Οι εφήμεροι εξουσιαστές του “γιατί τώρα” και του “τίποτα”

Δυο βασιλικοί σύμβουλοι, πίνουν το κρασί τους και συζητούν για την εξουσία. Ο ένας προκαλεί τον άλλον να βρει την απάντηση σε έναν γρίφο.

-“Τρεις ισχυροί άνδρες βρίσκονται σε μια αίθουσα. Ένας βασιλιάς, ένας ιερέας και ένας πολύ πλούσιος. Ανάμεσά τους βρίσκεται ένας μισθοφόρος με ένα σπαθί στα χέρια. Κάθε ένας προσπαθεί να τον πείσει να  υποστηρίξει εκείνον και να σκοτώσει τους άλλους δύο. Ποιος ζει και ποιος πεθαίνει;”

Θα επανέλθουμε με την απάντηση στο τέλος του κειμένου.

Οι φρικιαστικές αποκαλύψεις, και οι καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης, αλλά και η στάση όσων καλύπτουν, και ξεπλένουν τους δράστες ή σηκώνουν την ασπίδα του “ναι μεν αλλά” και του “γιατί τώρα”, στον πυρήνα τους έχουν την άσκηση εξουσίας στην πιο σκοτεινή και σάπια μορφή. Της απόλυτης εξουσίας, που διαφθείρει απόλυτα.

Ο δράστης αντλεί ηδονή από το βασανιστήριο, είτε πρόκειται για λεκτική βία, είτε για σωματική και από την αίσθηση του απόλυτου ελέγχου. Όλα τα άλλα ακολουθούν. Η συγκάλυψη, η απειλή, η ομερτά, η προσπάθεια μετατόπισης της ευθύνης από τον θύτη στο θύμα.

“Aρσενικά παλαιάς ντροπής“, όπως εύστοχα σημείωσε η Έλενα Ακρίτα, υπάρχουν σε όλους τους χώρους, αλλά στο θέατρο το φαινόμενο οξύνεται ακόμα περισσότερο και επειδή η συγκάλυψη γίνεται σε κοινή θέα (το περίφημο “όλοι γνώριζαν”) και επειδή ο “ταλαντούχος καλλιτέχνης” εξυψώνεται στα ουράνια από το κοινό και επομένως ως ουράνιος εξουσιαστής, νομίζει ότι έχει το δικαίωμα να καταστρέφει ζωές επί γης.

Υπάρχει όμως και μια επιπλέον διαφορά, σε σχέση με τις κακοποιητικές συμπεριφορές σε άλλους χώρους εργασίας. Ο δήθεν “σπουδαίος καλλιτέχνης”, που  κακοποιεί, μπορεί πέρα από την εξουσία που ο ίδιος ασκεί, να έχει καμιά φορά και σχέσεις με την πραγματική εξουσία, με μεγαλοσχήμονες, που μοιράζουν θέσεις και επομένως να πρέπει να ξεπλυθεί, ώστε να μην βρωμίσει με τη δυσωδία του, τους εκλεκτούς του φίλους.

Έτσι μπορεί ακόμα και το μεγαλύτερο αμάρτημα, ο βασανισμός, ο βιασμός και η καταστροφή μιας παιδικής ψυχής, δηλαδή η υπονόμευση του μέλλοντός μας, να παρουσιαστεί ως ένα… τίποτα.

Στα γρανάζια των μηχανισμών της εξουσίας , που δεν διστάζει να δικαιολογήσει οτιδήποτε και οποιονδήποτε αρκεί να είναι “με μας και όχι με τους άλλους”, κάθε υπόθεση, μπορεί να καταλήξει στο αρχείο.

Ο διάσημος κακοποιητής λοιπόν, αφού κρυφτεί για λίγο και “κάτσει στην άκρη”, ίσως κάποτε να επιστρέψει, ως “παρεξηγημένος” και “αδικημένος” και εφόσον ποτέ δεν καταδικάστηκε να ξαναζητήσει την πηγή της εξουσίας του: το χειροκρότημά μας.

Εδώ, θα επιστρέψουμε στον γρίφο της πρώτης παραγράφου και στην απάντηση.

Ο δεύτερος βασιλικός σύμβουλος απαντά:

-“Το ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθανει, εξαρτάται από αυτό που θα αποφασίσει ο μισθοφόρος”

-“Σοβαρά; Δεν έχει στέμμα, δεν έχει χρυσάφι, δεν έχει στενή επαφή με τα Θεία και είναι αυτός που αποφασίζει”

-“Όχι , αλλά έχει το σπαθί”

-“Αν λοιπόν όλα εξαρτώνται από τον ασήμαντο μισθοφόρο, γιατί προσποιούμαστε ότι τη δύναμη την έχουν οι βασιλιάδες;”

-“Η δύναμη υπάρχει εκεί που οι άνθρωποι πιστεύουν ότι υπάρχει. Είναι μια σκιά στον τοίχο. Ένας φαινομενικά μικρός άνθρωπος, μπορεί να έχει μια πολύ μεγάλη σκια”

Ο παραπάνω διάλογος, προϊόν μυθοπλασίας (Παιχνίδι του Στέμματος, εκδ. Anubis), αναφέρεται σε μια πολύ μεγάλη αλήθεια.

Η εξουσία βρίσκεται εκεί που οι άνθρωποι αποφασίζουν ότι βρίσκεται.

Ακόμα και αν όλοι αυτοί οι στυγνοί εξουσιαστές βγουν “λάδι” μέσα από νομικά τερτίπια, μηντιακή προστασία και από την κάλυψη των ισχυρών φίλων τους και δεν πληρώσουν τελικά για τα αποτρόπαια εγκλήματά τους, υπάρχει μια τιμωρία που δεν μπορούν να αποφύγουν.

Η τιμωρία αυτή εξαρτάται από τους πολλούς που όσο ανίσχυροι και αν νομίζουν ότι είναι, ρίχνουν μεγάλες σκιές στους τοίχους.

Η χλεύη, τα άδεια θέατρα, οι μηδενικές θεαματικότητες, η απώλεια ψήφων. Όλα είναι στο χέρι αυτών, που αποτελούν την πραγματική πηγή κάθε εξουσίας.

Στο χέρι μας.