Ο Αλέξης Τσίπρας και τα 16 χρόνια στη Βουλή με τον ΣΥΡΙΖΑ

Ήταν 18 Σεπτεμβρίου του 2009 όταν συνεδρίαζε το Πανελλαδικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ για τη διάδοχη κατάσταση μετά τον Αλέκο Αλαβάνο. Πέντε χρόνια πριν, τον Ιανουάριο του 2004, είχε δημιουργηθεί ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, εκλέγοντας τότε έξι βουλευτές, όλους προερχόμενους από τον Συνασπισμό. Οι συνιστώσες ήταν γεγονός.

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2009 και επί Αλαβάνου, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταφέρει να φτάσει στο 4,7% των ευρωεκλογών του Ιουνίου εκείνης της χρονιάς, εκλέγοντας έναν ευρωβουλευτή, τον Νίκο Χουντή. Mε την έναρξη της προεκλογικής περιόδου των βουλευτικών εκλογών της 4 Οκτώβρη, ο Αλέκος Αλαβάνος δήλωσε την πρόθεσή του να μην είναι υποψήφιος βουλευτής. Ήταν, επίσης, μέλος του ΚΣ της ΕΦΕΕ την περίοδο 1995-1997.

Το 1999 εκλέχθηκε γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού, θέση που διατήρησε μέχρι το 3ο Συνέδριο της Οργάνωσης το Μάρτιο του 2003.

Στο 4ο Συνέδριο του ΣΥΝ το Δεκέμβριο του 2004 εκλέχθηκε με το 42% των ψήφων των συνέδρων (πέμπτος κατά σειρά) στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή και ακολούθως στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, όπου ανέλαβε την ευθύνη για θέματα παιδείας και νεολαίας.

Τον Οκτώβριο του 2006 εκλέχθηκε με 10,51% δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων, ως επικεφαλής της δημοτικής κίνησης “Ανοιχτή Πόλη”.

Τον Δεκέμβριο του 2008, μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου, ο Αλέξης Τσίπρας καταλόγισε πολιτικές ευθύνες στον τότε πρωθυπουργό της χώρας, Κώστα Καραμανλή και απέρριψε την κριτική της ΓΓ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα, ότι “ο ΣΥΡΙΖΑ χαϊδεύει τα αυτιά των κουκουλοφόρων”. Ζήτησε αφοπλισμό της αστυνομίας, κατάργηση των ΜΑΤ, αλλαγή της κρατικής πολιτικής απέναντι στη νεολαία και μείωση του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου στα 16 χρόνια. Αργότερα, ως πρωθυπουργός κατέβασε το ηλικιακό όριο δικαιώματος ψήφου, αλλά διατήρησε τα ΜΑΤ.

Στις εκλογές του 2009 επικεφαλής του ψηφοδελτίου τέθηκε ο Αλέξης Τσίπρας, πρόεδρος του ΣΥΝ. Σε αυτό το αξίωμα είχε εκλεχθεί από το 5ο Συνέδριο του κόμματος (7-10 Φεβρουαρίου 2008) με ποσοστό 70%, το μεγαλύτερο που έχει λάβει υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος (χωρίς να προσμετράται η επανεκλογή του Νίκου Κωνσταντόπουλου από το 2ο Συνέδριο το Μάρτιο του 1996, όταν δεν υπήρχε συνυποψήφιος). Ο Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε από την ΚΝΕ και συμμετείχε ενεργά στο μαθητικό κίνημα κατά την περίοδο των καταλήψεων ’90-’91 και στη συνέχεια στο φοιτητικό κίνημα.

Στην πρώτη του εκλογική μάχη συγκέντρωσε μόλις 4,6%, (13 έδρες) το 2009. Ωστόσο, μόλις τρία χρόνια μετά, στις βουλευτικές εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Αλέξη Τσίπρα επικεφαλής “εκτοξεύτηκε” στο 16,78% επιτυγχάνοντας ένα ιστορικό ρεκόρ στα μεταπολιτευτικά εκλογικά χρονικά της Ελλάδας για κόμμα της Αριστεράς.

Λόγω αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης, προκηρύχθηκαν νέες εκλογές για την Κυριακή 17 Ιουνίου του ’12. Στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου του 2012 ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβασε τα ποσοστά του στο 26,89%, δέκα μονάδες δηλαδή πάνω, μέσα σε λίγες ημέρες. Ήδη φαινόταν πως ο μέχρι τότε δικομματισμός, έπεφτε με κρότο.

Για πρώτη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ κατέβηκε στις εκλογές ως ενιαίο κόμμα και όχι ως συνασπισμός κομμάτων και για πρώτη φορά στην ιστορία του διεκδίκησε την εξουσία και τελικά αναδείχθηκε σε αξιωματική αντιπολίτευση. Στις ευρωεκλογές του 2014 ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα στην Ελλάδα με ποσοστό 26,60%, εκλέγοντας 6 ευρωβουλευτές.

Στο εργατικό κίνημα, ο ΣΥΡΙΖΑ με την παράταξη Μαχητική Εργατοϋπαλληλική Ταξική Ανατροπή (ΜΕΤΑ) συμμετέχει στην ΓΣΕΕ , ενώ μαζί με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς (ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.ά.), όπως και με ανένταχτους εργαζόμενους συνδικαλιστές, στήριξαν τον Συντονισμό Πρωτοβάθμιων Σωματείων, διευρύνοντας την “αριστερή βάση”.

Το πρώτο και ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος, πραγματοποιήθηκε από τις 10 έως και τις 14 Ιουλίου 2013, στο Ολυμπιακό Κλειστό Γυμναστήριο Φαλήρου (Τάε Κβον Ντο). Στο συνέδριο ο Αλέξης Τσίπρας είχε ζητήσει αυτοκατάργηση των συνιστωσών και των μηχανισμών τους και τη μετεξέλιξή τους σε ιδεολογικές τάσεις. Εντέλει, ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργήθηκε με “ΤΑΣΕΙΣ” με βασικές αρχές τις εξής:

• Ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργεί συλλογικά και δημοκρατικά, δρα σύμφωνα με τις αποφάσεις της πλειοψηφίας, σέβεται και κατοχυρώνει τη διαφορετική άποψη. (Άρθρο 2 παραγρ.2). Για το λόγο αυτό ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι κόμμα με ΤΑΣΕΙΣ.
• Η δημοκρατική λειτουργία κατοχυρώνεται επειδή σε όλες τις ψηφοφορίες είναι δυνατό να ισχύει ως εκλογικό σύστημα η ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ.
• Ο κεντρικός στόχος που θέτει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η ανατροπή της κυριαρχίας των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων, των δυνάμεων της κοινωνικής καταστροφής, είναι η ανάδειξη μιας κυβέρνησης της συμπαραταγμένης Αριστεράς, στηριγμένης σε μια πλατιά κοινωνική συμμαχία. (ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ)

 

Τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ από τις εκλογές του 2007 έως τις εκλογές του 2019

Επί Αλέξη Τσίπρα, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε τα εξής ποσοστά:

Εκλογές 2007: Το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει τέταρτο με 8,15% και 22 έδρες.

Εκλογές 2009: Ο ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει πέμπτος με 4,60% και 13 έδρες.

Εκλογές 2012: Στις εκλογές τις 6ης Μάϊου του 2012 Ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρνει να βγει δεύτερος με 16,78% ποσοστιαίες μονάδες και 52 έδρες. Έναν μήνα μετά το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα έρχεται πάλι δεύτερο με πολύ μικρή διαφορά από την πρώτη Νέα Δημοκρατία (26,89% και 71 έδρες).

Εκλογές 2015: Στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, ο Αλέξης Τσίπρας εκλέχθηκε πρωθυπουργός  με 36,34% και 149 έδρες.

Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ο ΣΥΡΙΖΑ ξαναπαίρνει την εξουσία με ποσοστό 35,46% και 145 έδρες με τον Αλέξη Τσίπρα να αποφασίζει ότι η κυβέρνηση του θα εξαντλήσει την τετραετία.

Εκλογές 2019: Στις εθνικές εκλογές του 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε από τη Νέα Δημοκρατία, λαμβάνοντας 31,53%.

Εκλογές 2023: Στις εθνικές εκλογές του Μαΐου του 2023, ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία έλαβε 20,07% και εξέλεξε 71 βουλευτές. Καθώς κανένα κόμμα δεν έλαβε αυτοδυναμία και με δεδομένη την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, σχηματίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές. Στις εκλογές του Ιουνίου το ποσοστό του κόμματος μειώθηκε περαιτέρω, πέφτοντας στο 17,83% και εκλέγοντας 47 βουλευτές.

Μετά την εκλογική αποτυχία του κόμματος, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την παραίτηση του από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. και την εκκίνηση των διαδικασιών για την εκλογή νέου προέδρου, στις οποίες δεν ήταν υποψήφιος.

Στις 6 Οκτωβρίου του 2025 ο Αλέξης Τσίπρας παραιτήθηκε από βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, κλείνοντας ένα μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο για τον ίδιο και τη χώρα.

Μετά την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα, ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ χάνει μία έδρα, η οποία πηγαίνει στον Θοδωρή Δρίτσα, ο οποίος είναι μέλος της Νέας Αριστεράς. Κατά συνέπεια η Νέα Αριστερά γίνεται πέμπτο κόμμα στη Βουλή με 12 βουλευτές πλέον και ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ έχει πλέον 25 έδρες.

Ο Τσίπρας ως πρωθυπουργός

Η πορεία του Αλέξη Τσίπρα στον ΣΥΡΙΖΑ σημαδεύτηκε σίγουρα από την κεφαλαιοποίηση των αντιμνημονιακών συναισθημάτων ως το 2015, ωστόσο επανεκλέχθηκε για να εφαρμόσει την συμφωνία που ο ίδιος έφερε, κάτι που πιστοποιεί την απαξίωση των πολιτών προς τον πρότερο δικομματισμό.

Ως πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε στις 22 Ιουνίου του 2018 την οριστική έξοδο από τη δανειακή σύμβαση καθώς και τη λήξη του μηχανισμού στήριξης της χώρας με ένταξη σε πολυετή επιτήρηση.

Στις 17 Ιουνίου του ίδιου έτους ανακοινώθηκε η “Συμφωνία των Πρεσπών” καθώς ο Αλέξης Τσίπρας συμφώνησε με τον Ζάεφ για την αποδοχή της ονομασίας “Βόρεια Μακεδονία” για τη διευθέτηση του ονόματος της χώρας. Για τις προσπάθειες επίλυσης του Μακεδονικού, ομάδα ευρωβουλευτών πρότεινε τον Τσίπρα και τον Ζάεφ για το Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Αλέξης Τσίπρας δέχθηκε κριτική εξ αριστερών για τη στρατηγική συμμαχία με τους ΑΝΕΛ, για την απόφαση να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για τους όρους της διαπραγμάτευσης που τελικά κατέληξε σε νέα μνημονιακή συμφωνία, αλλά και για την αύξηση της φορολογίας στη μεσαία τάξη. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας είχε υπεραμυνθεί της υιοθέτησης φορολογικών μέτρων, δηλώνοντας χαρακτηριστικά το 2016 πως “η άνοιξη μπορεί να έχει σχεδόν τελειώσει, αλλά προσβλέπουμε σε μια οικονομική άνοιξη και μια επιστροφή στην ανάπτυξη”. Κριτική δέχθηκε και για τον διαγωνισμό τηλεοπτικών αδειών του 2016 που ακυρώθηκε από το ΣτΕ. Επίσης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δέχθηκε κριτική για τη διαχείριση της τραγωδίας στο Μάτι.

Το λεγόμενο “τρίτο μνημόνιο” του ΣΥΡΙΖΑ συνοδεύτηκε πάντως με το λεγόμενο “Παράλληλο Πρόγραμμα”, ένα πρόγραμμα κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που είχε ως στόχο τη μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων.

Στα θετικά της πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ επί Τσίπρα, προσμετρώνται τα εξής:

• Ρύθμιση χρέους: Συμφωνήθηκε με τους θεσμούς μια μακροπρόθεσμη ρύθμιση για το ελληνικό χρέος, που εξασφάλισε μεγαλύτερη βιωσιμότητα.

• Μείωση ανεργίας: Από τα υψηλά του 27% το 2014, η ανεργία μειώθηκε σταδιακά περίπου στο 17% το 2019.

• Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ): Εφαρμόστηκε ως ένα δίχτυ προστασίας για τα πιο αδύναμα νοικοκυριά.

• Επέκταση πρόσβασης στο ΕΣΥ: Όλοι οι ανασφάλιστοι απέκτησαν πρόσβαση σε δημόσια νοσοκομεία και φάρμακα.

• Ενίσχυση επιδομάτων: Αυξήθηκαν επιδόματα στήριξης οικογενειών, όπως το επίδομα τέκνων.

• Σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια (2015)

• Νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου (2017): Δυνατότητα αλλαγής φύλου χωρίς ιατρικές προϋποθέσεις.

Η πιο πρόσφατη πολιτική παρέμβαση

Να σημειωθεί πως στην ομιλία του πριν ακριβώς ένα μήνα, στο κλείσιμο του συνεδρίου του Economist, ο Αλ. Τσίπρας είχε σταθεί ιδιαίτερα στη διαφθορά και στην έλλειψη δικαιοσύνης επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, καθώς και στην ανάγκη συσπείρωσης των προοδευτικών δυνάμεων.

Σε αυτή την ομιλία προέβη σε συγκρίσεις με την οικονομία που παρέδωσε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (2015 – 2019) και στη συνέχεια ανέλυσε την πρότασή του για ένα εθνικό Σχέδιο Ανάταξης με ορίζοντα 5ετίας, το οποίο ξεδίπλωσε σε 9 άξονες – αφού προηγουμένως σημείωσε ότι η χώρα “χρειάζεται ένα μεγάλο αναπτυξιακό σοκ”. Όπως χαρακτηριστικά είπε, “το έλλειμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, από τα 2,9 δις το 2019, έφτασε τα 15,1 δις το 2024”.

Οι 9 άξονες αφορούν στο Κράτος (Ισχυρό και Δίκαιο Κράτος), την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, την στήριξη της Εργασίας, την Ανθεκτικότητα και την Ενεργειακή Ασφάλεια, το Δημογραφικό, την Μείωση του Ιδιωτικού Χρέους, Τεχνολογική αναβάθμιση και ψηφιακή αυτονομία, την Αναδιανομή με πρόταση για ένα Εθνικό Ταμείο Σύγκλισης, την εθνική Ασφάλεια.

Επέμεινε στη θέση του για την ανάγκη να υπάρξει μια νέα Εθνική Πυξίδα και ένας Νέος Πατριωτισμός, που “κατανοεί την υγιή οικονομία, το στέρεο και σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο, την κοινωνική συνοχή, την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και το κράτος, ως όρο για την ασφάλεια και την πρόοδο της πατρίδας μας”. Και κατέληξε επισημαίνοντας πως “σε αυτή τη προσπάθεια είναι ανάγκη να συμβάλουν όλες οι παραγωγικές κοινωνικές τάξεις”.