Η σημασία της σωστής διαχείρισης λυμάτων στον ιστό της Αττικής

Μπορεί εμάς στην καθημερινότητά μας σπάνια να μας απασχολεί το τι συμβαίνει με τα αστικά λύματα, ή αλλιώς τα υγρά απόβλητα, η υπεύθυνη διαχείρισή τους όμως, ειδικότερα για το Λεκανοπέδιο της Αττικής, αποτελεί διαχρονικά προτεραιότητα της ΕΥΔΑΠ.

Για να κατανοήσουμε τη σημασία της επεξεργασίας τους αρκεί να σκεφτούμε πως η βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν τα αστικά λύματα στις θάλασσες συσχετίζεται τόσο με την έλλειψη του απαραίτητου, για τα ψάρια, οξυγόνου, όσο και με την ρύπανση των θαλασσινών υδάτων. Με άλλα λόγια η προστασία τους κρίνεται ως απαραίτητη, τόσο για τις κολυμβητικές ακτές όσο και για την διατήρηση της βιοποικιλότητας, αλλά ακόμα και για την ίδια την υγεία μας.

Ο ρόλος των Κέντρων Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον ρόλο της ΕΥΔΑΠ, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως συλλέγει και επεξεργάζεται τα λύματα με στόχο πάντα την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Αυτό το καταφέρνει πληρώντας τις απαιτούμενες ποιοτικές προδιαγραφές, επενδύοντας στην αναβάθμιση των διαθέσιμων τεχνολογιών επεξεργασίας λυμάτων και προχωρώντας στην εφαρμογή πρακτικών κυκλικής οικονομίας.

Σε αυτό το σημείο θα μπει ένα quote από τον κ. Διονύσιο Γελαδά, Προϊστάμενο Υπηρεσίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ο οποίος έζησε από την αρχή την κατασκευή ενός από τα μεγαλύτερα έργα ζωτικής σημασίας για την Αττική, το ΚΕΛ Ψυτάλλειας: «Στο πλαίσιο των εργασιών για το σημαντικότατο έργο του ΚΕΛ Ψυττάλειας, και κατά την κατασκευή στον πυθμένα της θάλασσας στον κόλπο του Κερατσινίου του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς των λυμάτων από τις εγκαταστάσεις του ΚΕΛ Ψυττάλειας, που βρίσκονται στον Ακροκέραμο, προς την Ψυττάλεια, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με «στρώμα» λάσπης πάχους επτά μέτρων περίπου, που είχε δημιουργηθεί από τη χρόνια απόρριψη των λυμάτων στη περιοχή. Επίσης για τις αντίστοιχες εργασίες κατασκευής στον πυθμένα της θάλασσας, του υποθαλάσσιου αγωγού εκβολής στο νότιο τμήμα της Ψυττάλειας συναντήσαμε «στρώμα» λάσπης πάχους σχεδόν δύο μέτρων. Όλα αυτά τώρα ανήκουν στο παρελθόν, δίνοντας στη θέση τους σε ένα υγιές θαλάσσιο περιβάλλον».

Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της αλυσίδας, για την ολοκληρωμένη και υπεύθυνη διαχείρισης του νερού (για την εξυπηρέτηση του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας, της Αττικής, καθώς και άλλων περιοχών) , είναι το ολοκληρωμένο σύστημα επεξεργασίας λυμάτων που έχει σχεδιάσει και ολοκληρώσει η ΕΥΔΑΠ, στη Μεταμόρφωση Αττικής, στη νήσο Ψυττάλεια και στο Θριάσιο Πεδίο. Πρόκειται για τρία Κέντρα Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων τα οποία με τους κεντρικούς συλλεκτήρες, τα εκτεταμένα δίκτυα αποχετευτικών αγωγών και τα αντλιοστάσια που τα εξυπηρετούν, αποτελούν βασικές περιβαλλοντικές υποδομές για τη συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων και την προστασία της δημόσιας υγείας και των υδάτινων αποδεκτών.

Πιο συγκεκριμένα, μέσω της προχωρημένης επεξεργασίας των αστικών λυμάτων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της ΕΥΔΑΠ, το υδατικό μέρος καθαρίζεται και επιστρέφει στα υδάτινα οικοσυστήματα- αποδέκτες, ενώ ένα μέρος του επαναχρησιμοποιείται σε χρήσεις εντός των εγκαταστάσεων. Το στερεό υπόλειμμα της επεξεργασίας των αστικών λυμάτων είναι η ιλύς, η οποία αφυδατώνεται, ξηραίνεται και αξιοποιείται ως καύσιμο κυρίως στην τσιμεντοβιομηχανία. Η καλή λειτουργία, η αποτελεσματική επεξεργασία στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων και η συμμόρφωση με τους Περιβαλλοντικούς Όρους τεκμηριώνεται με συνεχείς και συστηματικές δειγματοληψίες στις εκροές τους. Παράλληλα, η κατανόηση του βαθμού επίτευξης των στόχων επιτυγχάνεται μέσω της συνεχούς παρακολούθησης (monitoring) της ποιότητας των εκροών των ΚΕΛ και της συνολικής παρακολούθησης του αποδέκτη σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών.

Ο θετικός αντίκτυπος της διαχείρισης λυμάτων στο θαλάσσιο οικοσύστημα

Μην πάμε μακριά: στην περίπτωση του θαλάσσιου οικοσυστήματος του Εσωτερικού Σαρωνικού Κόλπου βλέπουμε την βελτίωση τόσο των συστηματικά εξεταζόμενων χαρακτηριστικών του θαλάσσιου οικοσυστήματος, αλλά και η κοινωνική αποδοχή και χρήση των ακτών από πλευράς των κατοίκων της Αττικής. Επιβεβαιώνεται λοιπόν ο καταλυτικός ρόλος της επεξεργασίας των λυμάτων και την αποτελεσματική λειτουργία των ΚΕΛ και ιδιαίτερα του ΚΕΛ Ψυττάλειας, δεδομένου ότι είναι η μεγαλύτερη εγκατάσταση από τις τρεις, με άμεση επίδραση στο Σαρωνικό Κόλπο.

Σήμερα οι παραλίες του Σαρωνικού κόλπου γύρω από την Ψυττάλεια έχουν ποιοτικά χαρακτηριστικά που πληρούν την υψηλή απαιτούμενη ποιότητα υδάτων κολύμβησης – που αποδεικνύεται από την περιβαλλοντική παρακολούθηση, με συχνές μετρήσεις που πραγματοποιούνται από αρμόδιους κρατικούς φορείς, όπως η Ειδική Γραμματεία Υδάτων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Περιφέρεια Αττικής και το πρόγραμμα Γαλάζιες Σημαίες.

Τι συμβαίνει με τη Διαχείριση Λυμάτων στην Ανατολική Αττική

Αντίστοιχα, η Διεύθυνση Έργων Ανατολικής Αττικής της ΕΥΔΑΠ προγραμματίζει και εργάζεται για την υλοποίηση των έργων αποχέτευσης ακαθάρτων στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής, τα οποία πρόκειται να δώσουν οριστική λύση στο πρόβλημα διαχείρισης των αστικών λυμάτων στις εν λόγω περιοχές. Παράλληλα, στις εγκαταστάσεις του ΚΕΛ των Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδος, περιλαμβάνεται και Κέντρο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης στο οποίο θα υλοποιούνται προγράμματα πιλοτικών εφαρμογών για την βέλτιστη αξιοποίηση του ανακτημένου νερού, καθώς και δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης περιβαλλοντικού χαρακτήρα.

Για την πλήρη ένταξη του έργου στο φυσικό περιβάλλον, θα δημιουργηθούν χώροι αναψυχής και ανάπτυξης δραστηριοτήτων, ενώ προβλέπονται εκτεταμένες φυτεύσεις πρασίνου και ποικίλα βιοκλιματικά στοιχεία, όπως φυτεμένο δώμα στα κτήρια, φωτοβολταϊκό στέγαστρο, βιοκλιματικά στέγαστρα κατά μήκος διαδρομών διαδραστικού περιπάτου και ποδηλατοδρόμων, γεωεναλλάκτες κ.ά.

Με την ολοκλήρωση και λειτουργία των έργων αποχέτευσης στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής θα επιτευχθεί η συμμόρφωση με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος και των ακτών κολύμβησης, ενώ οι δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης, θα αποτελέσουν πόλο έλξης του κοινού, ενισχύοντας την αναπτυξιακή προοπτική στην ευρύτερη περιοχή.