“ΝΑΙ, ΕΙΜΑΙ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ”- Ο ΜΑΡΤΙΝ ΣΚΟΡΣΕΖΕ ΔΕΝ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ

Όταν μιλάμε στο μέλλον για αυτό το σύνολο των ύστερων φιλμ του Μάρτιν Σκορσέζε, θα είναι σα να μιλάμε για κάτι το κινηματογραφικά ιερό. Με το Irishman, με το Silence, και τώρα με τους Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού, ο ζωντανός θρύλος του αμερικάνικου σινεμά δεν βρίσκεται απλά σε ένα απίστευτο σερί αριστουργημάτων (φιλμ-ογκόλιθων, θα λέγαμε), αλλά και σε μια εκταμένη περίοδο συλλογισμού και αυτο-ανάλυσης.

Κάθε ένα από αυτά τα φιλμ, που κατά τα άλλα διαφέρουν τελείως σε περιεχόμενο και σε στόχευση, θα μπορούσαν να είναι το Τελευταίο Φιλμ του Μάρτιν Σκορσέζε. Μέσα από αυτές τις ιστορίες και, πλέον, τον τρόπο που τις προσεγγίζει, ο Σκορσέζε δεν επισκέπτεται απλώς ξανά την Ιστορία. Αλλά ακόμα πιο θαρραλέα, εντοπίζει τον εαυτό του σε αυτήν. Τον ρόλο του ως διασκεδαστή πάνω στη βάση διαχρονικής βίας. Την θέση του ως έναν ακόμα αφηγητή από την λευκή Δύση που κοιτάζει τον υπόλοιπο κόσμο από ένα σημείο προνομίου.

Με κάθε νέα του ταινία μοιάζει όλο και βαθύτερα να αναρωτιέται όχι απλά τι σημαίνουν οι ιστορίες που λέει, αλλά τι σημαίνουν κι όλες οι ιστορίες που έχει πει. Τι αφήνουν πίσω; Και ποιος είναι ο ρόλος του, τώρα;

Στο σπουδαίο φετινό του φιλμ, Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού, ο Σκορσέζε ενώνει τους δύο σταθερότερους πρωταγωνιστές του για πρώτη φορά (Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Λεονάρντο Ντι Κάπριο) μέσα ένα βίαιο, εγκληματικό πλαίσιο. Όμως τον κρυφά μεγαλύτερο ρόλο τον δίνει στην κατά βάση άγνωστη ως τώρα Λίλι Γκλάντστοουν, που λάμπει ανάμεσά τους. Και την ιστορία την λέει με έναν απρόσμενο τρόπο, από μια οπτική γωνία που κάνει την κλασική του entertainment βία να μοιάζει πιο σκληρή αυτή τη φορά, πιο αιχμηρή. Πιο αληθινή – γιατί είναι. Είναι η βία πάνω στην οποία χτίστηκε η Αμερική.

Για την ταινία, για την ιδιάζουσα ανατροπή της αφηγηματικής οπτικής γωνίας της, και για το συγκινητικό, υπέροχο φινάλε της, τα έχουμε πει ξανά και ξανά. Όμως τώρα, το μικρόφωνο το παίρνει ο ίδιος ο Σκορσέζε – και μαζί, οι θαυμάσιοι ηθοποιοί του.

Καθώς η απεργία των ηθοποιών έληξε, διοργανώθηκε κατευθείαν μια διαδικτυακή συνέντευξη τύπου στην οποία και προσκληθήκαμε. Εκεί ο Σκορσέζε, ο Ντι Κάπριο, ο Ντε Νίρο, η Γκλάντστοουν και ο Τζέσι Πλέμονς μίλησαν για το πώς η ταινία άλλαξε τελείως μορφή στην πορεία, για το πώς η αφήγηση άλλαξε στόχο και κατεύθυνση (σταμάτησε να είναι από έξω προς τα μέσα, κι έγινε από μέσα προς τα έξω), για το πώς η καρδιά του φιλμ εν τέλει εντοπίστηκε σε αυτό το συναρπαστικό ζευγάρι των Μόλι και Έρνεστ, όπου η αγάπη συνυπήρχε σοκαριστικά με την προδοσία, τη βία, τον θάνατο.

Και μαζί, ακούσαμε τον Ντε Νίρο και τον Ντι Κάπριο να μιλούν για τις συχνές συνεργασίες τους με τον Σκορσέζε (αφήνοντας υπόνοιες για επερχόμενες) αλλά και, τελικά, τον ίδιο τον μέγα Μάρτι να συζητά το δικό του ρόλο μέσα σε όλα αυτά. Το πώς υπήρχε καχυποψία απέναντί του λόγω των ταινιών για τις οποίες είναι γνωστός, το πώς άλλαξε η καρδιά της ιστορίας όταν διαπίστωσε πως την έλεγε από τη λάθος πλευρά, και εν τέλει το πώς ο ίδιος αναλαμβάνει την ευθύνη για ό,τι μπορεί να είναι αυτό που αναλογεί.

Αυτά είναι όσα ακούσαμε:

ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΕ Η ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Μάρτιν Σκορσέζε: Στην αρχή εγώ κι ο Έρικ Ροθ βασιστήκαμε στο εξαιρετικό βιβλίο του Ντέιβιντ Γκραν. Πήραμε ένα διάστημα δύο χρόνων δουλειάς πάνω στο σενάριο, στην οποία διάρκεια έκανα το Irishman με τον Μπομπ και τον Τζο Πέσι και τον Αλ Πατσίνο.

Πήραμε τον χαρακτήρα του Τομ Γουάιτ, που αρχικά θα έπαιζε ο Λίο. [σσ. Ο χαρακτήρας που τελικά παίζει ο Τζέσι Πλέμονς.] Και νιώσαμε πως μετά από αυτά τα δύο χρόνια, το φτάσαμε στα όριά του. Δηλαδή την ιστορία μέσα από την οπτική του FBI που έρχεται από την Ουάσινγκτον σε αυτή την περιοχή για να διαλευκάνει ποιος έκανε τι, και πότε. Ποιος το έκανε, και ποιος δεν το έκανε.

Αλλά μετά άρχισα να κατανοώ την έννοια της συνενοχής και πώς όλοι μπορεί να έχουμε υπαιτιότητα στη ζωή μας – με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι γνώρισα πολλούς Οσέιτζ ανθρώπους καθώς πήγαινα πίσω στην Οκλαχόμα. Άκουγα συνεχώς ιστορίες και συνέχιζαν να μιλάνε για το πώς αυτές οι οικογένειες είναι ακόμα εκεί.

Υπήρχε μια ανησυχία για το είδος των φιλμ για τα οποία είμαι γνωστός, για την βία του υποκόσμου, τέτοια πράγματα. Αλλά σε ένα μεγάλο δείπνο που ήμασταν μαζί, η Μάρτζι Μπέρκχαρτ [σσ. Η εγγονή της Μόλι και του Έρνεστ, που ζει ακόμη] που είχε δει το Silence, σηκώθηκε και μίλησε για μένα, για το ότι έκανα μια ταινία σαν το Silence.

Κι επίσης υπέδειξε ότι ο Έρνεστ κι η Μόλι ήταν πράγματι ερωτευμένοι. Και πως πολλές από αυτές τις προδοσίες και τις εξαπατήσεις και τους φόνους, προήλθαν από ανθρώπους που πραγματικά συμπαθούσαν ο ένας τον άλλον. Που μπορεί να ήταν καλοί φίλοι.

Την ίδια στιγμή, εμείς με την οπτική της έρευνας, είχαμε κολλήσει. Δε μπορούσαμε να μπούμε πραγματικά μέσα στην πολύ αληθινή φύση αυτής της τραγωδίας. Σε αυτό το σημείο ο Λίο είπε, ωραία, λοιπόν, πού είναι η καρδιά αυτής της ιστορίας; Και είπα, λοιπόν, η καρδιά είναι αυτή: Η Μόλι κι ο Έρνεστ είναι ερωτευμένοι. Και μου λέει, τότε ίσως πρέπει να παίξω τον Έρνεστ.

Σε αυτό το σημείο τα πάντα ήρθαν ανάποδα.

Κι αντί να πούμε την ιστορία από έξω προς τα μέσα, την προσεγγίσαμε από μέσα προς τα έξω. Κι έπειτα συνεχίσαμε να δουλεύουμε για ένα-ενάμιση χρόνο. Ακόμα κι όσο κάναμε γυρίσματα. Οπότε τελικά το FBI έρχεται και λύνει πολλά από τα ερωτηματικά, και τα αποτελέσματα τα βλέπετε στην ταινία. Αλλά πλέον, πρωτίστως είναι μια ιστορία που την λέμε όσο περισσότερο είναι δυνατόν από το επίπεδο του τόπου, εκεί όπου οι Οσέιτζ και οι Ευρωπαίοι Αμερικάνοι ζούνε μαζί.

Λεονάρντο Ντι Κάπριο: Στο αρχικό σενάριο, η Μόλι κι ο Έρνεστ ήταν υποσημειώσεις στη μεγάλη εικόνα –όπως είπε κι ο Μάρτι– μιας έρευνας πάνω στο ποιος έκανε το έγκλημα. Συχνά, έχοντας δουλέψει με τον Μάρτι, συνειδητοποιείς ότι η ιστορία είναι δευτερεύουσας σημασίας για αυτόν. Η εξερεύνηση της ανθρώπινης κατάστασης και το ποιοι είναι στα αλήθεια οι άνθρωποι, αυτό είναι προτεραιότητά του. Αναζητά το συναίσθημα.

Διαβάζοντας το αρχικό σενάριο, σοκαριστήκαμε κι οι δύο και νιώσαμε την τραγωδία της δυναμικής ανάμεσα σε αυτό τον λευκό άντρα και την Οσέιτζ γυναίκα, κι εκείνον να παραδέχεται την εμπλοκή του και την προδοσία που είχε διαπράξει όχι μόνο απέναντι στην κοινότητα, αλλά και στην γυναίκα που αγαπούσε. Κι αυτή η μετατόπιση που έγινε άνοιξε αυτό τον κόσμο στο να είμαστε κάπως σαν ερευνητές της αλήθειας της Ιστορίας. Περισσότερο από οτιδήποτε, ένιωσα μια τρομερή ευγνωμοσύνη και εκτίμηση για το ότι μπορέσαμε να πούμε αυτό το ξεχασμένο κομμάτι της αμερικάνικης Ιστορίας.

ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΟΣΕΪΤΖ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Λίλι Γκλάντστοουν: Είναι τα πάντα, και λυπάμαι που δεν υπήρχε και προηγούμενο τόσο καιρό. Όντας αμερικανίδα αυτόχθονας, έχοντας παίξει ρόλους ιθαγενών εκτενώς, συχνά οι ρόλοι αυτοί είναι σε φυλές από τις οποίες δεν προέρχομαι. Και υπάρχει μια περίοδος που πρέπει να εγκλιματιστώ με τον εκάστοτε πολιτισμό. Δεν είμαστε ένας μονόλιθος και δεν είμαστε κάτι το ομογενοποιημένο. Η Οσέιτζ ας πούμε είναι μια ξένη γλώσσα για μένα. Πολλοί άνθρωποι απλώς υποθέτουν ότι όλοι οι αυτόχθονες ηθοποιοί απλώς μιλάνε «τη γλώσσα των ιθαγενών αμερικάνων».

Αυτό που ήταν υπέροχο σε αυτή την παραγωγή ήταν ότι για πολύ καιρό πριν πάμε εκεί, χτιζόταν μια σχέση με την κοινότητα. Έτσι όταν έφτασα, υπήρχαν ήδη πολλοί άνθρωποι που ήθελαν να γνωριστούμε και να μιλήσουμε για τους χαρακτήρες μας. Πάνω στο πώς μια Οσέιτζ γυναίκα θα συμπεριφερόταν τότε, ιστορικά μιλώντας. Πού ήταν η ψυχή της Μόλι τότε; Η Μόλι ήξερε πώς είναι το να κινείται γύρω από λευκούς άντρες.

Το να καταγράφεις την κουλτούρα με ένα τόσο ζωντανό τρόπο θέτει το σκηνικό με έναν τρόπο που δεν είναι απλώς, ας πούμε, όπως όταν πηγαίνεις σε ένα καλλιτεχνικό παζάρι όπου αξιολογείς την αυθεντικότητα ενός χαλιού που έχει φτιάξει ένας ντόπιος τεχνίτης. Αλλά εδώ πρέπει να έχεις έναν ολόκληρο κόσμο που μοιάζει αληθινός, ώστε να έχεις αυτά τα αυθεντικά ανθρώπινα όντα τα οποία το κοινό θα αγαπήσει και θα συνδεθεί.

Όταν ο Μάρτι αποδέχθηκε εκείνη την πρώτη πρόσκληση από τον Gray Horse όταν έμαθε ότι έρχεται εκεί αυτή η παραγωγή… του είπαν ότι, Θα σας βάλουμε φαγητό στο τραπέζι και θα σας μιλήσουμε για κάποιες από τις ανησυχίες που έχουμε. Κι ο Μάρτι, επειδή είναι ο θρύλος που είναι, επειδή είναι αυτός ο εκπληκτικός άνθρωπος που είναι, έκανε το σωστό και πήγε.

Νομίζω υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που θα είχαν μείνει μακριά ή δε θα είχαν αποδεχθεί ποτέ αυτή τη πρόσκληση. Αλλά ήταν καίριας σημασίας, γιατί έκανε το φιλμ αυτό που τελικά είναι.

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΝΤΕ ΝΙΡΟ ΚΑΙ ΝΤΙ ΚΑΠΡΙΟ ΜΕ ΤΟΝ ΣΚΟΡΣΕΖΕ, ΤΟΣΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΜΕΤΑ

Ρόμπερτ Ντε Νίρο: Με τον Μάρτι αυτή είναι η 10η ταινία που κάνουμε μαζί. Είναι πάντα μεγάλη ευχαρίστηση να δουλεύω μαζί του. Ο ρυθμός είναι πάντα σπουδαίος. Τα πάντα είναι σπουδαία όταν συνεργαζόμαστε. Βρισκόμαστε και δουλεύουμε πάνω στο σενάριο, όπως κάναμε και μαζί με τον Λίο σε κάποιες σκηνές κατά το γύρισμα. Είναι πάντα ευχαρίστηση, είναι ό,τι καλύτερο.

Είναι κάτι εύκολο και ευχάριστο, και μπορείς να πεις και ανταποδοτικό. Είμαι πολύ τυχερός που έχω κάνει δέκα ταινίες με τον Μάρτι. Κι ελπίζω πως θα μπορέσουμε να κάνουμε μια-δυο ακόμα. Ναι. Αυτό μπορώ να πω μόνο.

Λεονάρντο Ντι Κάπριο: Με πολλούς τρόπους, αυτοί οι δύο άντρες είναι σαν κινηματογραφικοί πατέρες για μένα. Τον πρώτο μου μεγάλο πρωταγωνιστικό ρόλο τον έκαναν με τον Μπομπ και εκείνος είπε στον Μάρτι για εμένα και τώρα είμαστε στις έξι ταινίες μαζί του.

Και είμαστε εδώ τώρα, 30 χρόνια αργότερα, κι είχαμε αυτή την εκπληκτική εμπειρία, να μπορώ να δουλέψω και με τους δύο και να βλέπω την συντομογραφία της συνεργασίας τους, σχεδόν τηλεπαθητικά επικοινωνούν πράγματα μεταξύ τους στο σετ απλώς με κινήσεις και νεύματα, και το πώς μια σκηνή μπορεί να αλλάξει τελείως στη στιγμή.

Θυμάμαι με εγκαρδιότητα όλες αυτές τις πρόβες που είχαμε μαζί, γιατί ήταν μια τρομερή δημιουργική διαδικασία να φτάσουμε στην [κλιμάκωση της σχέσης ανάμεσα στον Χέιλ και τον Έρνεστ]. Και μπορούσε να συμβεί μόνο με αυτούς τους δύο κινηματογραφικούς ήρωές μου, που διαρκώς στόχευαν στο κέντρο της αλήθειας αυτής της δυναμικής, ξανά και ξανά.

Ρόμπερτ Ντε Νίρο: Και πάλι, είμαι πολύ τυχερός. Εγώ κι ο Λίο έχουμε μακρά ιστορία. Και επιτέλους καταφέραμε να κάνουμε ξανά μια ταινία μαζί μετά το This Boy’s Life 30 χρόνια μετά. Κι ήταν όπως έπρεπε να είναι. Κι ίσως έχουμε άλλες μία ή δύο. Ίσως. Ποτέ δεν ξέρεις.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΛΟΚΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΝΕΣΤ ΜΕ ΤΗ ΜΟΛΙ

Λίλι Γκλάντστοουν: Η ανιψιά της Μόλι και του Έρνεστ έχει μοιραστεί ιστορίες των θείων της. Πως κάθε φορά που πίεζε κανείς τον Έρνεστ, οι μόνες φορές που αυτός ο χαμηλών τόνων, ήσυχος άντρας άλλαζε, κάθε φορά που κάποιος ανέφερε τη Μόλι, εξοργιζόταν και απλά μιλούσε για το πόσο πολύ την αγαπούσε. Συζητήσαμε αρχικά το κατά πόσον αυτοί ήταν οι συλλογισμοί ενός ασυνάρτητου, γερασμένου, ένοχου άντρα που προσπαθούσε να πείσει τον εαυτό του για αυτό.

Ή ίσως και να ήταν αλήθεια. Και για μένα, η μεγαλύτερη ένδειξη πως ήταν αλήθεια, είναι ότι υπήρχαν πολλοί λευκοί άντρες που παντρεύονταν Οσέιτζ γυναίκες και ήταν εμφανώς βίαοι, χειριστικοί ή προσπαθούσαν να έχουν μια υπάκουη γυναίκα. Όπως ο Χέιλ που ενθαρρύνει τον Έρνεστ να το κάνει κι αυτός. Ο Έρνεστ έμαθε καλά την Οσέιτζ γλώσσα για να μιλάει με τη Μόλι με τους δικούς της όρους. Αγαπούσε τα παιδιά του.

Υπήρχαν επίσης πολλές σκηνές που ενώ είχαν γραφτεί στο σενάριο, μπορούσαν να παιχτούν με πολλούς τρόπους. Ήταν μία, κάναμε ίσως 5 ή 6 διαφορετικές εκδοχές της, την παίζαμε με διαφορετικά επίπεδα συνενοχής από την πλευρά του Έρνεστ, διαφορετικά επίπεδα αγάπης, διαφορετικά επίπεδα υποψίας. Αλλά τελικά αυτό στο οποίο καταλήξαμε, που είναι η σκηνή που τελικά βλέπετε, είναι η σκηνή με την περισσότερη αγάπη. Και φαίνεται πως αυτό ακολούθησε σε κάθε σκηνή στην οποία αναζητούσαμε ακριβώς αυτή την δυναμική. Το ένα πράγμα που πάντα επιβίωνε, ήταν η φροντίδα που είχαν αυτοί οι δύο μεταξύ τους.

Κι ύστερα το θέμα έγινε, πώς ζεις με την συνενοχή σε όλο αυτό; Και πώς γίνεται να μην το βλέπει η Μόλι; Οπότε έπρεπε να αφοσιωθούμε εκεί τελικά, καθώς όμως πάντα διατηρούσαμε την αγάπη ενός για τον άλλον σε αυτούς τους χαρακτήρες.

ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΡΟΛΩΝ ΣΕ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΣΠΑΝΕ ΤΟ ΚΑΛΟΥΠΙ ΤΟΥ ΓΟΥΕΣΤΕΡΝ

Τζέσι Πλέμονς: Το Power of the Dog είναι ένα εκπληκτικό σενάριο, όταν το διάβασα μπορούσα να καταλάβω ότι έμοιαζε με κάτι που δεν είχα διαβάσει ξανά. Έμοιαζε με μια προσέγγιση στο γουέστερν που δεν είχα ξαναδεί, κάτι που εξιτάρισε πολύ.

Κι εδώ η εισαγωγή μου στην ιστορία ήταν το βιβλίο του Ντέιβιντ Γκραν. Δεν ξέρω αν το είδα απαραίτητα σαν γουέστερν, παρόλο που ξέρω ότι ανήκει μες στο είδος. Με συνεπήρε η ίδια η ιστορία.

Μεγάλωσα αγαπώντας τον Λάρι ΜακΜέρτρι [σσ. Βραβευμένος συγγραφέας των βιβλίων “The Last Picture Show” και “Σχέσεις Στοργής” και βραβευμένος με Όσκαρ σεναριογράφος του “Brokeback Mountain”]. Ο οποίος, ίσως όχι στο βαθμό που το βιώνουμε σήμερα, αλλά έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά ανατέμνοντας την μυθολογία του γουέστερν, τον μύθο του καουμπόη, για χρόνια και χρόνια. Είμαι από το Τέξας και μεγαλώνοντας ανάμεσα σε τέτοιους τύπους ανθρώπων, είναι κάτι που εγγενώς το καταλαβαίνω και με ενδιαφέρει.

Κι η αλήθεια είναι κάτι που με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο από μια κατασκευασμένη εικόνα.

[ΠΡΟΣΟΧΗ: Ακολουθεί SPOILER για το τέλος της ταινίας]

ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΣΚΟΡΣΕΖΕ ΣΤΗΝ ΟΘΟΝΗ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΤΗ ΝΕΚΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΟΛΙ

Μάρτιν Σκορσέζε: Είναι ένα ραδιοφωνικό σόου που είναι αληθινό. Ήταν κάτι που γυρίστηκε αφότου ολοκληρώθηκαν τα αρχικά γυρίσματα της ταινίας και το έκανα στη Νέα Υόρκη όπου υπάρχουν αυτά τα ραδιοφωνικά σόου. Και με συνεπήρε η συνειδητοποίηση ότι όλα αυτά, γενιές βασάνων, γενοκτονίες, τραύμα, προδοσίες, αγάπηες, μίση – όλα αυτά καταλήγουν απλώς σε ένα ημίωρο κομμάτι entertainment.

Κι έπρεπε κάπως να βρω ένα τρόπο να κάνω τη μετάβαση από κάτι τόσο σοκαριστικό, πίσω στην καρδιά της ταινίας. Ειλικρινά, δεν ήξερα πώς να το σκηνοθετήσω. Ήμουν εκεί στη Νέα Υόρκη, μοντάραμε λίγο την ταινία, και κάναμε αυτό το γύρισμα στο παλιό μου σχολείο. Ήρθαν επίσκεψη η γυναίκα μου, μια από τις κόρες μου, η εγγονή μου. Ήταν κι άλλοι άνθρωποι εκεί. Και κάτι βρήκε το στόχο του.

Καθώς επαναλάμβανα τις ατάκες ένιωσα πως εδώ, με έναν περίεργο τρόπο, αυτό είναι ένα φιλμ που μπορεί κανείς να πει πως είναι entertainment. Οπότε υπό μία έννοια, φτιάχνουμε διασκέδαση τώρα, αλλά είναι πάνω στις ζωές των ανθρώπων. Πάνω στις ψυχές τους, βασικά. Και πρέπει να το θυμόμαστε αυτό, και να κρατάμε την ισορροπία. Με έναν περίεργο τρόπο, υπήρξε μια υπαιτιότητα που ένιωσα.

Είναι κάτι που ένιωσα αφού το διάβασα αρκετές φορές, ένιωσα μια σιγουριά πως δεν χρειαζόταν να κάνω γύρισμα με κάποιον ηθοποιό. Κι επίσης ένιωσα πως έπρεπε να αναλάβω εγώ αυτό τον ρόλο. Γιατί αν πεις πως, ΟΚ, Μάρτι, σου αρέσουν αυτά τα παλιά γουέστερν, κι ο τρόπος που έδειχναν τους Ινδιάνους είναι κακός.

Ναι, μου άρεσαν τα παλιά γουέστερν. Ναι, είμαι μέρος του συστήματος. Ναι, είμαι ένας Ευρωπαίος Αμερικάνος. Και ναι, είμαι υπαίτιος. Οπότε νομίζω πως το ανέλαβα αυτό. Δε μπορούσα να το εκφράσω με λέξεις καθώς το έκανα, αλλά όταν μονταρίστηκε και το βάλαμε μέσα, είναι κάτι που το νιώσαμε. Οπότε υποθέτω παίρνω την ευθύνη πάνω μου.