών ανωμαλιών. Ένας από τους πιο διαδεδομένους μύθους είναι ότι η αυξημένη ποσότητα σπέρματος εξασφαλίζει υψηλότερη πιθανότητα γονιμοποίησης. Στην πραγματικότητα, αν και η ποσότητα παίζει ρόλο, η ποιότητα του σπέρματος είναι εξίσου κρίσιμη.

Η σύγχρονη επιστήμη και η ιατρική έχουν καταρρίψει πολλούς από αυτούς τους μύθους. Η γονιμότητα είναι ένα σύνθετο ζήτημα που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των γενετικών, περιβαλλοντικών και υγειονομικών παραμέτρων. Η κατανόηση και η αποδοχή αυτής της πολυπλοκότητας είναι κρίσιμη για τη σωστή αντιμετώπιση των ζητημάτων γονιμότητας.

Η γονιμότητα και η αναπαραγωγική υγεία δεν μπορούν να περιοριστούν σε απλοϊκές και στερεοτυπικές αντιλήψεις. Η επιστήμη μας διδάσκει ότι η υγεία και η γονιμότητα είναι αποτελέσματα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων, και η κοινωνία πρέπει να εξελιχθεί ώστε να αντιμετωπίζει αυτά τα ζητήματα με ανοιχτό μυαλό, στρέφοντας το βλέμμα της στην επιστήμη.