Αλάσκα: Σκηνικό ειρήνης ή μια μεγάλη παγίδα για την Ουκρανία;

Η τοποθεσία έχει σημασία. Ο Ντόναλντ Τραμπ το ξεκαθάρισε και αμέσως μετά ανακοίνωσε ότι η Αλάσκα -η περιοχή που η Ρωσία πούλησε στις ΗΠΑ πριν από 158 χρόνια για 7,2 εκατ. δολάρια- θα φιλοξενήσει την πολυαναμενόμενη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Εκεί, ο Ρώσος πρόεδρος αναμένεται να προωθήσει τη «συμφωνία του αιώνα», απαιτώντας από την Ουκρανία να παραδώσει εδάφη που ακόμη δεν έχει καταλάβει.

Η ατζέντα της συνόδου είναι τόσο ευνοϊκή για το Κρεμλίνο, που εξηγεί γιατί ο Πούτιν έσπευσε να πει το «ναι» μετά από μήνες προσχηματικών διαπραγματεύσεων. Οι πρώτες ιδέες του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, προκαλούν τρόμο: η Ουκρανία να παραχωρήσει τα υπόλοιπα τμήματα του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ με αντάλλαγμα μια εκεχειρία.

Για τον Πούτιν, το σενάριο να κερδίσει έδαφος χωρίς να ρίξει ούτε μία σφαίρα είναι ιδανικό.

Ο Γουίτκοφ, που έχει δείξει περιορισμένη κατανόηση της ουκρανικής κυριαρχίας και της πολυπλοκότητας της κατάστασης, φαίνεται πρόθυμος να προωθήσει την ιδέα.

Τι προβλέπει η πρόταση Γουίτκοφ

Η Ρωσία βρίσκεται κοντά στην περικύκλωση δύο κομβικών πόλεων στο Ντονέτσκ – Ποκρόβσκ και Κονσταντινίβκα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πολιορκία των ουκρανικών δυνάμεων τις επόμενες εβδομάδες. Η απώλειά τους ίσως συμβεί έτσι κι αλλιώς, για λόγους εξοικονόμησης ανθρώπινου δυναμικού.

Όμως, όπως αναφέρει το CNN, το υπόλοιπο Ντονέτσκ, με τις πόλεις Κραματόρσκ και Σλοβιάνσκ, είναι πολύ πιο δύσκολη υπόθεση. Χιλιάδες άμαχοι ζουν εκεί και η εικόνα ρωσικών στρατευμάτων να εισέρχονται χωρίς μάχη θα ήταν προπαγανδιστικός θρίαμβος για τη Μόσχα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε το ενδεχόμενο παραχώρησης εδαφών, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα πυροδοτούσε οργή στον στρατό και θα ενίσχυε τη βαθιά δυσπιστία των πολιτών απέναντι σε έναν γείτονα που εξακολουθεί να βομβαρδίζει τις πόλεις τους κάθε βράδυ.

Τα πιθανά «ανταλλάγματα» που θα μπορούσε να λάβει η Ουκρανία είναι ελάχιστα – ίσως κάποια μικρά τμήματα στα σύνορα Σούμι και Χάρκιβ, που η Ρωσία κατέχει ως «ζώνη ασφαλείας».

Ο τελικός στόχος είναι μια κατάπαυση του πυρός, αλλά ο Πούτιν επιμένει ότι χρειάζονται τεχνικές προετοιμασίες για την παρακολούθηση και την εφαρμογή της – κάτι που στην πράξη του δίνει χρόνο να συνεχίσει την προέλαση στην ανατολική Ουκρανία.

Η Ευρώπη φοβάται να επαναλάβει το λάθος του 1938 με τη Συμφωνία του Μονάχου, υπογράφοντας μια «άχρηστη» συμφωνία με το Κρεμλίνο, το οποίο έχει παραβιάσει επανειλημμένα προηγούμενες δεσμεύσεις του, χρησιμοποιώντας τις παύσεις για να ανασυνταχθεί και να επιτεθεί ξανά.

Οι στόχοι του Πούτιν και η διάθεση Τραμπ

Ο Ρώσος πρόεδρος δεν κρύβει τι θέλει: πλήρη υποταγή ή κατάληψη της Ουκρανίας και νέα γεωστρατηγική συμφωνία με τις ΗΠΑ που θα αφήνει το Κίεβο στο έλεος της Μόσχας.

Ο στενός του συνεργάτης, Γιούρι Ουσάκοφ, δήλωσε ότι η Αλάσκα είναι ιδανικό μέρος για να συζητηθεί η οικονομική συνεργασία ΗΠΑ – Ρωσίας και άφησε να εννοηθεί ότι ήδη υπάρχει πρόταση για επόμενη σύνοδο στη Ρωσία.

Υπάρχει κίνδυνος η καλή χημεία Τραμπ – Πούτιν να οδηγήσει σε περισσότερες τεχνικές συναντήσεις των ομάδων τους, προετοιμάζοντας μια συμφωνία για εδαφικές ανταλλαγές που θα είναι εξ ολοκλήρου υπέρ της Μόσχας.

Δύο παράγοντες φαίνεται να ωθούν τα πράγματα προς τη συνάντηση. Πρώτον, οι τηλεφωνικές επαφές του Κρεμλίνου με Ινδία και Κίνα, που ενδέχεται να πιέζουν για κάποια διπλωματική πρόσοψη, καθώς φοβούνται επιπτώσεις στις ενεργειακές εισαγωγές τους από τις αμερικανικές κυρώσεις.

Δεύτερον, ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι η στάση του απέναντι στον Πούτιν έχει «εξελιχθεί», χρησιμοποιώντας λέξεις όπως «απογοητευμένος» και «αηδιασμένος». Ωστόσο, το ιστορικό του δείχνει πως σπάνια υλοποιεί απειλές που θα έβλαπταν πραγματικά τη Μόσχα.

Για τον Πούτιν, η συγκυρία είναι ιδανική: οι κυρώσεις δεν προχώρησαν, οι στρατιωτικές του δυνάμεις κερδίζουν έδαφος και έχει προσκληθεί στις ΗΠΑ για να συζητήσει «ειρήνη» για την Ουκρανία… χωρίς την Ουκρανία στο τραπέζι. Αν καταφέρει να αποσπάσει γη χωρίς μάχη και να εκμεταλλευτεί τη σχέση του με τον Τραμπ, θα έχει κερδίσει χρόνο και πλεονέκτημα.