Διπλωματικές ζυμώσεις στην Κίνα: Στο επίκεντρο Ουκρανία, πυρηνικά και Μεσανατολικό

Η Κίνα βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, καθώς ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ φιλοξένησε ηγέτες από την Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρασία. Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Τιαντζίν, ενώ παράλληλα ετοιμάζεται και μια μεγαλειώδης στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, με έντονο συμβολικό και πολιτικό φορτίο.

Πέρα από το εντυπωσιακό θέαμα, το κύριο μήνυμα ήταν η ανάδειξη της Κίνας ως δύναμης που θέλει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της παγκόσμιας τάξης, προβάλλοντας παράλληλα το μοντέλο της ως εναλλακτική στη Δύση.

Συνάντηση με Σι – Πούτιν: Άνευ προηγουμένου στρατηγική συνεργασία Κίνας – Ρωσίας

Ξεχωριστή θέση στις επαφές είχε η συνάντηση του Σι Τζινπίνγκ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι δύο ηγέτες υπογράμμισαν την «άνευ προηγουμένου στρατηγική συνεργασία» των χωρών τους. Ο Πούτιν εμφανίστηκε στο πλευρό του Σι στη σύνοδο SCO, σε μια εικόνα που ενισχύει την αντίληψη περί «άξονα» Κίνας–Ρωσίας απέναντι στη Δύση.

Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, οι δύο πλευρές δεν συζήτησαν την πιθανότητα ανάπτυξης κινεζικής ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία, αν και το θέμα βρίσκεται στο τραπέζι της διεθνούς διπλωματίας. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη προτείνει την αποστολή δικών τους δυνάμεων σε περίπτωση συμφωνίας ειρήνευσης.

Στην Κίνα και ο Κιμ Γιονγκ Ουν

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η παρουσία του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν, που ταξίδεψε στο Πεκίνο με το θωρακισμένο τρένο του. Ο Κιμ έγινε δεκτός από τον υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι, ενώ στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Σι, τον οποίο ευχαρίστησε για τη φιλοξενία.

Η συμμετοχή του σε κινεζική στρατιωτική παρέλαση είναι η πρώτη από το 1959 και θεωρείται ένδειξη της στενής σχέσης Πεκίνου–Πιονγκγιάνγκ. Στο ταξίδι φέρεται να τον συνόδευσε και η κόρη του Τζου Άε, γεγονός που τροφοδοτεί περαιτέρω εικασίες για τον ρόλο της στη μελλοντική διαδοχή.

Σι Τζινπίνγκ: Τα πυρηνικά στο επίκεντρο της συνάντησης με τον Ιρανό πρόεδρο

Ο Σι Τζινπίνγκ είχε επίσης συνάντηση με τον Ιρανό πρόεδρο Μασούντ Πεζεσκιάν, με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης να κυριαρχεί στη συζήτηση. Ο Κινέζος ηγέτης δήλωσε ξεκάθαρα την αντίθεσή του στη χρήση βίας για την επίλυση διεθνών διαφορών, προβάλλοντας τον διάλογο ως μοναδικό δρόμο για βιώσιμη ειρήνη.

Παράλληλα, εξέφρασε σεβασμό στο δικαίωμα του Ιράν για ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, τονίζοντας ότι η λύση στο ζήτημα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες όλων των πλευρών. Η Κίνα, κύριος εμπορικός εταίρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, αντιτίθεται στην ενεργοποίηση του μηχανισμού «snapback» από τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία, που ανοίγει τον δρόμο για επαναφορά κυρώσεων.

Συνάντηση Πούτιν – Φίτσο: Στο επίκεντρο η Ουκρανία

Ανάμεσα στις συναντήσεις που ξεχώρισαν ήταν αυτή του Ρόμπερτ Φίτσο με τον Πούτιν. Μεταξύ άλλων, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε πως οι ισχυρισμοί ευρωπαίων ηγετών ότι η Ρωσία θα επιτεθεί μια μέρα βαθύτερα στην Ευρώπη είναι «υστερία» και «ιστορίες φρίκης».

Ο Πούτιν ανέφερε επίσης ότι με την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, η συμμαχία επιδιώκει να απορροφήσει ολόκληρο τον μετασοβιετικό χώρο και η Ρωσία απλώς πρέπει να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της.

 

Στην περίπτωση της Ουκρανίας το 2022, η Ρωσία αναγκάσθηκε, είπε ο Πούτιν, να αντιδράσει σ’ αυτό που αποκάλεσε απόπειρα της Δύσης με τη βοήθεια της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ να προσπαθήσει να απορροφήσει ολόκληρο τον μετασοβιετικό χώρο, με δεδομένη τη σημασία που θα είχε κάτι τέτοιο για την ασφάλεια της Μόσχας.

«Όσο για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, ουδέποτε αντιταχθήκαμε σ’ αυτό», δήλωσε ο Πούτιν στον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο στη διάρκεια των συνομιλιών που διεξήγαγαν στην Κίνα. «Όσο για το ΝΑΤΟ, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα».

Ο Πούτιν δήλωσε ακόμα πως συζήτησε για την ασφάλεια της Ουκρανίας κατά τη σύνοδο κορυφής που πραγματοποίησε με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στις 15 Αυγούστου στην Αλάσκα.

«Υπάρχουν επιλογές για να διασφαλισθεί η ασφάλεια της Ουκρανίας στην περίπτωση που τερματισθεί η σύγκρουση», δήλωσε ο ρώσος πρόεδρος. «Και μου φαίνεται πως υπάρχει μια ευκαιρία για να υπάρξει συναίνεση εδώ».

«Είναι απόφαση της Ουκρανίας να επιλέξει πώς θα διασφαλίσει την ασφάλειά της. Όμως η ασφάλειά της δεν μπορεί να εξασφαλισθεί σε βάρος αυτής άλλων χωρών, της Ρωσίας περιλαμβανομένης», τόνισε επίσης.

Ο Πούτιν δήλωσε επίσης ότι εκτιμά «πολύ» την «ανεξάρτητη», όπως τη χαρακτήρισε, διπλωματία της Σλοβακίας.

«Εκτιμάμε πολύ την ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική που ασκείτε, εσείς και η ομάδα σας», δήλωσε ο Πούτιν στη διάρκεια της συνάντησης, που αναμεταδόθηκε τηλεοπτικά.

Μέλος της ΕΕ, η Σλοβακία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο και ο Ρόμπερτ Φίτσο, γνωστός για τις φιλορωσικές θέσεις του, έχει επικρίνει επανειλημμένα την υποστήριξη των Βρυξελλών προς την Ουκρανία από την αρχή της ρωσικής εισβολής του 2022.

Ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο, σχολιάζοντας τη συμμετοχή του στη σημερινή εκδήλωση στην Κίνα και στην παρέλαση της Ημέρας Νίκης στη Μόσχα τον Μάιο, δήλωσε ότι αντιμετωπίζει κριτική από άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά τόνισε ότι ήθελε να δείξει σεβασμό σε όλα τα θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Φίτσο επανέλαβε τη δέσμευση της Σλοβακίας στην ΕΕ, αλλά εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για κάποιες από τις αποφάσεις της. Παράλληλα, υποστήριξε την ομαλοποίηση των οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία και επικρίνοντας την Ουκρανία για επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές φυσικού αερίου που μεταφέρουν ρωσικό αέριο στη Σλοβακία και την Ουγγαρία.

Ο Φίτσο αναφέρθηκε επίσης στην επικείμενη σημαντική απόφαση για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, τονίζοντας ότι ενώ «κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να έχει μια ευρωπαϊκή προοπτική», η Ουκρανία πρέπει να πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να ενταχθεί στην ΕΕ, έτσι ώστε τα πολιτικά κριτήρια να μην υπερτερούν των κριτηρίων προετοιμασίας για την ένταξη στο μπλοκ. Επανέλαβε τη μακροχρόνια θέση του ότι η Ουκρανία δεν πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Ο Πούτιν, απαντώντας σε αυτά, επεσήμανε ότι η Ρωσία «εκτιμά ιδιαίτερα την ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική που ακολουθείτε εσείς και η κυβέρνηση σας».

Ερντογάν: Πρωτοβουλίες για Ρωσία – Ουκρανία

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος συμμετείχε στη σύνοδο της Σαγκάης, υπογράμμισε ότι βρήκε θετική ανταπόκριση τόσο από τον Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε πρόταση για αναβίωση των διαπραγματεύσεων στην Κωνσταντινούπολη.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από την Κίνα, ο Ερντογάν ανέφερε ότι η «σταδιακή αναβάθμιση του επιπέδου των διαπραγματεύσεων» είναι ο δρόμος που επιθυμεί η Άγκυρα, ενώ υπενθύμισε ότι οι συνομιλίες του 2022 στην Κωνσταντινούπολη και ο διάδρομος σιτηρών αποτελούν απτές αποδείξεις της δυνατότητας για πρόοδο μέσω διαλόγου.

Ο Τούρκος πρόεδρος σημείωσε επίσης ότι παραμένει σε συνεχή επικοινωνία με τον Πούτιν, τον Ζελένσκι, Ευρωπαίους ηγέτες αλλά και τον Ντόναλντ Τραμπ, τονίζοντας ότι η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.

Κλείνοντας, ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε στις διμερείς σχέσεις με το Πεκίνο, σημειώνοντας ότι «η Κίνα αναγνωρίζει τη σημασία και την επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή». Υπογράμμισε ότι οι δύο χώρες διερευνούν συνεργασίες σε τομείς όπως η ενέργεια, οι ψηφιακές τεχνολογίες και η υγεία, ενώ πρόσθεσε ότι η Άγκυρα δεν βλέπει τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της αντιπαράθεσης Ανατολής–Δύσης, αλλά επιδιώκει τη δημιουργία νέων γεφυρών συνεργασίας.

Το μήνυμα της Κίνας στη Δύση

Η παρουσία περισσότερων από 20 ξένων ηγετών, μεταξύ των οποίων και του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι, αναδεικνύει την επιθυμία του Πεκίνου να διευρύνει τις σχέσεις του και πέρα από τον στενό κύκλο των «παραδοσιακών εταίρων». Η συνάντηση Σι–Μόντι θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς επανεκκινεί έναν διάλογο που είχε παγώσει εδώ και επτά χρόνια.

Παράλληλα, οι εικόνες του Σι δίπλα σε ηγέτες όπως ο Πούτιν και ο Κιμ ερμηνεύονται στη Δύση ως συγκρότηση ενός «άξονα ανατροπής». Ωστόσο, από την κινεζική σκοπιά, πρόκειται για απόδειξη ότι το Πεκίνο μπορεί να ορίζει ποιοι είναι αποδεκτοί εταίροι στη διεθνή σκηνή, ανεξάρτητα από τη γνώμη της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της.

Με τη διπλωματία και την επίδειξη ισχύος να συνδυάζονται, ο Σι Τζινπίνγκ επιδιώκει να δείξει ότι η Κίνα δεν είναι απλώς ένας περιφερειακός παράγοντας, αλλά μια παγκόσμια δύναμη με φιλοδοξίες να διαμορφώσει το μέλλον της διεθνούς τάξης.