Η Γαλλία σε πολιτικό αδιέξοδο – Τα σενάρια σε περίπτωση που “πέσει” ο Μπαϊρού

Στη Γαλλία θα είναι αύριο, Δευτέρα (08/09) στραμμένη η προσοχή καθώς όπως όλα δείχνουν, ο κεντρώος Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού, ένας 74χρονος πολιτικός που αυτοαποκαλείται “οικοδόμος συναίνεσης“, αναμένεται να ανατραπεί κατά τη διάρκεια ψήφου εμπιστοσύνης που θα ζητήσει από το κοινοβούλιο.

Με μία ακόμη γαλλική κυβέρνηση στο χείλος του γκρεμού, η Γαλλία φαίνεται να έχει καταστεί ακυβέρνητη, καθώς ο Μπαϊρού, λιγότερο από ένα χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, φαίνεται έτοιμος να γίνει ο τέταρτος πρωθυπουργός που θα αποχωρήσει μέσα σε μόλις 20 μήνες.

Η τύχη του εξαρτάται πλέον από την ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο, η οποία, αν χαθεί, θα καταγράψει ρεκόρ αστάθειας στην Πέμπτη Δημοκρατία και θα αφήσει τον πρόεδρο της χώρας Εμανουέλ Μακρόν πιο αδύναμο από ποτέ.

Ο Μπαϊρού ζήτησε την ψήφο εμπιστοσύνης σε μια προσπάθεια να προωθήσει ένα μη δημοφιλές σχέδιο εξοικονόμησης 44 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει την κατάργηση δύο δημόσιων αργιών και το πάγωμα των δαπανών, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται “εθνική επιβίωση”, ενώ προειδοποίησε ότι η Γαλλία πρέπει να αντιμετωπίσει το χρέος της, καθώς “εδώ και 20 χρόνια, κάθε ώρα κάθε μέρας και κάθε νύχτας το χρέος αυξάνεται κατά 12 εκατομμύρια ευρώ“.

Οι δηλώσεις του Μπαϊρού μπορεί να προκαλούν ανησυχία και να αποσκοπούν στο να ωθήσουν τις διαφωνούσες πολιτικές τάξεις της χώρας σε επείγουσα δράση, παρά το γεγονός ότι η μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού ήταν ακριβώς αυτό που οδήγησε στην απομάκρυνση του προκατόχου του, Μισέλ Μπαρνιέ. Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος κράτησε ενωμένο το μπλοκ μετά την οδυνηρή ψηφοφορία της Βρετανίας για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2016, παρέμεινε πρωθυπουργός μόνο για τρεις μήνες, καθώς δεν κατάφερε να πείσει τους Γάλλους να αποδεχτούν δραστικές περικοπές δαπανών.

Με τη Γαλλία να βυθίζεται όλο και περισσότερο στην πολιτική αστάθεια, το κόστος δανεισμού της αυξάνεται. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων έχουν ξεπεράσει εκείνες της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας – χωρών που κάποτε βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης – και τώρα πλησιάζουν αυτές της Ιταλίας. Μια οικονομία υπό αυξανόμενη πίεση, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα του ισχυρού άνδρα της Ευρώπης που ο Μακρόν προσπάθησε να προβάλλει.

Ωστόσο, η τρέχουσα αστάθεια μπορεί να αποδοθεί στη δραματική απόφαση του Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές πέρυσι. Οδηγούμενος από τα εντυπωσιακά αποτελέσματα του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2024, ο Γάλλος πρόεδρος πίεσε για μια κοινοβουλευτική ψηφοφορία, στην οποία το κόμμα του έχασε έδρες από την ακροδεξιά και την ακροαριστερά, αφήνοντας τη Γαλλία με μια διχασμένη Βουλή.

Όμως, τα πράγματα δεν έπρεπε να φτάσουν ως εδώ. Η Πέμπτη Δημοκρατία, που ίδρυσε ο πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ το 1958, σχεδιάστηκε για να τερματίσει την χρόνια αστάθεια που ταλάνιζε τις Τρίτη και Τέταρτη Δημοκρατίες της Γαλλίας. Το νέο Σύνταγμα παρείχε ευρείες εξουσίες στην εκτελεστική εξουσία και καθιέρωσε ένα σύστημα πλειοψηφίας για να αποφευχθούν οι βραχύβιες κυβερνήσεις. Ως αποτέλεσμα, για δεκαετίες, δύο βασικά κόμματα από τα αριστερά και τα δεξιά εναλλάσσονταν στην εξουσία.

Ο Εμανουέλ Μακρόν ανέτρεψε την πολιτική τάξη της χώρας το 2017, όταν έγινε ο πρώτος πρόεδρος που εκλέχθηκε χωρίς την υποστήριξη των δύο βασικών παραδοσιακών πολιτικών κομμάτων. Επανεκλεγείς το 2022, σύντομα έχασε την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, καθώς οι ψηφοφόροι στράφηκαν προς τα άκρα. Ακολούθησαν δύο χρόνια αδύναμης διακυβέρνησης, με τον Μακρόν να αναγκάζεται επανειλημμένα να επικαλείται το Άρθρο 49.3 του Συντάγματος – περνώντας νομοσχέδια χωρίς ψήφο, με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των βουλευτών της αντιπολίτευσης και του μεγαλύτερου μέρους της γαλλικής κοινής γνώμης.

Στις πρόωρες εκλογές του 2024, η αριστερά κέρδισε τις περισσότερες έδρες στον δεύτερο γύρο, αλλά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, αφού η ακροδεξιά κυριάρχησε στον πρώτο γύρο. Όμως, οι ελπίδες τους να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας κατέρρευσαν όταν ο Μακρόν αρνήθηκε να αποδεχτεί την επιλογή τους για πρωθυπουργό. Σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία ή η Ιταλία, η Γαλλία δεν έχει παράδοση συνεργασιών, καθώς η πολιτική της διαμορφώνεται για πάνω από 60 χρόνια από ένα σύστημα που κυριαρχείται από την προεδρία.

Η επόμενη μέρα στη Γαλλία

Έστω ότι ο Φρανσουά Μπαϊρού ρισκάρει και χάνει την ψήφο εμπιστοσύνης, τι μέλλει γενέσθαι στη Γαλλία;

Όπως αναφέρει το CNN, αν ο Μπαϊρού “πέσει”, η πίεση στον Μακρόν να παραιτηθεί θα ενταθεί, παρά το γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος έχει υποσχεθεί να ολοκληρώσει την θητεία του. Η ακροδεξιά ηγέτιδα Μαρί Λεπέν ζητάει τη διάλυση της Βουλής, όμως νέες εκλογές θα ενίσχυαν σχεδόν σίγουρα το κόμμα της και θα κατέληγαν σε ακόμη μεγαλύτερη πολιτική διάσπαση.

Ένα άλλο σενάριο θα ήταν ο Μακρόν να διορίσει μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, ενώ παράλληλα θα εξετάζει υποψήφιους διαδόχους, με τον υπουργό Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκόρνου και τον υπουργό Δικαιοσύνης Ζεράλ Νταρμανέν να βρίσκονται μεταξύ των επικρατέστερων υποψηφίων.

Το πρόβλημα , ωστόσο, είναι ότι μετά από τρεις αποτυχημένους κεντρώους πρωθυπουργούς, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν είναι διατεθειμένα να δώσουν άλλη μια ευκαιρία σε έναν ακόμα. Τόσο η ακροδεξιά όσο και η ακροαριστερά έχουν δηλώσει ότι θα ζητήσουν αμέσως ψήφο δυσπιστίας. Μια άλλη επιλογή θα ήταν να δυσπιστίας πρωθυπουργός από άλλη πολιτική οικογένεια, αλλά μια επιλογή από τη δεξιά θα μπλοκαριστεί από την αριστερά και το αντίστροφο.

Το πολιτικό κλίμα στη Γαλλία προμηνύεται ζοφερό, καθώς όπως αναφέρει το CNN, σε περίπτωση που κηρυχθούν πρόωρες εκλογές, πρόσφατη δημοσκόπηση της Elabe δείχνει ότι το κόμμα της Λεπέν θα αναδειχθεί μεγάλος νικητής, με την αριστερά να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση και το κέντρο να ακολουθεί σε μεγάλη απόσταση στην τρίτη θέση.

Ο Ντομινίκ Μοϊζί (Dominique Moïsi), ανώτερος αναλυτής του Ινστιτούτου Montaigne στο Παρίσι, δηλώνει ότι δεν θυμάται ποτέ τέτοιο πολιτικό αδιέξοδο στην Πέμπτη Δημοκρατία.

“Ο ντε Γκωλ επέζησε από απόπειρες δολοφονίας, υπήρξε ο πόλεμος της Αλγερίας, το Μάιο του ’68 το σύνθημα ήταν ‘la France s’ennuie’ (Η Γαλλία βαριέται). Αλλά σήμερα, η Γαλλία είναι απογοητευμένη, έξαλλη, γεμάτη μίσος για την ελίτ“, ανέφερε μιλώντας στο CNN.

“Φαίνεται ότι η αλλαγή καθεστώτος είναι αναπόφευκτη, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω πώς θα συμβεί αυτό και ποιος θα το κάνει. Βρισκόμαστε σε μια φάση μετάβασης από ένα σύστημα που δεν λειτουργεί πλέον σε ένα σύστημα που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί“, πρόσθεσε.