Η διαδικασία για την Αναθεώρηση του Συντάγματος

Η Αναθεώρηση του Συντάγματος της Ελλάδας είναι από τις πλέον πολύπλοκες καθώς αυτή αποφασίζεται από δύο διαφορετικές συνθέσεις της Βουλής απαιτώντας την μεσολάβηση βουλευτικών εκλογών. Μάλιστα, οι διατάξεις του Συντάγματος που προσδιορίζουν το πολίτευμα της χώρας ως Προεδρευόμενη Δημοκρατία δεν μπορούν να αναθεωρηθούν. Η Αναθεώρηση του Συντάγματος ξεκινά με πρόταση που υποβάλλουν 50 βουλευτές και στην συνέχεια συγκροτείται ειδική επιτροπή της Βουλής η οποία εισηγείται προς την Ολομέλεια. Τα μέλη της Επιτροπής αυτής δεν λαμβάνουν την ειδική αποζημίωση για την συμμετοχή στις Επιτροπές.

Η πρώτη χρονικά Βουλή αποφασίζει ποίες διατάξεις θα αναθεωρηθούν, ενώ μετά τις εκλογές η επόμενη Βουλή αποφασίζει την διατύπωση των αναθεωρημένων διατάξεων. Αυτό σημαίνει ότι η πρώτη Βουλή μπορεί «να δέσει τα χέρια» της επόμενης αφήνοντας εκτός αναθεώρησης τις διατάξεις που επιθυμεί. Το ενδεχόμενο αναθεώρησης ή μη του άρθρου 16 για τον δημόσιο χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτελεί ήδη σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των κομμάτων.

Οι τρεις ψηφοφορίες για την αναθεώρηση

Για να θεωρηθεί αναθεωρητέα μία διάταξη πρέπει να λάβει 180 ψήφους από τους βουλευτές σε δύο διαφορετικές ονομαστικές ψηφοφορίες που πραγματοποιούνται με τουλάχιστον ένα μήνα διαφορά. Αν μία διάταξη δεν τα «καταφέρει» στην πρώτη ψηφοφορία, δεν εισάγεται για ψήφιση στην δεύτερη. Η επόμενη Βουλή αποφασίζει την διατύπωση των αναθεωρητέων διατάξεων και στην συνέχεια τις ψηφίζει με τουλάχιστον 151 ψήφους. Η απόφαση της Βουλής πρέπει να ληφθεί κατά την πρώτη σύνοδό της, δηλαδή το πολύ έναν χρόνο από τις εκλογές.

Αν μία διάταξη λάβει από την πρώτη χρονικά Βουλή τουλάχιστον 151 ψήφους, αλλά όχι 180 τότε μπορεί να οδηγηθεί κι αυτή προς αναθεώρηση, αρκεί η επόμενη Βουλή να την ψηφίσει με την αυξημένη πλειοψηφία των 180 ψήφων. Διατάξεις που δεν καταφέρνουν να πάρουν την απαιτούμενη πλειοψηφία σε όλες τις ψηφοφορίες δεν αναθεωρούνται. Οι αναθεωρημένες διατάξεις δημοσιεύονται το πολύ δέκα μέρες μετά την ψηφοφορία στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης κι ενεργοποιούνται με ειδικό ψήφισμα της Βουλής.

Το «απαγορευτικό» της πενταετίας κι η Αναθεώρηση του 2008

Νέα διαδικασία Αναθεώρησης του Συντάγματος δεν μπορεί να ξεκινήσει αν δεν έχουν περάσει πέντε χρόνια από την ολοκλήρωση της προηγούμενης. Το εύρος των αναθεωρητέων διατάξεων δεν έχει σημασία. Το 2008 αναθεωρήθηκαν μόνο τέσσερις διατάξεις του Συντάγματος λόγω της αποχώρησης του αντιπολιτευόμενου ΠΑΣΟΚ από την διαδικασία. Παρόλα αυτά η διαδικασία της αναθεώρησης δεν μπορούσε να ξεκινήσει παρά μόνο πέντε χρόνια μετά.