ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ ΜΕ ΤΗ NORMA ΚΑΙ ΜΙΑ ΧΟΡΩΔΙΑ ΒΑΤΡΑΧΩΝ – ΚΑΙ Η ΚΑΛΛΑΣ ΣΙΓΟΥΡΑ ΧΑΜΟΓΕΛΟΥΣΕ ΚΑΠΟΥ ΔΙΠΛΑ

Σάββατο 12 Ιουλίου 2025, γύρω στις 20:00. Είναι η ώρα που φτάσαμε με την αποστολή του Μεγάρου Μουσικής στην Αρχαία Μεσσήνη. Το φως του ήλιου άρχιζε να χάνεται πίσω από τον ορίζοντα, αφήνοντας τον ουρανό γεμάτο από αποχρώσεις ροζ και χρυσού. Το αποτύπωμά του ήταν εμφανές πάνω στους μαρμάρινους κίονες του αρχαιολογικού χώρου, οι οποίοι έλαμπαν σαν να είχαν αναστηθεί από μια άλλη εποχή. Οι σκιές τους απλώνονταν μεγαλοπρεπώς πάνω στη γη, προσφέροντας ένα θέαμα που η φαντασία δύσκολα μπορεί να συλλάβει.

Ο αέρας ήταν δροσερός και φρέσκος, οι μυρωδιές της γης και των φυτών όσο σκοτείνιαζε γινόντουσαν όλο και πιο έντονες.

Η Αρχαία Μεσσήνη, γεμάτη ιστορία και μεγαλείο, λειτουργούσε ως φυσική σκηνή για τη μαγική βραδιά που θα ακολουθούσε. Το αρχαίο θέατρο, αναστηλωμένο με σεβασμό και πάθος, αναδύθηκε σαν ζωντανός οργανισμός, έτοιμο να φιλοξενήσει τη σπουδαία όπερα “Norma” του Vincenzo Bellini.

Λίγο πριν τις 21.00 ήχησαν οι πρώτες νότες της Ορχήστρας της Καμεράτας – Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής. Ο Γιώργος Πέτρου, ο καταξιωμένος και διεθνούς φήμης μαέστρος, έδινε για ακόμη μια φορά έναν μοναδικό τόνο στην ερμηνεία της Ορχήστρας της Καμεράτας – Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής. Με την εμπειρία και την εξαιρετική του καλλιτεχνική αντίληψη, καθοδήγησε την ορχήστρα με ακρίβεια και πάθος, αναδεικνύοντας κάθε μουσική φράση και δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που συνδύαζε την τεχνική αρτιότητα με συναισθηματική ένταση.

Η μουσική, που έβγαινε από τα όργανα της ορχήστρας, γέμιζε αργά τον αέρα, ενώ η φωνή της κορυφαίας Γαλλίδας μεσόφωνου Καρίν Ντεέ, ως Norma, έσπαγε την ηρεμία της νύχτας, προσφέροντας μια συγκινητική ερμηνεία γεμάτη ένταση, πόνο και πάθος.

Ο Ισπανός τενόρος Moises Marin, με την ιδιαίτερη ομορφιά του ηχοχρώματος και την εξαιρετική τεχνική του, εντυπωσίασε με τη δυναμική του ερμηνεία. Η φωνή του, γεμάτη συναίσθημα και δύναμη, απέδωσε τέλεια το ρόλο του Pollione, και συνδύασε το πάθος του χαρακτήρα με την τεχνική αρτιότητα που τον χαρακτηρίζει.

Η Ραφαέλα Λουπινάτσι, με τη μοναδική φωνή της και τη γεμάτη εκρηκτικότητα σκηνική της παρουσία, καθήλωσε το κοινό από την πρώτη στιγμή. Η Ιταλίδα μεσόφωνος, διακεκριμένη σε διεθνή θέατρα όπως το La Monnaie και η Εθνική Όπερα της Ολλανδίας, έφερε στην παράσταση μια εξαιρετική φωνητική έκταση και ένταση, δίνοντας ζωή στον χαρακτήρα της Adalgisa με μια μοναδική συναισθηματική φόρτιση.

Ο Χριστόφορος Σταμπόγλης, ο βραβευμένος Έλληνας μπάσος με την πολυετή καριέρα σε κορυφαία θέατρα του κόσμου, πρόσφερε μια ερμηνεία γεμάτη δύναμη και βάθος. Με τη χαρακτηριστική του φωνή, που αντήχησε στους τοίχους του αρχαίου θεάτρου, δημιούργησε μια ατμόσφαιρα γεμάτη σεβασμό και αυθεντικότητα.

Η μουσική της “Norma” νιώσαμε να αλληλοεπιδρά με τον ίδιο τον χώρο, να συγχωνεύεται με το τοπίο, σαν να είχε υπάρξει από πάντα εκεί, περιμένοντας την τέλεια στιγμή για να ζωντανέψει. Κάθε νότα, έμοιαζε να αντηχεί στον χώρο, περνώντας από τη μνήμη της Αρχαίας Μεσσήνης και επιστρέφοντας στο σήμερα, σε μια συμφωνία του παρελθόντος με το παρόν.

Όλα γύρω μας γίνονταν ένα, κι εμείς, καθισμένοι στο αρχαίο θέατρο, γινόμασταν μέρος αυτής της ιστορικής, μουσικής εμπειρίας. Το αρχαίο θέατρο δεν ήταν απλώς ο τόπος της παράστασης, αλλά και ο ίδιος ο καμβάς, το πλαίσιο που φιλοξενούσε τις συναισθηματικές εξάρσεις και τις ηρωικές ιστορίες του έργου.

Η παρουσία του Πέτρου Θέμελη του ανθρώπου που σκάλισε και ανέδειξε την ιστορία της Αρχαίας Μεσσήνης, ήταν αισθητή,. Έμοιαζε σαν να ήταν εκεί, παρών, σαν να παρακολουθούσε την παράσταση από κάπου ψηλά. Εδώ, στον ίδιο χώρο που ανασκαψε και έφερε στο φως έναν ολόκληρο πολιτισμό, η μουσική, η φύση και η ιστορία ενσωματώνονταν σε μία μοναδική εμπειρία.
Η Αρχαία Μεσσήνη έγινε το σκηνικό της παράστασης, και αυτό δεν ήταν απλώς κάτι το θεατρικό. Ήταν ένας ζωντανός διάλογος μεταξύ των αιώνων, μια συνάντηση της αρχαιότητας με τη μουσική του σήμερα.

Με υπόκρουση… αριστοφανική

Η έκπληξη της βραδιάς ήρθε από μία χορωδία βατράχων. Κοάσματα βατράχων αντηχούσαν γύρω από το θέατρο, σαν να ήταν οι φυσικοί συνέταιροι της Καμεράτας και έδιναν στο σύνολο μία φυσική διάσταση, που έκανε τη στιγμή ακόμα πιο μαγευτική. Δεκάδες βάτραχοι εκστασιασμένοι από τις μουσικές τραγουδούσαν και συνόδευαν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο τους λυρικούς τραγουδιστές ειδικά στα κρεσέντο τους. Οι καλλιτέχνες δεν εξεπλάγησαν. Είχαν συναντηθεί με τους… βατράχους μία μέρα πριν, στη γενική πρόβα. Τότε είδαν τα κεφαλάκια τους στραμμένα στην ορχήστρα, σαν τους κοιτούν με τα μάτια ορθάνοιχτα γεμάτα περιέργεια.

Πού βρέθηκε αυτή η σχεδόν αριστοφανική χορωδία βατράχων; Την απορία μας έλυσε ο Σταύρος Μπένος που γεμάτος συγκίνηση μας είπε πως το πρώτο έργο που έκανε ο Πέτρος Θέμελης ήταν να αναζητήσει το αρχαίο αποχετευτικό δίκτυο των όμβριων υδάτων, των βρόχινων νερών. Και το βρήκε. Και δεν ήταν αρχαιολογικό το πρώτο έργο που έκανε στην Αρχαία Μεσσήνη, ήταν αυτό. Το δίκτυο ήταν και αυτό αρχαίο και μέρος της ανακάλυψης στην ανασκαφή. Αυτό το αρχαίο σύστημα είχε και έναν αγωγό στο θέατρο, το οποίο το βρήκε, το θεράπευσε και το νερό κυλάει κάτω από το θέατρο και κάτω από την ορχήστρα. Και εκεί, από την περίοδο που ζούσε ακόμη ο Πέτρος, ξαναγύρισαν τα βατράχια.
«Σταύρο, θέλω να ζήσω τη στιγμή που τα βατραχάκια, θα κάνουν τη δική τους συναυλία δίπλα σε μια όπερα που θα έρθει κάποια στιγμή στην Αρχαία Μεσσήνη»  είχε εξομολογηθεί ο Π. Θέμελης στον Σταύρο Μπένο.

Αυτό και έγινε. Αυτή η Norma δεν ήταν απλώς μια παράσταση. Ήταν μία συναισθηματική και καλλιτεχνική εμπειρία που φανέρωσε την ένωση της ιστορίας, της μουσικής και της φύσης σε μία στιγμή που ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Για εμάς, ήταν μια βραδιά που άγγιξε τις ψυχές μας και μας έκανε να νιώσουμε μέρος αυτής της αξεπέραστης εμπειρίας.

Με το πνεύμα της Κάλλας να αιωρείται στην ατμόσφαιρα

Η Norma (1831) του Vincenzo Bellini δεν είναι απλώς μια όπερα, είναι ένας ζωντανός θρύλος της λυρικής τέχνης. Από την πρώτη της παρουσίαση, η όπερα αυτή θεωρήθηκε ένα από τα πιο απαιτητικά φωνητικά επιτεύγματα του είδους bel canto, ένα έργο που απαιτεί από τον ερμηνευτή όχι μόνο τεχνική δεξιοτεχνία, αλλά και βαθιά συναισθηματική ένταση.

Ο ρόλος της Νόρμα έγινε το σήμα κατατεθέν της Μαρίας Κάλλας. Η ερμηνεία της έδωσε νέα διάσταση στη σχέση μεταξύ τραγουδιού και δράματος. Η Κάλλας, με την απαράμιλλη φωνή της, απέδωσε τη διάσταση της ηρωίδας με τέτοια ένταση και αυθεντικότητα, που ήταν αδύνατο να παραμείνει αδιάφορος ο θεατής. Μάλιστα, ερμήνευσε τον ρόλο της Νόρμα στην Επίδαυρο το 1960.

Ο τόπος που γέννησε τη Μαρία Κάλλας, το μικρό χωριό Νεοχώρι στην Ιθώμη, βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα από την Αρχαία Μεσσήνη. Και τώρα, η αγαπημένη της Νόρμα επέστρεφε στη γενέτειρά της, τη Μεσσηνία, σε ένα από τα πιο εμβληματικά αρχαία θέατρα του κόσμου.

Η Ιστορική Σημασία της Αρχαίας Μεσσήνης

Η Αρχαία Μεσσήνη δεν είναι απλώς ένας αρχαιολογικός χώρος. Είναι ένας ζωντανός μάρτυρας του παρελθόντος που συνεχίζει να μιλά στον κόσμο, πέρα από την εποχή του.
Η ενσωμάτωση της μουσικής παράδοσης στο αρχαιολογικό τοπίο της Μεσσήνης, που αποκαλύφθηκε με τόσο ζήλο από τον Πέτρο Θέμελη, δημιούργησε μια ατμόσφαιρα μοναδική. Ο Θέμελης, ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαιολόγους της γενιάς του, έφερε στο φως τη Μεσσήνη, εκεί όπου κρυβόταν η δόξα της αρχαίας Ελλάδας, και την παρουσίασε στον κόσμο με σεβασμό και υπερηφάνεια.
Και αυτό είναι που κάνει τόσο πολύτιμη την δράση αυτή εξωστρέφειας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών που διοργανώνει κάθε χρονιά τις εξαιρετικές αυτές συναυλίες.