Το πανεπιστήμιο υπάρχει και θριαμβεύει 180 χρόνια

Στις 14 Απριλίου 1837 με βασιλικό διάταγμα του Οθωνα ιδρύεται το «Αθήνησιν Πανεπιστήμιο», το πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στη σύγχρονη εποχή και μοναδικό για πολύ καιρό στη Χερσόνησο του Αίμου, μετά την κατάργηση της  «Ιονίου Ακαδημίας» το 1865 . Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε προφητεύσει όταν κτιζόταν το πανεπιστήμιο ότι «το σπίτι τούτο ‘δώ θα φάει το σπίτι εκείνο» και εννοούσε το παλάτι και την Αυλή του Όθωνα  με τον αυταρχισμό των οποίων θα ερχόταν σύντομα σε ρήξη το Πανεπιστήμιο ως φορέας καινοτόμων ιδεών και αντιλήψεων.

Δημοσιεύθηκε πρόσφατα η είδηση «Εννέα Έλληνες ακαδημαϊκοί περιλαμβάνονται στη λίστα των περίπου 3.000 ερευνητών με τη μεγαλύτερη επιρροή, παγκοσμίως.1 Μεταξύ των προσωπικοτήτων της επιστήμης που τιμώνται ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ καθηγητής Αθανάσιος Δημόπουλος.

Καθημερινά ακούμε τις κακές ειδήσεις για τα Πανεπιστήμια μας και δυστυχώς υπάρχουν και κακές ειδήσεις και προβλήματα και στρεβλώσεις, αυτό που δεν ακούμε είναι για την «αριστεία » που προωθούν. Ερευνητές από 3 Ευρωπαϊκές χώρες, τη Γερμανία, την Ελλάδα(από το ΕΚΠΑ) και τη Σουηδία, ανακάλυψαν νέο μηχανισμό που εμπλέκεται στην αρτηριοσκλήρυνση, της πρώτης αιτίας καρδιαγγειακών νοσημάτων και θανάτων στον ανεπτυγμένο κόσμο,η είδηση χάθηκε στην καθημερινότητα μας .

Τα προβλήματα ή ελλείψεις στις υποδομές, η δυσαναλογία του αριθμού διδασκόντων προς διδασκομένους, αλλά και ο μεγάλος αριθμός εισακτέων, είναι μερικά από τα προβλήματα που εντοπίζονται στα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας (ΑΕΙ και ΤΕΙ), όπως προκύπτει από την αξιολόγηση της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που έχει πραγματοποιηθεί σε 33 πανεπιστήμια.

Από την αξιολόγηση προκύπτουν πολλές θετικές εκτιμήσεις, αλλά και ορισμένες αρνητικές. Μεταξύ των θετικών αποτιμήσεων περιλαμβάνεται το υψηλό επίπεδο των μελών ΔΕΠ, το αξιόλογο ερευνητικό έργο (σε σχέση με την χρηματοδότηση) και οι διεθνείς συνεργασίες, τα ικανοποιητικά προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, η ανεπτυγμένη κινητικότητα των φοιτητών, η σύνδεση διδασκαλίας και έρευνας, η ανάπτυξη δεσμών με την κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς.  H υποχρηματοδότηση και   υποστελέχωση των ελληνικών πανεπιστημίων σύμφωνα με τους διεθνείς δείκτες, η αναλογία καθηγητών και υπαλλήλων προς φοιτητές στη χώρα μας είναι από τις χειρότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορώ να λησμονήσω την απαράδεκτη  κατάσταση που επικρατεί στο θεσμικό πλαίσιο ,όπου ο νόμος  4009/2011 έχει υποστεί και υφίσταται τόσες τροποποιήσεις που πρέπει ο ερμηνευτής του να έχει και μαντικές ικανότητες ,αφού δεν υπάρχει ρύθμιση που ψηφίζει η Βουλή που να περιέχει μεταβολή του θεσμικού αυτού νόμου. Επιτέλους ας συμφωνήσουν όλοι, ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν μπορεί ν’αλλάζει χωρίς μελέτη και κυρίως τις αναγκαίες συναινέσεις. Εκείνοι που υφίστανται τη ταλαιπωρία πέραν των ακαδημαϊκών  μελών της κοινότητας  είναι οι φοιτητές, οι αποδέκτες των υπηρεσιών των Πανεπιστημίων μας αφού η σίτιση ,η στέγαση και οι μεταφορές από και προς το Πανεπιστήμιο τα  κενά καθηγητών αλλά και μαθήματα που δεν υποστηρίζονται, είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές μας .Σε πείσμα των καιρών είναι ωραίο να μιλάμε για το Πανεπιστήμιο, αλλά θα πρέπει να έχουμε και μια εικόνα για το τι έργο παράγεται σε αυτό και υπό ποιες συνθήκες, η καθημερινότητα αναδεικνύει δυστυχώς την αρνητική εικόνα ενός πολύπλευρου έργου. Δεν πρέπει κανείς να κρύβει την πραγματικότητα μάλλον θα πρέπει να υποστηρίζει και την προσπάθεια, άλλωστε αύτη γίνεται για τα παιδιά μας .Δεν μιλά σχεδόν κανείς στο τιτάνιο έργο που επιτελούν τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία στις υπηρεσίες υγείας ,δεν ασχολείται κανείς με τα τεράστια επιτεύγματα της έρευνας των Ελληνικών Πανεπιστημίων και την ποιότητα των Ελληνικών Πτυχίων . Η αναθεώρηση του άρθρου 16 Σ θα δώσει ελπίζουμε νέα ώθηση στην λειτουργία της Ανώτατης Παιδείας, με στόχο να απαλυνθούν τα μεγάλα λειτουργικά  και οργανωτικά προβλήματα της Ανώτατης Παιδείας.  Η εξέλιξη των πραγμάτων θέλει τα πανεπιστήμια να πρωταγωνιστούν και πάλι και θα αγωνίζονται για να μην ιδιωτικοποιηθεί η γνώση και μεταβληθεί σε προϊόν εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Η κοινωνία  έχει ανάγκη από ένα μοντέλο πανεπιστημίου το οποίο, χωρίς να αρνείται την ιστορική του ευθύνη καλλιέργειας και μεταλαμπάδευσης των παραδοσιακών ανθρωπιστικών και πολιτισμικών αξιών ν’ ανοίγει τα φτερά του στην έρευνα στον ανταγωνισμό και τις  υπηρεσίες ποιότητας.

Πολλές φορές, καλούμαστε να κάνουμε εκείνες τις επιλογές στη ζωή μας, οι οποίες πρόκειται να επηρεάσουν είτε θετικά, είτε αρνητικά το μελλοντικό εαυτό μας, η πιο σημαντική επιλογή μας πρέπει να είναι η Παιδεία, μακριά από τις αδυναμίες και στρεβλώσεις του σήμερα και τα πολλά άσχημα που υπάρχουν.

Τα 180  χρόνια που πέρασαν από το 1837 ,ήταν πολύ δύσκολα χρόνια μιας ανάβασης πνευματικής γεμάτης κόπο ,δοκιμασίες ,χαρες και πίκρες. Τι κράτησε όρθια  τα Πανεπιστήμια μας ; Η αμετακίνητη  πεισματική πίστη του Λαού μας και των Δασκάλων του στους φορείς αυτούς της γνώσης και της Εθνικής Αυτογνωσίας.

* Ο Αντώνης Αργυρός είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. Το 2012 διετέλεσε Υπουργός Επικρατείας στην κυβέρνηση Πικραμμένου. Από το 2004 είναι Δικηγόρος και Αναπληρωτής Νομικός Σύμβουλος στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με σημαντική επιστημονική δράση, άρθρα και σχόλια σε δικαστικές αποφάσεις δημοσιεύονται στα πιο γνωστά νομικά περιοδικά.