Απόφαση-ορόσημο για το κλίμα: “Η κυβέρνηση υποτίμησε τις ηλικιωμένες”

Η Στέφανι Μπράντερ, μία από τις περισσότερες από 2.000 γυναίκες άνω των 64 ετών που κέρδισαν μια δικαστική υπόθεση εναντίον της Ελβετίας για απραξία σχετικά με το κλίμα, ήταν στην πρώτη γραμμή μιας παρατεταμένης νομικής μάχης στην οποία, είπε, οι αρχές δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ηλικιωμένες ενάγουσες.

Το ανώτατο δικαστήριο της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), δικαστικός βραχίονας του Συμβουλίου της Ευρώπης, αποφάσισε την Τρίτη πως η ελβετική κυβέρνηση παραβίασε τα δικαιώματα των πολιτών της αποτυγχάνοντας να κάνει αρκετά προκειμένου να καταπολεμήσει την παγκόσμια υπερθέρμανση.

Οι Ελβετίδες που ξεκίνησαν την υπόθεση, γνωστές στα γερμανικά ως KlimaSeniorinnen (Ηλικιωμένες Γυναίκες για το Κλίμα), είπαν πως η απραξία της κυβέρνησής τους έχει αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να πεθάνουν στη διάρκεια καυσώνων.

Υποστήριξαν πως η ηλικία και το φύλο τους τις καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτες, και απαίτησαν η Ελβετία να σχεδιάσει την κλιματική πολιτική της έτσι ώστε να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

“Οι αρχές δεν μας έλαβαν σοβαρά υπόψη, αυτό δείχνει η ετυμηγορία του δικαστηρίου” δήλωσε η 69χρονη Μπράντερ στο Reuters στο σπίτι της στη Βεβέ, μια πόλη στις όχθες της λίμνης Λεμάν, μετά την επιστροφή της από το Στρασβούργο όπου είχε μεταβεί για να ακούσει την ετυμηγορία.

“Νομίζω πως ήταν μεγάλο λάθος”.

Το ομοσπονδιακό υπουργείο Δικαιοσύνης της Ελβετίας, που εκπροσώπησε την κυβέρνηση στο δικαστήριο, ανέφερε πως θα αναλύσει την απόφαση προκειμένου να προσδιορίσει τα μέτρα που χρειάζονται.

Η Μπράντερ, που καθ’ όλη τη σταδιοδρομία της αγωνίστηκε για την ισότητα των φύλων σε ελβετικά πανεπιστήμια, αναφέρθηκε στις επίμονες απόψεις σχετικά με τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες σε μια χώρα όπου οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα ψήφου μόλις το 1971, πολύ αργότερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

“Οι ηλικιωμένες γυναίκες είναι φτιαγμένες για να φροντίζουν εγγόνια, να πλέκουν. Αυτό εξακολουθεί να είναι ένα πολύ βαθιά ριζωμένο στερεότυπο στην ελβετική νοοτροπία” είπε.

“Κάτι μπορούμε να κάνουμε”

Η Ελβετία θερμαίνεται με ρυθμό διπλάσιο από τον παγκόσμιο και οι παγετώνες της λιώνουν ραγδαία. Η Βέρνη παρουσίασε τις γενικές γραμμές ενός σχεδίου για μεγαλύτερες μειώσεις εκπομπών, όμως οι ψηφοφόροι το απέρριψαν το 2021 επειδή θεωρήθηκε πολύ ‘βαρύ’.

Η Μπράντερ και ο σύζυγός της Ουρς είχαν πάντοτε συνείδηση του δικού τους ρόλου: δεν απέκτησαν ποτέ αυτοκίνητο και περιόριζαν την κατανάλωσή τους.

Όμως όταν ένας μεγάλος καύσωνας κάλυψε την Ευρώπη το 2003, σκοτώνοντας χιλιάδες ανθρώπους και προκαλώντας το ξέσπασμα πυρκαγιών, η Μπράντερ συνειδητοποίησε πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση.

Πίστευε πως οι αρχές θα έπαιρναν μέτρα, πως νέες τεχνολογίες θα εμφανίζονταν ώστε να αναστρέψουν την κατάσταση. “Εξακολουθούσαμε να ελπίζουμε”, είπε από το μπαλκόνι της με φόντο τα χιονοσκέπαστα βουνά. “Λοιπόν, όχι, δεν συνέβη τίποτα, απολύτως τίποτα”.

Η Μπράντερ είχε ακούσει για τις KlimaSeniorinnen από το ξεκίνημά τους το 2016 και δεν είχε κανένα δισταγμό για να ενταχθεί σε αυτές.

“Όταν είδα πώς συμπεριφέρονταν στο δικαστήριο στους νεαρούς ακτιβιστές για το κλίμα, και πως οι μεγάλοι ρυπαντές τη γλιτώνουν χωρίς συνέπειες, θύμωσα τόσο πολύ που είπα στον εαυτό μου, υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε και αυτό είναι να συμμετάσχουμε σε αυτό το κίνημα”, είπε.

Είπε πως η ομάδα σχηματίστηκε από φεμινίστριες με διαφορετικό υπόβαθρο — και πως δεν θα επαναπαυθούν στις δάφνες τους.

“Μπορούμε να πούμε για το 2050 ότι θέλουμε μια χώρα απαλλαγμένη από τον άνθρακα. Οκ, αλλά πώς; Ποιος το ελέγχει και το διορθώνει αυτό; Αυτά είναι θέματα που πρέπει να τεθούν στο τραπέζι τώρα και αυτό είναι που θέλουμε”, είπε. “Εξακολουθούμε να το παρακολουθούμε, θα παραμείνουμε σε κινητοποίηση, θα διασφαλίσουμε ότι θα ληφθούν μέτρα”.