Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας «χτυπούν» οι περισσότεροι οι κεραυνοί

Σύμφωνα με ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε το 2023, οι κεραυνοί στοίχισαν κατά μέσο όρο 64 ζωές στην Ευρώπη, από το 2001 έως το 2020. Το ποσό θνησιμότητας ποικίλει, ανάλογα με την περιοχή. Ενδεικτικά, στη Βουλγαρία είναι 8.6 ανά 1.000.000 πολίτες, στη Ρουμανία 5.8 και στην Πορτογαλία 0.1.

Στην Ελλάδα τα τελευταία σχετικά στοιχεία είναι αυτά του Πανεπιστημίου της Πάτρας, που ανέλυσε δεδομένα από το 2010 έως το 2019 και βρήκε ότι συνολικά πέθαναν 23 άνθρωποι από κεραυνό, στη χώρα (2.3 θάνατοι ανά έτος).

Οι τραυματίες από κεραυνούς είναι πολλαπλάσιοι από τα θύματα, με τα προβλήματα που δημιουργούνται να εκτείνονται από μικρά εγκαύματα έως σοβαρές νευρολογικές βλάβες.

Πέραν των ανθρώπινων ζωών, οι κεραυνοί μπορούν να πλήξουν και περιουσίες, από κτίρια, γραμμές ηλεκτροδότησης και συστήματα επικοινωνίας, έως καλλιέργειες, ζώα και γεωργικό εξοπλισμό. Μπορούν να προκαλέσουν και πυρκαγιές σε δάση.

Στο πλαίσιο της προστασίας μας, έχουν δημιουργηθεί ιστοσελίδες που προσφέρουν live ενημέρωση για την κατάσταση με τις αστραπές και τους κεραυνούς σε κάθε χώρα.

Tην Παρασκευή 1/3, στις 8.15 το πρωί η εικόνα με τις αστραπές στη χώρα μας ήταν εξής:

Στο Μeteologix μπορούμε να δούμε ανά πάσα ώρα και στιγμή που υπάρχουν αστραπές και κεραυνοί. Ανάλογες πληροφορίες προσφέρει και το Blitzortung.

Γιατί είναι επικίνδυνοι οι κεραυνοί

Ο καθηγητής μετεωρολογίας του University of Winsconsin-Madison και ερευνητής της συμπεριφοράς των κεραυνών, Chris Vagasky έγραψε στο Conversation πώς προκύπτει ένας κεραυνός «για να καταλάβουμε καλύτερα πόσο συχνά ‘χτυπάει’.

Φανταστείτε να κοιτάτε έξω από ένα παράθυρο μια καταιγίδα με αστραπές από σύννεφο που είναι κοντά στο έδαφος. Ο κεραυνός αυτός φαίνεται να τρεμοπαίζει.

Εμφανίζεται μια αστραπή στον ουρανό και σε ένα δευτερόλεπτο μπορούμε να δούμε τρεμοπαίγματα που φεύγουν από το σύννεφο και φτάνουν στο έδαφος σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων. Κάθε τρεμόπαιγμα είναι κεραυνός.

Κάθε διαδρομή μπορεί να χτυπήσει ένα ή περισσότερα σημεία πρόσκρουσης στο έδαφος. Μπορεί να υπάρχουν πολλαπλά χτυπήματα στο ίδιο κανάλι.

Ο κεραυνός είναι μια μεγάλη ηλεκτρική εκκένωση που προσπαθεί να διασκορπίσει τον ηλεκτρισμό σε ένα σύννεφο. Οπότε αν έχει συσσωρευτεί πολλή ηλεκτρική ενέργεια, μπορεί να υπάρχουν πολλοί κεραυνοί για να γίνει η εκτόνωση».

ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΟΙ ΚΕΡΑΥΝΟΙ

Πάντα σύμφωνα με έρευνες και ανάλυση δεδομένων, η περιοχή με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση κεραυνών στην Ευρώπη είναι η βόρεια Ιταλία.

Συγκεκριμένα γύρω από τη λίμνη Κόμο, κοντά στα σύνορα με την Ελβετία. O λόγος είναι πολυπαραγοντικός. Eν συντομία, ό,τι κάνει μοναδική αυτήν την περιοχή, ‘προσκαλεί’ και τους κεραυνούς. Πιο συγκεκριμένα

• Το ζεστό μεσογειακό κλίμα δημιουργεί αστάθεια στην ατμόσφαιρα, καθιστώντας την πιο ευνοϊκή για καταιγίδες.
• Η γειτνίαση με τη ζεστή Μεσόγειο Θάλασσα, ιδιαίτερα την Αδριατική, παρέχει άφθονη υγρασία για να σχηματιστούν καταιγίδες.
• Η παρουσία των βουνών των Άλπεων, των Απεννίνων και των Διναρίδων συμβάλλει στην ορογραφική ανύψωση, μια διαδικασία όπου ο αέρας ανεβαίνει και ψύχεται -οδηγώντας σε συμπύκνωση και ανάπτυξη καταιγίδων.

H βόρεια Ιταλία είναι λοιπόν, ο πρωταθλητής στη συχνότητα των κεραυνών.

Ακολουθούν η δυτική Σλοβενία (έχει παρόμοια γεωγραφικά χαρακτηριστικά και καιρικά μοτίβα με τη βόρεια Ιταλία) και το Μαυροβούνιο (βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Ευρώπης και βιώνει παρόμοιες θερμές θερμοκρασίες και ροή υγρού αέρα από τη Μεσόγειο, καθιστώντας το επιρρεπές σε κεραυνική δραστηριότητα).

Στην Ελλάδα έχουμε μέτρια δραστηριότητα, ιδιαίτερα σε σύγκριση με την πρωταθλήτρια, τη βόρεια Ιταλία.

Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι πιο συχνά εμφανίζονται κεραυνοί στις περιοχές της Βόρειας Ελλάδας και στα νησιά του Αιγαίου.

Λιγότερο συχνά ‘χτυπούν’ κεραυνοί τα νοτιότερα μέρη της Ελλάδας.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή είναι μια γενική τάση και μεμονωμένες τοποθεσίες εντός της Ελλάδας μπορεί να βιώσουν περισσότερη ή λιγότερη δραστηριότητα κεραυνών ανάλογα με διάφορους παράγοντες όπως είναι οι τοπικές καιρικές συνθήκες (συγκεκριμένα καιρικά μοτίβα, όπως οι καταιγίδες μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση κεραυνών σε μια συγκεκριμένη περιοχή) και η τοπογραφία (οι ορεινές περιοχές μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς σε κεραυνούς λόγω παραγόντων όπως η ορογραφική ανύψωση, παρόμοια με την κατάσταση στη βόρεια Ιταλία).