Ισπανία: Παρέμβαση Σάντσεθ για την “τσούλα” της Eurovision

Ολοκληρώθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο το Benidorm Fest 2024, το φεστιβάλ μέσω του οποίου αναδεικνύεται ο εκπρόσωπος της Ισπανίας στη Eurovision.

Η συμμετοχή “Zorra”, που σημαίνει “τσούλα/σκύλα/πόρνη” κέρδισε την ψήφο του κοινού και των επιτροπών, με το κομμάτι να παίρνει το πολυπόθητο “εισιτήριο” για τη Eurovision 2024, η οποία θα διεξαχθεί τον ερχόμενο Μάιο στο Μάλμε της Σουηδίας.

Εκπρόσωποι της Ισπανίας θα είναι οι Nebulossa με το “Zorra”, σε μουσική και στίχους των María Bas και Mark Dasousa, που αποτελούν και το μουσικό ντουέτο.

Οι Nebulossa είναι παντρεμένοι για πάνω από 20 χρόνια και έχουν δύο παιδιά. Σχημάτισαν το συγκρότημα το 2018.

Το κομμάτι τους έχει προκαλέσει τεράστια αναστάτωση στην Ισπανία. Από τη μία δέχεται “πόλεμο” από τους εθνικιστές, από την άλλη το τραγούδι δέχεται “πυρά” από φεμινιστικές οργανώσεις της χώρας.

“Η τσούλα που φοβόσουν, ενδυναμώθηκε” – Το μήνυμα του τραγουδιού και οι αντιδράσεις

“Αν βγω μόνη μου, είμαι τσούλα. Αν διασκεδάζω, είμαι η μεγαλύτερη τσούλα. Αν γυρίζω σπίτι μετά το ξημέρωμα, είμαι ακόμα πιο τσούλα”.

Οι Nebulossa προχωρούν στην επανοικειοποίηση των προσβολών και της υποτίμησης που δέχονται οι θηλυκότητες σε όλες τις κοινωνίες, όταν οι πράξεις και τα λόγια τους δεν συμβαδίζουν και δεν ικανοποιούν τα πατριαρχικά πρότυπα. Αυτό δεν άρεσε σε ορισμένους Ισπανούς και για να ηρεμήσουν τα πνεύματα χρειάστηκε να παρέμβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ο οποίος υπερασπίστηκε το τραγούδι που χαρακτηρίστηκε από “προκλητικό” έως “σεξιστικό” και “αντιφεμινιστικό”.

Επανοικειοποίηση είναι η πολιτισμική διαδικασία μέσω της οποίας μια ομάδα ανακτά όρους οι οποίοι μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν με μειωτικό ή υβριστικό σκοπό εναντίον της. Για παράδειγμα έχει επανακτηθεί μεγάλο μέρος αγγλικών λέξεων που αφορούν την ομοφυλοφιλία, όπως το queer. Η λέξη αρχικά σήμαινε ο “περίεργος”, ο “παράξενος”. Ξεκίνησε να χρησιμοποιείται κατά τα τέλη του 19ου αιώνα με μειωτικό χαρακτήρα έναντι των ομοφυλόφιλων. Ωστόσο, από τη δεκαετία του 1980, η λέξη επανοικειοποιήθηκε και πλέον χρησιμοποιείται από μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ως όρος “ομπρέλα”.

Το “Zorra” μεταδίδει το μήνυμα γυναικείας χειραφέτησης, ενδυνάμωσης και αυτοκυριαρχίας: “Ξέρω ότι δεν είμαι αυτή που θέλεις, ξέρω, καταλαβαίνω ότι είσαι αναστατωμένος από αυτό, αλλά αυτή είναι η φύση μου, δεν μπορώ να μπω στον κόπο να αλλάξω για σένα”.

Η λέξη “zorra” στα ισπανικά σημαίνει αλεπού, αλλά μεταφράζεται και ως σκύλα/τσούλα/πόρνη στη μεταφορική της έννοια, κι όταν κάποιος τη χρησιμοποιεί, το κάνει με υποτιμητικά κίνητρα.

Ενώ η εκδοχή του ουσιαστικού στο αρσενικό “zorro” χρησιμοποιείται μεταφορικά για να αναφερθεί σε κάποιον που είναι οξυδερκής/κατεργάρης, η γυναικεία εκδοχή της λέξης χρησιμοποιείται ως προσβολή.

Το Zorra προκαλεί “σεισμό” στην Ισπανία

Οι Nebulossa έχουν προκαλέσει “επανάσταση” στην ισπανική κοινωνία, χρησιμοποιώντας αυτήν τη λέξη για να δημιουργήσουν έναν ύμνο υπέρ της γυναικείας ενδυνάμωσης και κατά των βάναυσων, αποπνικτικών, κακοποιητικών πατριαρχικών προτύπων.

Το επίσημο βίντεο έχει συγκεντρώσει ήδη περισσότερα από 3,1 εκατομμύρια views στο Youtube.

“Ξέρω ήδη ότι είμαι μόνο μια τσούλα, ότι το παρελθόν μου σε κατατρώει. Ξέρω ήδη ότι είμαι το μαύρο πρόβατο, το παρεξηγημένο…”

Εκτός από τους στίχους, στο επίσημο βίντεο κλιπ υπάρχουν αναφορές σε δημοφιλείς γυναίκες που πάλεψαν με τον σεξισμό και τα στερεότυπα.

Από την επαναστατική Raffaella Carrà μέχρι την τρανς μούσα του Αλμοδόβαρ, Bibiana Fernández, αυτές οι γυναίκες ταρακούνησαν για τα καλά τις κοινωνικές νόρμες.

Το μέρος του κομματιού στο οποίο η María Bas τραγουδά φορώντας ένα κόκκινο φόρεμα, αποτελεί φόρο τιμής στη Manuela Trasobares.

Η Trasobares ήταν μια από τις πρώτες τρανς γυναίκες που εμφανίστηκαν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Ισπανίας στα 90s και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες ακτιβίστριες της χώρας.

“Ας χορέψουμε για όλες τις τσούλες του κόσμου. Για τις καταπιεσμένες, για τις ασταμάτητες. Για σένα… Ένας φόρος τιμής σε όλες τις γυναίκες που τίποτα και κανείς δεν τις έκανε να σωπάσουν. Για τους γενναίους και τους επαναστάτες…”, ανέφερε το συγκρότημα για το κομμάτι.

Παρέμβαση Σάντσεθ για την “τσούλα”

Το τραγούδι «προσβάλλει τις γυναίκες με σεξιστικό τρόπο», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Φεμινιστικό Κίνημα της Μαδρίτης. Πάντως, ο Ισπανός πρωθυπουργός απέρριψε την κριτική, λέγοντας ότι το τραγούδι αμφισβητεί τα σεξιστικά στερεότυπα.

Το Φεμινιστικό Κίνημα της Μαδρίτης δήλωσε ότι είναι «παράλογο» να υποστηρίζεται ότι η «επίμονη επανάληψη» της λέξης μπορεί να «ενδυναμώσει» τις γυναίκες.

Ο υπουργός ισότητας της Ισπανίας διαφώνησε με τη δήλωσή τους, αποκαλώντας το Zorra ένα «διασκεδαστικό τραγούδι, το οποίο σπάει τα στερεότυπα».

Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, υπερασπίστηκε το τραγούδι της Eurovision 2024, αφού πρώτα χαρακτηρίστηκε «μισογυνικό».

«Μου φαίνεται ότι ο φεμινισμός δεν είναι μόνο δίκαιος, αλλά μπορεί να γίνει και διασκεδαστικός, και αυτού του είδους οι προκλήσεις πρέπει να προέρχονται από τον πολιτισμό», δήλωσε στην εκπομπή Al Rojo Vivo της τηλεόρασης La Sexta.

«Kαταλαβαίνω ότι η φασιστοσφαίρα θα ήθελε να έχουμε το “Cara al Sol” (ο ύμνος του Ισπανικού εθνικιστικού κόμματος Φάλαγγα), αλλά μου αρέσουν περισσότερο αυτού του είδους τα τραγούδια», είπε γελώντας ο σοσιαλιστής.

Η EBU, η οποία διοργανώνει τη Eurovision, επιβεβαίωσε ότι το τραγούδι δεν παραβιάζει την απαγόρευσή της για στίχους που θα μπορούσαν να δυσφημίσουν τον διαγωνισμό.

Στους αγγλικούς στίχους που κατέθεσε το συγκρότημα στην EBU, πάντως, στο κομμάτι το “zorra” μεταφράζεται ως “αλεπού”, ώστε να μπορεί να συμμετάσχει, καθώς το υβριστικό λεξιλόγιο απαγορεύεται σύμφωνα με τους κανονισμούς του διαγωνισμού.

Οι στίχοι του “Zorra” (Τσούλα)

Ξέρω ήδη ότι είμαι απλώς μια τσούλα,
που το παρελθόν μου σε κατατρώει
Ξέρω ότι είμαι το μαύρο πρόβατο
Η παρεξηγημένη, η παγωμένη
Ξέρω ήδη ότι δεν είμαι αυτή που θέλεις να είμαι
Καταλαβαίνω ότι σε εξοργίζει
Αλλά αυτή είναι η φύση μου
Δεν μπορώ να μπω στον κόπο να αλλάξω για σένα

Είμαι σε καλή φάση
Ήταν μόνο θέμα χρόνου
βγαίνω στο δρόμο
Να ουρλιάξω δυνατά αυτό που νιώθω

Αν βγω μόνη μου, είμαι τσούλα
Αν έχω πλάκα, η μεγαλύτερη τσούλα
Αν γυρίσω σπίτι μετά το ξημέρωμα
Είμαι ακόμη πιο τσούλα

Όταν πάρω αυτό που θέλω
ποτέ δεν είναι επειδή το αξίζω
Και ακόμα κι αν κατακτώ τον κόσμο
κανείς δεν το εκτιμά, ούτε για ένα δευτερόλεπτο

Αν βγω μόνη μου, είμαι τσούλα
Αν έχω πλάκα, η μεγαλύτερη τσούλα
Αν γυρίσω σπίτι μετά το ξημέρωμα
Είμαι ακόμα πιο τσούλα

Είμαι σε καλή φάση
Έχω “ξαναχτιστεί” μέσα μου
Και αυτή η τσούλα που φοβόσουν τόσο πολύ
Ενδυναμώθηκε
Και τώρα είναι μια τέλεια τσούλα
Δεν κάνει πια κακό
Δεν νοιάζεται πια
Πέτα μου πέτρες, ποιος νοιάζεται
Είμαι μια τέλεια τσούλα

Είμαι αληθινή γυναίκα
Κι αν ενεργώ με ευσπλαχνία
Αυτή η τσούλα/αλεπού θα γίνει τσακάλι
Ανοίγει το κουτί με τα σκουλήκια (σσ. Προειδοποίηση)
Είμαι μια τέλεια τσούλα

Είμαι σε καλή φάση
Ήταν μόνο θέμα χρόνου
βγαίνω στο δρόμο
Να ουρλιάξω δυνατά αυτό που νιώθω

Zorra: Δείτε το επίσημο video clip

Σημειώνεται ότι στον εθνικό τελικό της Ισπανίας, οι Nebulossa παραχώρησαν μια εμφάνιση με έντονα queer στοιχεία, με τους θεατές να τραγουδούν ρυθμικά μαζί τους.

Η εν λόγω εμφάνιση έχει συγκεντρώσει 2,6 εκατομμύρια προβολές στο Youtube, μέσα σε 5 ημέρες.

Υπενθυμίζεται ότι η Ισπανία ως μέλος των Big 5 χωρών συμμετέχει απευθείας στον Τελικό της Eurovision 2024.