Τώρα επιπλήττουμε το Ευρωκοινοβούλιο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Το άτυπο μητρώο της χώρας μας για ζητήματα δικαιωμάτων είναι βαρύ. Κατά το 2011 η αρμόδια Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT) για την πρόληψη των βασανιστηρίων και τις απάνθρωπες μεταχειρίσεις ή τιμωρίες είχε εκδώσει Δημόσια Δήλωση σε βάρος της χώρας μας εξαιτίας των συνθηκών κράτησης στις ελληνικές φυλακές.

Η χώρα μας αρχικά αντέδρασε. Αφενός επικαλέστηκε τη μνημονιακή λιτότητα, αφετέρου ενίσχυσε μια αποσυμφορητική πολιτική με διαδοχικούς ετήσιους νόμους που είχαν ξεκινήσει το 2009 και έφθασαν ως το 2019, ώστε ο συνωστισμός των κρατουμένων κάπως να εκτονωθεί.

Η δεύτερη διεθνής αποδοκιμασία ήταν βαρύτερη και αφορούσε ένα ευρύτερο φάσμα θεμάτων. Συγκεκριμένα, με ευρεία και διακομματική πλειοψηφία η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου  (7-2-2024) προχώρησε σε Ψήφισμα για τα προβλήματα του κράτους δικαίου στην Ελλάδα. Δικαιοκρατική χώρα για την Ευρώπη είναι εκείνη που σέβεται τη διάκριση των εξουσιών, τη νομιμότητα, την ελευθερία του Τύπου και γενικά τα δικαιώματα των πολιτών, και που καταπολεμά τη διαφθορά. Το κράτος δικαίου, όπως είναι γνωστό, αποτελεί ένα είδος εθνικής ταυτότητας και συμβόλου ενώπιον της οργανωμένης διεθνούς κοινότητας. Ιδίως και ειδικά συνιστά έναν όρο για την ομαλή παρουσία ενός κράτους μέλους στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη: Η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον εξαρτά (όρος, αιρεσιμότητα, conditionality) κάποιες από τις οικονομικές χορηγίες προς τα μέλη της από την τήρηση των δικαιοκρατικών κανόνων. Η αδικία, μεταξύ άλλων, κοστίζει.

Η κυβέρνηση δεν πτοήθηκε. Κατήγγειλε συντάκτες του Ψηφίσματος, Ευρωβουλευτές που ψήφισαν, γενικώς αντεθνικά στοιχεία, όλα αυτά υπό τη στοργική σκέπη του φιλικού της Τύπου στο εσωτερικό της χώρας. Εννοείται πως δεν μετέβαλε ούτε κατά ένα κλικ τη στάση της.

Στις 22/4/2024 ήλθε το νέο πλήγμα. Κυκλοφόρησε η Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ* για το καθεστώς των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Αναφέρεται ειδικότερα για την Ελλάδα σε ζητήματα διαφθοράς κρατικών αξιωματούχων, σε παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε προσβολές προσφύγων και κρατουμένων, σε περιορισμούς της ελευθερίας του Τύπου καθώς και σε παρακολουθήσεις δημοσιογράφων και πολιτικών με το παράνομο σύστημα Predator. Πηγές ήταν, όπως μνημονεύεται στην Έκθεση, διεθνείς οργανισμοί, μη κυβερνητικές οργανώσεις με διεθνή αναγνώριση, αξιόπιστες εφημερίδες, ως και μια έκθεση του ελληνικού Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.*

Οι Εκθέσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις φυλακές και οι συναφείς καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (το πρόβλημα επισήμανε 22/4/2024 και ο Έλληνας δικαστής στο Στρασβούργο καθηγητής Ι. Κτιστάκις)** αντιμετωπίστηκαν στη χώρα μας με την επικοινωνιακή σιωπή. Στη συνέχεια το παραπάνω Ψήφισμα της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αντιμετωπίστηκε όπως είδαμε με καταγγελίες κατά Ευρωβουλευτών για παραπληροφόρηση. Πώς αντιμετωπίζεται άραγε τώρα η Έκθεση του Αμερικανικού Στέϊτ Ντιπάρτμεντ; Μήπως με θεωρίες περί συνωμοσίας των εννόμων τάξεων όλου του κόσμου σε βάρος της χώρας μας;

Η απορία δεν διήρκεσε πολύ. Βρέθηκε αμέσως ο τρόπος να επιπλήξουμε και το Στέιτ Ντιπάρπμεντ. Έκαναν πολύ σοβαρά λάθη οι Αμερικανοί! Ρώτησαν ανεξάρτητες μη κυβερνητικές οργανώσεις κι όχι την ίδια την ελληνική κυβέρνηση.

Βέβαια για τις δίκαιες κρίσεις και γνωματεύσεις η ανεξαρτησία κριτών και μαρτύρων είναι αυτονόητη προϋπόθεση. Απαντήσεις οργανισμών ή υπηρεσιών που εξαρτώνται από τις κυβερνήσεις είναι φυσικό να εμφανίζουν μικρότερη αξιοπιστία ενώπιον της διεθνούς έννομης τάξης όταν εξετάζονται ακριβώς κρατικές ευθύνες. Ας το δούμε γενικότερα: Όλοι πρέπει να ακούγονται, αλλά η διαφωνία του ίδιου του κρινόμενου για μια αρνητική κρίση είναι συνήθως αναμενόμενη και όχι το βασικό κριτήριο ορθότητας.

Τώρα, τι; Αφού η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει ευθύνες, προφανώς θα συνεχίσει την ίδια στάση. Οι βαριές συνέπειες θα συνεχίσουν να πλήττουν τον πολίτη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

* U.S. Department of State, 2023 Country Reports on Human Rights Practices: Greece

** Σε διάλεξή του με θέμα «Η απαγόρευση των βασανιστηρίων», στο πλαίσιο εκδήλωσης της εκδήλωσης «Τιμή Δημητρίου Ευρυγένη», που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου