Ο Τραμπ μεταξύ Δύσης και Πούτιν: Το διπλωματικό αδιέξοδο και η απογοήτευσή του

Έχει περάσει μία εβδομάδα από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ υποδέχθηκε με τιμές τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν σε κόκκινο χαλί στην Αλάσκα. Έπειτα, ο Αμερικανός πρόεδρος οργάνωσε θεαματικές συναντήσεις και φωτογραφίες υψηλού κύρους με Ευρωπαίους ηγέτες, ενώ ο Λευκός Οίκος διακήρυξε εντυπωσιακή «πρόοδο» στο ζήτημα του πολέμου της Ουκρανίας και του επιθυμητού τερματισμού του. Ωστόσο, η ουσία παραμένει σχεδόν αμετάβλητη.

Η Ρωσία συνεχίζει να βομβαρδίζει και να επιτίθεται με drones σε Ουκρανούς πολίτες. Έχει υψώσει νέα εμπόδια στην προσπάθεια του Τραμπ για μια βιαστική ειρήνη, διαψεύδοντας τους αμερικανικούς ισχυρισμούς ότι προχώρησε σε παραχωρήσεις. Ό,τι ίσχυε τα τελευταία 3,5 χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας, ισχύει και τώρα: ο Πούτιν δεν θέλει να τελειώσει τον πόλεμο.

Μια σύνοδος κορυφής ανάμεσα σε Ουκρανούς και Ρώσους ηγέτες – με πιθανή παρουσία του Τραμπ – που η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε προαναγγείλει πως θα μπορούσε να γίνει μέχρι το τέλος της εβδομάδας, παραμένει όνειρο θερινής νυκτός, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το CNN.

Οι κινήσεις παρεμπόδισης της Μόσχας καθοδηγούνται από τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, δεινό γνώστη των παρελκυστικών τεχνασμάτων της Σοβιετικής Ένωσης, τα οποία έμαθε ως νέος διπλωμάτης πριν πέσει το Τείχος του Βερολίνου. Την Πέμπτη, ο Λαβρόφ προσπάθησε να αναζωπυρώσει τις διαιρέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, στις οποίες πόνταρε ο Πούτιν στην Αλάσκα, καταγγέλλοντας τους συμμάχους των ΗΠΑ. «Βλέπω πολλά σημάδια ότι αυτή η δραστηριότητα στοχεύει ακριβώς στο να υπονομεύσει την πρόοδο που άρχισε να διαφαίνεται καθαρά ως αποτέλεσμα της συνόδου στην Αλάσκα», είπε.

Η ρωσική στρατηγική είναι ξεκάθαρη: να καθυστερεί τη διπλωματία όσο περισσότερο γίνεται, ώστε να επιτρέψει στη ματωμένη και βασανιστική στρατιωτική τακτική του Πούτιν να αποσπάσει κέρδη στο μέτωπο.

Η πραγματικότητα για την Ουκρανία, επίσης, δεν έχει αλλάξει. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συνεχίζει να προσπαθεί να κατευνάσει τον Τραμπ δείχνοντας ότι είναι ανοιχτός σε ό,τι κι αν προτείνει. Τουλάχιστον γλίτωσε την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, χωρίς μια ακόμη καταστροφική σύγκρουση. Όμως, δεν μπορεί να αποδεχτεί την «δηλητηριασμένη» ειρήνη που προσφέρει ο Πούτιν. Η παραχώρηση στρατηγικών εδαφών στην κρίσιμη περιοχή του Ντονμπάς θα προετοίμαζε το έδαφος για μια νέα γερμανικού τύπου «αστραπιαία επίθεση» εναντίον του Κιέβου στο μέλλον. Δεν είναι σαφές αν ο Τραμπ το κατανοεί αυτό.

Οι κορυφαίοι ηγέτες της Ευρώπης παρουσίασαν μια εντυπωσιακή επίδειξη ενότητας στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα. Προσπάθησαν απεγνωσμένα να αποσπάσουν τον Τραμπ από τον Πούτιν, μετά τον καταιγισμό παραχωρήσεων του Αμερικανού προέδρου προς τον Ρώσο ηγέτη. Όμως, το ευρωπαϊκό σχέδιο για εγγυήσεις ασφαλείας σε μια μεταπολεμική Ουκρανία παραμένει ασαφές όσο ποτέ. Και δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τον Τραμπ.

Κάθε τέτοιο σχέδιο θα στηριζόταν σε δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, οι ηγέτες της λεγόμενης «συμμαχίας των προθύμων», θα ήταν διατεθειμένοι – με τη βοήθεια των ΗΠΑ – να πολεμήσουν εναντίον της Ρωσίας για την υπεράσπιση της Ουκρανίας. Και δεύτερον, ότι η Μόσχα θα υπέγραφε μια ειρηνευτική συμφωνία που θα συνέδεε τα δυτικά στρατεύματα με την Ουκρανία σε μια αμοιβαία αμυντική δέσμευση. Και τα δύο σενάρια μοιάζουν εξωπραγματικά.

“Στροφή” στη ρητορική Τραμπ με νέα ανάρτηση

Την Πέμπτη, ο Τραμπ, πάντως, φάνηκε να προδίδει… την απογοήτευσή του για το αδιέξοδο, με μια αινιγματική ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα που άφηνε να εννοηθεί ότι υποστηρίζει τις ουκρανικές επιθέσεις εντός ρωσικού εδάφους.

Στην ουσία, από τα λεγόμενά του, ήταν σαν να προτείνει στην Ουκρανία να περάσει σε στρατιωτική επίθεση.

Σε ανάρτησή του στην προσωπική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ επέκρινε την προσέγγιση του πρώην προέδρου Τζο Μπάιντεν στη σύγκρουση, ισχυριζόμενος ότι ο Μπάιντεν «δεν άφηνε την Ουκρανία να ΑΝΤΑΠΟΔΩΣΕΙ, μόνο να ΑΜΥΝΘΕΙ».

«Είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να κερδίσεις έναν πόλεμο χωρίς να επιτεθείς στη χώρα του εισβολέα. Είναι σαν μια μεγάλη αθλητική ομάδα που έχει φανταστική άμυνα αλλά δεν της επιτρέπεται να παίξει επίθεση. Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα νίκης!» έγραψε ο Τραμπ.

Πέρυσι, ο Μπάιντεν ανέτρεψε μια μακροχρόνια πολιτική και επέτρεψε στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει αμερικανικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ATACMS για να χτυπήσει στόχους εντός Ρωσίας. Ωστόσο, πριν από αυτό, η κυβέρνησή του εμπόδιζε τέτοιου είδους επιθέσεις, επιτρέποντας μόνο χρήση μικρότερου βεληνεκούς πυραύλων εντός κατεχόμενου ουκρανικού εδάφους.

Ο Τραμπ εδώ και καιρό αντιτασσόταν στο να δοθεί άδεια στην Ουκρανία να πλήξει τη Ρωσία, επικρίνοντας έντονα τον Μπάιντεν για την απόφαση αυτή και ως πρόεδρος είχε αποθαρρύνει μια τέτοια κίνηση, θεωρώντας την κλιμάκωση.

Πρόσφατα, ωστόσο, έχει δείξει ενδιαφέρον για το ενδεχόμενο ουκρανικών επιθέσεων βαθιά στη ρωσική επικράτεια. Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε δημοσιεύματα του Ιουλίου ότι ο Τραμπ συζήτησε με τον Ζελένσκι το αν η Ουκρανία θα μπορούσε να πλήξει την Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα με αμερικανικά όπλα. Όμως επέμεινε ότι ο Τραμπ «έκανε μια ερώτηση, δεν ενθάρρυνε περαιτέρω δολοφονίες».

Δεν είναι σαφές αν ο Τραμπ υπονοεί αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ για την υποστήριξη προς την Ουκρανία με την ανάρτησή του την Πέμπτη, αν και έκλεισε γράφοντας: «Έρχονται ενδιαφέροντες καιροί!!!»

Η ανάρτηση του Τραμπ ήρθε ενώ ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, μείωσε τις πιθανότητες μιας συνόδου κορυφής μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι τις επόμενες εβδομάδες. Ο Λευκός Οίκος είχε δηλώσει αυτήν την εβδομάδα ότι ο Πούτιν «υποσχέθηκε» να συναντηθεί με τον Ζελένσκι, αλλά η Μόσχα δεν το έχει επιβεβαιώσει.

Την Πέμπτη, ο Λαβρόφ είπε ότι μια συνάντηση των δύο ηγετών θα μπορούσε να γίνει μόνο όταν έχουν συμφωνηθεί όλα τα βασικά στοιχεία μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.

«Ο πρόεδρός μας έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι είναι έτοιμος να συναντηθεί, και με τον κ. Ζελένσκι, με την προϋπόθεση ότι όλα τα ζητήματα που απαιτούν εξέταση στο ανώτατο επίπεδο θα έχουν διεξοδικά επεξεργαστεί και οι ειδικοί και οι υπουργοί θα έχουν ετοιμάσει τις κατάλληλες εισηγήσεις», είπε ο Λαβρόφ.

Αυτές οι προϋποθέσεις καθιστούν μια συνάντηση στο άμεσο μέλλον πολύ απίθανη. Όπως και ο Πούτιν, ο Λαβρόφ παρουσίασε τον Ζελένσκι ως μη νομιμοποιημένο ηγέτη, λέγοντας ότι όταν «έρθει η ώρα υπογραφής μελλοντικών συμφωνιών, θα πρέπει να λυθεί το ζήτημα της νομιμότητας αυτού που θα υπογράψει για την ουκρανική πλευρά». Ο Πούτιν αποφεύγει πλέον να αναφέρει το όνομα Ζελένσκι, αποκαλώντας την κυβέρνησή του «καθεστώς του Κιέβου».

Ο Λαβρόφ επέμεινε επίσης ότι η Ρωσία πρέπει να έχει ρόλο σε οποιεσδήποτε εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία μετά τον πόλεμο, απορρίπτοντας τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες ως «μάταιες».

Ενώ ο Τραμπ τη Δευτέρα έδειξε αισιοδοξία για τις ειρηνευτικές συνομιλίες, τώρα δηλώνει ότι θα ξέρει αν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία «σε δύο εβδομάδες».

«Θα σας πω, θα ξέρουμε μέσα σε δύο εβδομάδες, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Μετά ίσως χρειαστεί να αλλάξουμε πορεία, αλλά θα δούμε, θα ξέρουμε πολύ σύντομα», είπε σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό παραγωγό Τοντ Σταρνς.