Μαλάουι: Ιστορίες μετά την καταιγίδα

Σε έναν κανονικό Φεβρουάριο, η 45χρονη Esnert από το Μαλάουι θα μοίραζε τον χρόνο της ανάμεσα στη φροντίδα του χωραφιού της και στις συναντήσεις της Ομάδας Πίστωσης και Αποταμίευσης του χωριού της. Ο φετινός Φεβρουάριος, όμως, είναι τελείως διαφορετικός για εκείνη και για τους ανθρώπους που ζουν στις χώρες της νοτιοανατολικής Αφρικής, που στις 20-25 Ιανουαρίου χτυπήθηκαν από την τροπική καταιγίδα Ana. Η καταιγίδα έχει αφήσει πίσω της δεκάδες νεκρούς, χιλιάδες στρέμματα πλημμυρισμένων εκτάσεων, εκατομμύρια ανθρώπους που χρειάζονται στήριξη κι ενίσχυση και την αβεβαιότητα και ανασφάλεια για την επόμενη μέρα να απομακρύνει την όποια ελπίδα και αισιοδοξία. Για την ακρίβεια, οι προβλέψεις είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες, καθώς ήδη νέο κύμα βροχοπτώσεων και μια νέα καταιγίδα εκδηλώνεται ξανά στις πληγείσες περιοχές.

«Δεν έχω άλλη επιλογή τώρα, εκτός από αυτήν την απασχόληση για να μπορώ να ταΐζω τα παιδιά μου», μας λέει η Esnert, μητέρα 8 παιδιών, που καθαρίζει ψάρια για να ζήσει, αφού το χωράφι της καταστράφηκε από την καταιγίδα. «Το νερό που βλέπετε πίσω μου δεν είναι ο ποταμός Shire. Η κανονική του κοίτη βρίσκεται εκατοντάδες μέτρα από εδώ. Εγώ έχω ένα χωράφι σε απόσταση 100 μέτρων, όπου καλλιεργούσα καλαμπόκι και λαχανικά, αλλά είναι όλα σκεπασμένα με νερό τώρα. Όλες οι ελπίδες χάθηκαν». Η ActionAid βρίσκεται στις πληγείσες κοινότητες με πακέτα ανακούφισης, όπως τρόφιμα, είδη προσωπικής υγιεινής, σχολικά είδη, ώστε οι κάτοικοι να ανακτήσουν την ελπίδα τους. 

Η Esnert βγάζει 1,20 δολάρια για 50 κιλά ψάρια που καθαρίζει, μια αρκετά κοπιαστική διαδικασία, η οποία έχει τους κινδύνους της, όπως είναι οι ψαράδες που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν σεξουαλικά τις γυναίκες που βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη. «Έχω ορκιστεί να μην υποκύψω, όσο δύσκολη και αν είναι η κατάστασή μου», δηλώνει με πείσμα η Esnert. 

Στο Μαλάουι, περισσότερα από 77.530 εκτάρια καλλιεργειών έχουν καταστραφεί, γεγονός που προδηλώνει την αύξηση των ανισοτήτων και της φτώχειας για καιρό μετά την καταιγίδα. Άνθρωποι που έχουν χάσει το εισόδημα, τις περιουσίες και τα σπίτια τους στηρίζουν τις ελπίδες στη στήριξη από οργανώσεις και φορείς για να επιβιώσουν και σταδιακά να επιστρέψουν στις ζωές τους. Ο Clement Ndiwo Banda, Υπεύθυνος Προγραμμάτων της ActionAid Μαλάουι δήλωσε: «Τις επόμενες μέρες, δυστυχώς, θα έχουμε περισσότερες βροχοπτώσεις, γεγονός που απειλεί τις νοτιότερες περιοχές της χώρας. Η κατάσταση είναι δεινή. Πολλοί άνθρωποι ζουν αυτή τη στιγμή σε καταυλισμούς, με επιτακτική ανάγκη σε τροφή και στέγη».

Στον καταυλισμό της Bangula, έναν από τους 153 καταυλισμούς στη χώρα, έχουν βρει καταφύγιο 14.525 άτομα. Η 52χρονη Mariana μαζί με την οικογένειά της βρίσκει εκεί το ένα και μοναδικό γεύμα της ημέρας: «Είναι δύσκολη η κατάσταση και το φαγητό είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Μας έδωσαν 3 κιλά καλαμποκάλευρο πριν από τρεις ημέρες και αυτό είναι το τελευταίο μας γεύμα. Προσεύχομαι να μας δώσουν άλλο αύριο ή το συντομότερο», δηλώνει ανήσυχη. Οι λιγοστές εστίες φωτιάς μέσα στον καταυλισμό επιβεβαιώνουν το πόσο περιορισμένη είναι η τροφή και το μαγείρεμα.

Η Stella Davie, υπεύθυνη του καταυλισμού, κάνει έκκληση για στήριξη σε κυβερνητικούς και ανθρωπιστικούς φορείς. Επισημαίνει το σοβαρό επισιτιστικό πρόβλημα και ανησυχεί ιδιαιτέρως για τις 293 θηλάζουσες μητέρες και τα βρέφη τους που ζουν στον καταυλισμό. «Για να φτάσει το φαγητό που μας παρέχουν για όλους, για τα 3.105 νοικοκυριά εδώ, μειώνουμε αναγκαστικά τις ποσότητες, που σημαίνει ότι οι άνθρωποι φτάνουν να κοιμούνται νηστικοί», μας λέει.

Στον καταυλισμό ζει και η 18χρονη Martha, μαθήτρια λυκείου, που φοβάται ότι η καταιγίδα μαζί με το σπίτι και τη γη τους πήρε και τα όνειρά της να γίνει νοσοκόμα. «Βρίσκομαι στον καταυλισμό εδώ και μία εβδομάδα και μου φαίνεται σαν χρόνια. Το φαγητό είναι δυσεύρετο, οι υποδομές υγιεινής πολύ περιορισμένες και χώροι για μαθήματα δεν υπάρχουν. Θέλω να γυρίσω στο σχολείο και να ακολουθήσω το όνειρό μου να γίνω νοσοκόμα», μας λέει προβληματισμένη για το μέλλον της. Η Martha και τα 4.115 παιδιά που ζουν στον καταυλισμό θα αργήσουν μάλλον να επιστρέψουν στο σχολείο τους. Πέρα από το κλείσιμο λόγω καιρικών συνθηκών, τα παιδιά δεν έχουν πια βιβλία, ρούχα, σχολικά είδη.

Τα κορίτσια αντιμετωπίζουν επιπλέον και τον κίνδυνο της σεξουαλικής εκμετάλλευσης μέσα στους καταυλισμούς. Η Stella Davie επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν πολλά τέτοια περιστατικά που ενισχύονται από τη στέρηση και τη μεγάλη ανάγκη των κοριτσιών και για αυτό πιστεύει ότι η λύση είναι, πέρα από τη φρούρηση, η άμεση αντιμετώπιση των αναγκών. Ακόμα και κάποιοι γονείς, όπως μας λέει, σπρώχνουν τα κορίτσια τους προς αυτήν την κατεύθυνση για να εξασφαλίσουν χρήματα για φαγητό: «Είναι μια απελπιστική κατάσταση εδώ, αλλά κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να προστατέψουμε τα κορίτσια και τις γυναίκες από τη σεξουαλική κακοποίηση κι εκμετάλλευση».

Λένε ότι μετά την καταιγίδα βγαίνει ο ήλιος και όλα γίνονται καλύτερα. Ωστόσο, για τους κατοίκους του Μαλάουι και των υπόλοιπων χωρών της νοτιοανατολικής Αφρικής που έχουν πληγεί οι ηλιόλουστες μέρες φαίνεται να απέχουν ακόμα πολύ. Η αλληλεγγύη και η εγρήγορση όσων μπορούν να συνδράμουν στην κατάσταση μπορεί να κάνει τα σύννεφα να διαλυθούν γρηγορότερα.

Δες εδώ πώς στηρίζει η ActionAid αυτήν την έκτακτη κατάσταση στις περιοχές δράσης της.