Ο Τραμπ άνοιξε ξανά ένα “παγωμένο” κεφάλαιο με την Ουκρανία

Σε μια εξέλιξη που μπορεί να σηματοδοτήσει ριζική μεταστροφή της στάσης της Ουάσιγκτον απέναντι στο Κίεβο, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ ενέκρινε για πρώτη φορά την πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού προς την Ουκρανία.

Με αυτή την ενέργεια, ουσιαστικά σπάει το ανεπίσημο “πάγωμα” στρατιωτικής βοήθειας που ίσχυε από την πρώτη μέρα της θητείας του.

Η κίνηση αυτή έρχεται μόλις λίγα 24ωρα μετά την υπογραφή μιας στρατηγικής συμφωνίας για την εκμετάλλευση ορυκτών πόρων, που επιτεύχθηκε σε τελείως διαφορετικό κλίμα από τις σκληρές δημόσιες τοποθετήσεις του Τραμπ.

Για πολλούς, η σύμπτωση των δύο εξελίξεων δεν είναι τυχαία. Η συμφωνία για τα ορυκτά, την οποία ο Ουκρανός πρόεδρος χαρακτήρισε “ιστορική”, φαίνεται να έχει ανοίξει έναν ευρύτερο δίαυλο επικοινωνίας και διαπραγμάτευσης, που θα μπορούσε να επαναφέρει τις ΗΠΑ στο τραπέζι των εξοπλιστικών ενισχύσεων προς την Ουκρανία – αυτή τη φορά όχι μέσω δωρεών, αλλά με την παροχή αμυντικού υλικού έναντι πληρωμής ή επενδύσεων.

Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει προβληματισμό, αλλά και ελπίδες στο Κίεβο, την ώρα που το μέτωπο με τη Ρωσία παραμένει ενεργό και οι ανάγκες για αμυντική θωράκιση είναι τεράστιες.

Παράλληλα, η στάση της Μόσχας -με μόνη ηχηρή φωνή τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ- υπογραμμίζει ότι ο γεωπολιτικός αντίκτυπος της συμφωνίας ενδέχεται να είναι βαθύς και μακροπρόθεσμος.

Η συμφωνία για τα ορυκτά έφερε ελπίδες για όπλα

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η νέα συμφωνία με τις ΗΠΑ για τα ορυκτά -με πολύ πιο ευνοϊκούς όρους απ’ ό,τι αναμενόταν- ήταν άμεσο αποτέλεσμα της συνάντησής του με τον Τραμπ στο Βατικανό, πριν την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου.

«Έχουμε ήδη το πρώτο αποτέλεσμα από τη συνάντηση στο Βατικανό – και περιμένουμε και τα υπόλοιπα», δήλωσε στο βραδινό του διάγγελμα.

Ο ίδιος χαρακτήρισε τη συμφωνία «πραγματικά ισότιμη», υπογραμμίζοντας ότι ανοίγει τον δρόμο για σημαντικές επενδύσεις στην Ουκρανία. Την υπέγραψε στην Ουάσιγκτον η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης, Γιούλια Σβιριντένκο, μαζί με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ.

Στο πρακτικό του ζητήματος τώρα, η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία κοινού ταμείου που θα χρηματοδοτείται από νέες άδειες εκμετάλλευσης κρίσιμων ορυκτών, πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Παρότι η συμφωνία δεν προβλέπει ρητά αποστολές όπλων, ο σύμβουλος του Ζελένσκι, Μιχάιλο Ποντόλιακ, εξήγησε ότι «δημιουργεί δυνατότητα για παράλληλες συζητήσεις». Όπως είπε, «η αμερικανική πλευρά είναι πλέον ανοιχτή στο ενδεχόμενο εξοπλιστικών συμφωνιών».

Ο Ποντόλιακ πρόσθεσε ότι λόγω του νέου πλαισίου, η Ουκρανία θα πρέπει να είναι πιο επιλεκτική σε ό,τι αφορά τα οπλικά συστήματα που θα ζητήσει.

«Για παράδειγμα, αν μπορούμε να κατασκευάσουμε τα δικά μας drones, θα το κάνουμε. Αλλά ορισμένα κρίσιμα συστήματα τα παράγουν αποκλειστικά οι ΗΠΑ».

Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι ενδιαφέρεται να δαπανήσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την αγορά συστημάτων αεράμυνας Patriot, είτε με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση είτε μέσω του νέου ταμείου.

Η νέα συμφωνία:

• Δεν περιλαμβάνει επιστροφή της προηγούμενης στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας, την οποία ο Τραμπ είχε χαρακτηρίσει «χρέος» του Κιέβου.
• Διασφαλίζει ότι δεν εμποδίζεται η ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας.
• Αποκλείει αποκλειστικότητα για τις αμερικανικές εταιρείες, που θα συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς με ίσους όρους.

Σύμφωνα με τον Guardian, η συμφωνία διαμορφώθηκε μέσα από διαπραγματεύσεις τριών μηνών, καθώς η αρχική πρόταση -που είχε μεταφέρει ο Μπέσεντ στο Κίεβο- είχε απορριφθεί από τον Ζελένσκι ως «τιμωρητική».

Σχεδιαζόταν μάλιστα τελετή υπογραφής στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, η οποία όμως ακυρώθηκε απότομα, μετά την επεισοδιακή συνάντηση του Ζελένσκι με τον Τραμπ και Βανς.

“Επικοινωνιακή επιθετικότητα” και αντίδραση της Ρωσίας

Ο Ποντόλιακ εξήγησε ότι παρά τις σκληρές δημόσιες δηλώσεις Τραμπ, οι κλειστές διαπραγματεύσεις έγιναν σε «τελείως διαφορετικό τόνο». Όπως είπε: «Αυτός είναι ο τρόπος αυτής της κυβέρνησης – χρησιμοποιούν την επιθετικότητα επικοινωνιακά για να ενισχύσουν τη θέση τους, αλλά διαπραγματεύονται κανονικά».

Η επίσημη αντίδραση της Ρωσίας ήταν μάλλον υποτονική. Εξαίρεση αποτέλεσε ο πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος χαρακτήρισε τη συμφωνία «καταστροφή για τον Ζελένσκι».

Όπως έγραψε στο Telegram: «Ο Τραμπ έσπασε το καθεστώς του Κιέβου τόσο πολύ, που τώρα θα πρέπει να πληρώνουν για την αμερικανική βοήθεια με τον ορυκτό πλούτο τους».