Μητσοτάκης: Αυτονόμηση της παιδείας από το κράτος- πατερούλη 

Για μία δέσμη μεταρρυθμίσεων που απελευθερώνουν την παιδεία από τον έλεγχο  του υπουργείου και συνδέουν τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων με την αξιολόγηση, ενισχύουν την έρευνα και σταματούν τις αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας, έκανε λόγο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος επέλεξε να παρέμβει στη Βουλή για το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η δημόσια εκπαίδευση υπήρξε ανέκαθεν ιμάντας κοινωνικής κινητικότητας και μοχλός ατομικής προκοπής και σχολίασε ότι “αναδεικνύεται και σήμερα ως το πολιτικό σύνορο ανάμεσα στην πραγματική πρόοδο και την καμουφλαρισμένη συντήρηση”. Εκτίμησε εξάλλου ότι η κυβέρνηση της ΝΔ ψηφίστηκε για να κάνει πράξη τις δεσμεύσεις της εκτός από την οικονομία και την ασφάλεια και στην παιδεία.

Αναφερόμενος στην κατάργηση πανεπιστημιακών τμημάτων με το νομοσχέδιο, κατηγόρησε την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ότι αναδιέταξε τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας με κριτήρια εντελώς ψηφοθηρικά, καθώς λίγο πριν τις εκλογές ιδρύθηκαν ανά την επικράτεια νέα πανεπιστημιακά τμήματα αμφίβολης βιωσιμότητας, πολλά με βουλευτικές τροπολογίες τις οποίες έκανε δεκτές ο υπουργός στην κυριολεξία την τελευταία στιγμή, ενώ όπως είπε την ίδια ώρα έμπαινε μεθοδικά στο περιθώριο η ανεξάρτητη αρχή, που ήταν αρμόδια για την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, ενώ έκανε λόγο για μοιρασιά κατά το δοκούν των ειδικών λογαριασμών έρευνας.

Πάντως υποστήριξε ότι “το δημόσιο πανεπιστήμιο αντιστέκεται και παράγει και παρά το μεθοδικό ξήλωμα της μεταρρύθμισης του 2011 οι εργάτες του, οι καθηγητές, οι φοιτητές, οι ερευνητές επιμένουν να προκόβουν παρά τα εμπόδια που το ίδιο το κράτος βάζει” και εκτίμησε ότι: “Αυτές οι νησίδες της προόδου και της αριστείας είναι εδώ είναι μαζί μας. Μας καλούν να τις πολλαπλασιάσουμε μέσα από ένα συνολικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο.”

Ο κ.Μητσοτάκης δήλωσε ότι έχει βαθιά πίστη στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, το οποίο όμως υποστήριξε ότι θα ανοίξει πραγματικά τα φτερά του, μόνο αν του δοθούν οι δυνατότητες να αποφασίσει το ίδιο για το ταξίδι του στη γνώση και την έρευνα, κάτι που όπως είπε επιχειρεί να κάνει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, κάνοντας λόγο για “μία πρόταση ελευθερίας, μία πρόταση χειραφέτησης, αλλά και ευθύνης”.

Ο πρωθυπουργός στη συνέχεια παρουσίασε τα τρία σημαντικά βηματα που όπως είπε οδηγούν τα πανεπιστήμια σε μία νέα εποχή.

Πρώτον, σημείωσε ότι η χώρα αποκτά Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, ένα όργανο που αντικαθιστά την ΑΔΗΠ, με ενισχυμένες όμως αρμοδιότητες ως θεσμικό αντίβαρο στις όποιες παρεμβάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης.

Ο κ.Μητσοτάκης μάλιστα χαρακτηριστικά χαρακτήρισε τη νέα Αρχή: “Όργανο αυτονόμησης της παιδείας απέναντι σε ένα συγκεντρωτικό κράτος- πατερούλη”.

Σημείωσε ότι ο πρόεδρος της Αρχής θα επιλέγεται από την επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ενώ τα μέλη του ανώτατου συμβουλίου όπως και του συμβουλίου αξιολόγησης και πιστοποίησης θα ορίζονται από τον πρόεδρο της Αρχής και από δύο καθηγητές πρώτου βαθμού και λειτουργώντας ανεξάρτητα, αξιοποιώντας διεθνή πρότυπα, αποφασίζοντας με κριτήρια επιστημονικά, τα στελέχη της νέας αρχής θα συμβάλλουν μεθοδικά στην αναδιάταξη της παιδείας, αλλά όχι πλέον “με όρους τοπικισμού και ψηφοθηρικών κελευσμάτων”, όπως είπε.

Δεύτερον, τόνισε ότι κυριότερη αποστολή αυτού του θεσμού θα είναι η συνεχής αξιολόγηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, με κριτήρια που θα προτάσσουν τον παραγωγικό ρόλο αλλά και την κοινωνική διάσταση των πανεπιστημίων και υπογράμμισε ότι θα συνδέεται η αξιολόγηση των πανεπιστημίων με τη χρηματοδότηση τους, έτσι τα κονδύλια του προϋπολογισμού δεν θα διατίθεται πλέον με βάση τα σχέδια των υπουργών.

Ο πρωθυπουργός διαβεβαίωσε όμως ότι το κράτος εξακολουθεί να εγγυάται την βιωσιμότητα των σχολών. “Η ετήσια επιχορήγηση θα καταρτίζεται κατά 80% βάσει αντικειμενικών δεδομένων, όπως αριθμός φοιτητών, κόστος σπουδών, γεωγραφική θέση του κάθε ιδρύματος, όμως το 20% θα καθορίζεται από δείκτες που θα επιλεγούν τα ίδια, όπως ποιότητα διδασκαλίας, πρωτοτυπία της επιστημονικής έρευνας, δυναμική εξωστρέφεια. Ολα αυτά αποτελούν κίνητρο για μεγαλύτερη κρατική χρηματοδότηση”, είπε.

Τρίτο σημαντικό βήμα του νομοσχεδίου σύμφωνα με τον κ.Μητσοτάκη είναι η απελευθέρωση της έρευνας και καινοτομίας. Σχολίασε ότι: “Αυτοί οι δείκτες μπορεί να αποτελούν κεντρικές προτεραιότητες σε όλα τα ανεπτυγμένα κράτη, στην Ελλάδα όμως κινδυνεύουν να μετατραπούν σε έναν εφιάλτη που κρύβεται πίσω από τέσσερα γράμματα: ΕΛΚΕ. Οι διαβόητοι ειδικοί λογαριασμοί κονδυλίων και έρευνας, που δημιουργήθηκαν ως πηγή άρδευσης υποτίθεται πρωτοπόρων επιστημονικών προγραμμάτων στην πράξη όμως κατέληξαν ολοένα και πιο δαιδαλώδεις αδιαφανείς μηχανισμοί.” Και πρόσθεσε ότι η διαδικασία θα γίνεται απλούστερη και λιγότερο γραφειοκρατική, η στόχευση κάθε προγράμματος θα εξειδικεύεται και η εξέλιξη του θα παρακολουθεί. Σημείωσε δε πως ήταν ένα πάγιο αίτημα των ερευνητών και των πανεπιστημιακών και δήλωσε σίγουρος ότι θα τονώσει την καινοτομία και την έρευνα.

Αναφέρθηκε και στην προσέλκυση φοιτητών από το εξωτερικό, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι κατά το ταξίδι του στις ΗΠΑ ουκ ολίγα αμερικάνικα πανεπιστήμια ζήτησαν συνεργασία με ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. “Ποιος δεν θα ήθελε να έρθει να σπουδάσει ιστορία, φιλοσοφία, κλασικές σπουδές στο Εθνικό καποδιστριακό Πανεπιστήμιο; Και όμως όλα αυτά τα τελείως αυτονόητα -για τη δική μας παράταξη τουλάχιστον- δεν έγιναν πράξη εδώ και τόσα χρόνια. Ηρθε η ώρα να σπάσουμε αυτό το ταμπού των ιδεοληψιών” πρόσθεσε.

Ο κ.Μητσοτάκης υποστήριξε ότι το νέο αυτό πλαίσιο δίνει στο προσωπικό των ΑΕΙ κίνητρα για να βελτιώνουν το επιστημονικό τους έργο, ενώ οι φοιτητές θα αποκτούν πρόσβαση σε προγράμματα σπουδών σύγχρονο και από καθηγητές αυξημένων προσόντων, κάτι που εκτίμησε ότι αυτόματα καθιστά πιο ισχυρά και ανταγωνιστικά τα πτυχία τους.

Ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι πλέον δε θα αποφασίζει ο υπουργός Παιδείας, σημειώνοντας: “Ελευθερία σημαίνει ευθύνη. Η ευθύνη αυτή θα αποτυπωθεί μέσα από μία διαδικασία αξιολόγησης, που θα μετατοπίσει τελικά το βάρος της λήψης σημαντικών αποφάσεων από το υπουργείο στα ίδια τα πανεπιστήμια. Ετσι αντιλαμβάνομαι την έννοια του αυτοδιοίκητου των πανεπιστημίων, την συνταγματικά κατοχυρωμένη πλην όμως στην πράξη ακυρωμένη”.

Δήλωσε δε την πεποίθηση του ότι θα προκύψουν οφέλη για τα δημόσια πανεπιστήμια, ενώ οι αλλαγές αυτές τόνισε πως δεν θα στοιχίσουν ούτε ένα ευρώ στα δημόσια ταμεία.

Εκτίμησε μάλιστα ότι η χώρα μας θα μετατραπεί σε ένα περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο, προσελκύοντας φοιτητές από το εξωτερικό, που θα δώσουν στα πανεπιστήμια μία σημαντική πηγή εσόδων. Είπε ότι η απελευθέρωση των πανεπιστημίων από το ΕΛΚΕ και τη γραφειοκρατία του παρελθόντος θα τους δώσει τη δυνατότητα να διεκδικήσουν περισσότερα κονδύλια. Ενώ αναφέρθηκε και σε άλλες διατάξεις του νομοσχεδίου, όπως τη θέσπιση για πρώτη φορά στη χώρα κρατικού πιστοποιητικού πληροφορικής αλλά και τη συμβολική δυνατότητα που δίνεται στα σχολεία να αποφασίζουν τα ίδια για το που θα πηγαίνουν εκδρομές.

Ο κ.Μητσοτάκης προανήγγειλε μάλιστα ότι η κυβέρνηση δε θα σταματήσει τις αλλαγές στην παιδεία και ότι θα ακολουθήσει ένα πλήρες σχέδιο για μεταρρυθμίσεις στη δευτεροβάθμια και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.