“Ζουν σε ακάθαρτα νερά, στριμωγμένα μέσα σε κλουβιά” – Να ένας από τους πολλούς μύθους για τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας

Τι πραγματικά γνωρίζουμε για τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας; Και τι πραγματικά είναι αλήθεια από όσα γνωρίζουμε; Ποια είναι η διαδικασία της παραγωγής τους, πώς τρέφονται, πώς αναπτύσσονται, από πού προέρχονται, σε ποιες συνθήκες και σε τι περιβάλλον ζουν;

Ας μιλήσουμε επιτέλους με αλήθειες, μακριά από αστικούς μύθους, στερεότυπα και θεωρίες συνωμοσίας που διαιωνίζονται από στόμα σε στόμα κι από χρόνο σε χρόνο, χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση.

Ήρθε η ώρα να απαντήσουμε σε διαχρονικά ερωτήματα και να καταρρίψουμε λανθασμένες αντιλήψεις γύρω από τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, μέσα από μία σειρά βίντεο της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), με τη βοήθεια και την επεξήγηση της Κατερίνας Λύτρα, Κτηνιάτρου και Ιχθυοπαθολόγου

Η κα Λύτρα, Senior Veterinarian & Aquaculture Specialist απαντά στα πιο συνηθισμένα ερωτήματα των καταναλωτών παρέχοντας επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες για την παραγωγή των ψαριών, τις τροφές τους, την φρεσκότητα και την προέλευσή τους, τα φάρμακα και τα αντιβιοτικά, καθώς και για το περιβάλλον στο οποίο ζουν τα ψάρια.

Ας δούμε, λοιπόν, μερικούς από τους πιο γνωστούς μύθους σχετικά με τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας να καταρρίπτονται:

ΜΥΘΟΣ

Δίνουν ορμόνες στα ψάρια για να μεγαλώσουν γρήγορα και να “βγουν” στην αγορά

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Τα ψάρια είναι ένας οργανισμός του οποίου την ανάπτυξη δεν μπορεί κανείς να επιταχύνει τεχνητά, βάζοντας δηλαδή ορμόνες στην τροφή. Τα ψάρια χρειάζονται 3 μήνες στο εκκολαπτήριο και 18 μήνες στους κλωβούς στη θάλασσα για να φτάσουν στο βάρος των 400 γρ. όπου και είναι πλέον εμπορεύσιμα”.

ΜΥΘΟΣ

Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας ζουν σε ακάθαρτα νερά, στριμωγμένα το ένα πάνω στο άλλο μέσα στα κλουβιά

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Αν τα ψάρια ζούσαν σε ακάθαρτα νερά, δεν θα επιβίωναν. Η ποιότητα του νερού είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της ιχθυοκαλλιέργειας και γι’ αυτό διατηρείται σε καλή κατάσταση από τους παραγωγούς. Γι’ αυτό επίσης και οι ιχθυοκλωβοί μέσα στους οποίους ζουν τα ψάρια μέχρι τη στιγμή που αλιεύονται, βρίσκονται στην ανοιχτή θάλασσα όπου υπάρχουν ισχυρά ρεύματα και μεγάλα βάθη”.

ΜΥΘΟΣ

Στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, τα ψάρια τα ταΐζουν ό,τι να ναι

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Τα ψάρια στα πρώτα στάδια της ζωής τους και μέχρι να γίνουν 3 γραμμάρια, αναπτύσσονται σε χερσαίες εγκαταστάσεις, τους ιχθυογεννητικούς σταθμούς. Εκεί διατρέφονται με φυσική τροφή που θα έβρισκαν και στο περιβάλλον, έτσι ταυτόχρονα γίνεται και καλλιέργεια οργανισμών που αποτελούν την τροφή των λαρβών, όπως λέμε τα μικρά ψάρια. Αυτή η τροφή είναι: Γαρίδες ( artemia), φυτοπλαγκτόν (μικρά μονοκύτταρα φύκη) και άλλοι οργανισμοί όπως τα τροχόζωα ( rotifers). Σταδιακά, λοιπόν, και όσο τα ψάρια μεγαλώνουν, αλλάζει η τροφή τους σε βιομηχανική, τη γνωστή σε όλους μας ως ιχθυοτροφή. Η ιχθυοτροφή αυτή είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και αποτελείται κατά 20%-40% από ιχθυάλευρα, κατά 15% από ιχθυέλαια και από ένα πρόμειγμα βιταμινών και ιχνοστοιχείων, όπως βιταμίνες C, E, κλπ…”.

ΜΥΘΟΣ

Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας τρώνε το ένα το άλλο

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Τα ψάρια τρώνε το ένα το άλλο μόνο όταν η τροφή που τους δίνεται δεν είναι η σωστή. Στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της ΕΛΟΠΥ τα ψάρια τρέφονται με πλήρως ισορροπημένες ιχθυοτροφές, οι οποίες είναι GMO-free. Οι τροφές αυτές ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες των ψαριών και η σύστασή τους είναι ανάλογη με τις διατροφικές συνήθειες του κάθε είδους ψαριού στη φύση. Έτσι αποφεύγεται ο κανιβαλισμός”.

ΜΥΘΟΣ

Για να φτιάξουν τις ιχθυοτροφές καταστρέφονται άλλοι πληθυσμοί άγριων ψαριών

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Για να παραχθούν οι ιχθυοτροφές, χρησιμοποιούνται ιχθυάλευρα και ιχθυέλαια τα οποία προέρχονται από άλλα ψάρια. Χρειάζονται 1,2 κιλά άγριων ψαριών για να παραχθεί 1 κιλό καλλιεργημένων. Αυτά όμως τα άγρια ψάρια είναι μη εμπορεύσιμα: προέρχονται κυρίως από παρεμπίπτοντα αλιεύματα, ψάρια δηλαδή που απορρίπτονται ξανά στη θάλασσα. Επίσης προέρχονται και από μη χρησιμοποιούμενα μέρη ψαριών που προκύπτουν από φιλετοποίηση μεγάλων καλλιεργημένων ψαριών, όπως πχ του σολομού”.

Εδώ και χρόνια γίνεται μεγάλη προσπάθεια, ώστε να αντικατασταθούν οι πρωτεΐνες των ιχθυαλεύρων από άλλες πηγές, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνονται οι πληθυσμοί από άγρια ψάρια που αλιεύονται. Η προσπάθεια αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί αρκετά επιτυχημένη και σύντομα το ποσοστό της συμμετοχής των άγριων ψαριών θα είναι πραγματικά αμελητέο.

Η υδατοκαλλιέργεια έχει χαμηλό επίπεδο παρέμβασης στο περιβάλλον σε σχέση με άλλες μορφές εντατικής παραγωγής πρωτεϊνών και μπορεί να θεωρηθεί ως η πλέον βιώσιμη λύση”.

ΜΥΘΟΣ

Όπου υπάρχουν ιχθυοκαλλιέργειες, η θάλασσα είναι μολυσμένη και ακατάλληλη για μπάνιο

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Οι ιχθυοκαλλιέργειες που βρίσκονται στη θάλασσα έχουν ένα επιτρεπόμενο όριο δραστηριοποίησης γύρω από τους κλωβούς εκτροφής που φτάνει στα 50 μέτρα. Έχουν γίνει μετρήσεις και φαίνεται ότι η επίδραση της δραστηριότητας στο νερό δεν επεκτείνεται πέρα από τα 50 μέτρα. Ακολουθείται δηλαδή και εδώ η ίδια αρχή όπως και σε κάθε βιομηχανική δραστηριότητα. Αρκετός κόσμος κολυμπά ή ψαρεύει κοντά στους ιχθυοκλωβούς (έξω από τις σημαδούρες) και δεν έχει προκύψει ποτέ κάποιο πρόβλημα”.

ΜΥΘΟΣ

Δεν μπορούν να συνυπάρξουν ιχθυοκαλλιέργεια και τουρισμός, αφού η πρώτη είναι βλαβερή για το περιβάλλον

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Οι ιχθυοκαλλιέργειες δεν είναι βλαβερές για το περιβάλλον, καθώς αν το περιβάλλον δεν ήταν καθαρό, τα ίδια τα ψάρια δεν θα ζούσαν. Οι ιχθυοκαλλιέργειες μπορούν να συνδυαστούν και με τον τουρισμό και με άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες. Κι αυτό γιατί οι ιχθυοκαλλιέργειες αναπτύσσονται μέσα σε περιοχές που είναι αφιερωμένες από την πολιτεία για αυτόν τον σκοπό, λέγονται ΠΟΑΥ (Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών) και δεν έρχονται σε αντίθεση με τον Τουρισμό.

Η σχέση των ιχθυοκαλλιεργειών με το περιβάλλον είναι αμφίδρομη, η θάλασσα επιδρά πάνω στα ίδια τα ψάρια και το αντίθετο. Υπάρχει μια ισορροπία ώστε το ένα σύστημα να μη βλάπτει το άλλο. Για αυτό και επιλέγονται περιοχές ΠΟΑΥ κατάλληλες για την ζωή των ψαριών και η ζωή των ψαριών διαχειρίζεται με τέτοιο τρόπο που να μη βλάπτει το περιβάλλον.

Οι περιοχές της δραστηριότητας, όπως είναι φυσικό, με την πάροδο του χρόνου δεν θα έχουν την ίδια σύσταση με αυτή που είχαν πιο πριν, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι κατεστραμμένες διότι τότε η βλάβη τους θα γυρνούσε μπούμερανγκ εναντίον των ψαριών και της εκτροφής”.

ΜΥΘΟΣ

Τα περιττώματα των ψαριών καταστρέφουν τον βυθό

ΑΛΗΘΕΙΑ

“Η κατάσταση του νερού και του βυθού ελέγχεται καθημερινά με υποβρύχιες κάμερες, αναλύσεις, δύτες, αλλαγές διχτυών και στην περίπτωση που κάτι αποκλίνει από τα όρια, πραγματοποιούνται διορθωτικές ενέργειες. Για την προστασία του περιβάλλοντος έχει προβλεφθεί επίσης η μετακίνηση των ιχθυοκλωβών σε παρακείμενο σημείο, για όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται, ώστε να αποκατασταθεί το περιβάλλον, καθώς η θάλασσα έχει την ικανότητα για αυτοκάθαρση. Οι ιχθυοκαλλιέργειες σε περιοχές Natura δεν απαγορεύονται. Εκείνο που απαγορεύεται είναι να υπάρχουν εγκαταστάσεις πάνω από λιβάδια με Ποσειδώνιες ή άλλες φυκιάδες. Σε αυτά τα σημεία δεν δίνονται άδειες για ιχθυοκαλλιέργεια”.

Fish from Greece: Σύμβολο εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας

Η ΕΛΟΠΥ αποτελεί βασικό φορέας ανάπτυξης της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα και κάτοχο του συλλογικού σήματος Fish from Greece, ενώ αποτελείται από 23 Μέλη που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 80% της ελληνικής παραγωγής.

Αποστολή της ΕΛΟΠΥ είναι να υποστηρίξει την παραγωγή και τις πωλήσεις των προϊόντων των Μελών της και να εδραιώσει την ηγετική θέση της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελληνική και διεθνή αγορά.

Το συλλογικό σήμα Fish from Greece, το οποίο έχει αναπτύξει η ΕΛΟΠΥ για τα προϊόντα των εταιρειών-μελών της, αποτελεί σφραγίδα εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας για αγοραστές και καταναλωτές φρέσκων ελληνικών ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας σε όλο τον κόσμο και υποστηρίζεται από το ομώνυμο Ιδιωτικό Πρότυπο Πιστοποίησης Fish from Greece.

Τα ψάρια ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας που μπορεί κάποιος να βρει στην αγορά, σε όλη την Ελλάδα, σταθερά όλον τον χρόνο, είναι τα εξής: τσιπούρα, λαβράκι, κρανιός, φαγκρί βραχύπτερο και μαγιάτικο.

Είναι διαθέσιμα στον πάγκο σε λιγότερο από 24 ώρες από την αλίευσή τους, καθώς αλιεύονται μόνο κατά παραγγελία, και έχουν σταθερή ποιότητα όλο τον χρόνο. Η ιδιαίτερα προσιτή τιμή τους κάνει εφικτή την κατανάλωση φρέσκου ψαριού 1 με 2 φορές την εβδομάδα.

Μεγαλώνουν στην πεντακάθαρη ελληνική θάλασσα σύμφωνα με τις αυστηρότερες ευρωπαϊκές προδιαγραφές και ελέγχονται τακτικά από τοπικούς και διεθνείς φορείς, ενώ αυτή τη στιγμή εξάγονται σε 40 χώρες του κόσμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι Η Ελλάδα σήμερα κατέχει τη 1η θέση ως προς τον όγκο και την αξία παραγωγής ιχθυοκαλλιέργειας στην Ε.Ε.. και ειδικότερα για την τσιπούρα και το λαβράκι, η χώρα μας αντιπροσωπεύει το 61% της ευρωπαϊκής παραγωγής των ειδών αυτών. Ένα γεγονός που αποδεικνύει έμπρακτα τη δυναμική του κλάδου, αλλά και την πολύ υψηλή ποιότητα των προϊόντων της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας – προϊόντα διεθνώς αναγνωρισμένα για την ποιότητα, τη φρεσκάδα, τη γεύση τους και την υψηλή διατροφική τους αξία.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφτείτε το site fishfromgreece.com της ΕΛΟΠΥ, με αναλυτικές απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα ζητήματα σχετικά με τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας.

Μην χάσετε, τέλος, όλα τα βίντεο της ΕΛΟΠΥ που θα απαντήσουν σε κάθε σας ερώτηση για τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας.