Μία δυνατή αστυνομική ιστορία από την εποχή των Δεκεμβριανών

Γιατί όχι μια τριλογία αστυνομικής λογοτεχνίας στα δύσκολα χρόνια του ‘40; Τόσο ο χώρος όσο και ο τόπος που διαδραματίζονται τα έργα του δημοσιογράφου και συγγραφέα Πάνου Αμυρά (η κατοχική και εμφυλιακή Ελλάδα δηλαδή) αποτελούν από μόνα τους σημείο αναφοράς· ένα συναρπαστικό θέατρο χαρακτήρων και συμβάντων, τα οποία απασχολούν τη σύγχρονη ιστοριογραφία αλλά και την κοινή γνώμη μέχρι σήμερα. Δεν έχουμε ξεκαθαρίσει, άλλωστε, ως κοινωνία το τι ακριβώς συνέβη τότε – ποιοι ήταν οι πραγματικοί θύτες και ποια τα πραγματικά θύματα.

Ο αστυνόμος Αγραφιώτης, κεντρικός ήρωας του συγγραφέα στα crime novels Ο Λιμός και Τα Λύτρα, επιστρέφει ξανά στον τόπο του εγκλήματος με το τρίτο κατά σειρά μυθιστόρημά του που τιτλοφορείται Το φιλί του Δεκέμβρη (εκδ. Διόπτρα). Αυτή τη φορά όμως, η Κατοχή έχει τελειώσει και έτσι προχωράμε στα δύσκολα χρόνια του εμφύλιου σπαραγμού. Επί της ουσίας, οι λογοτεχνικές περιπέτειες του απότακτου αστυνομικού ρίχνουν ξανά φως σε πολύ σκοτεινά σημεία της ελληνικής ιστορίας.

Κάπου ανάμεσα στο ρεπορτάζ, την ιστορική αφήγηση, τα πραγματικά πρόσωπα, και την καταιγιστική αστυνομική δράση, ο Αμυράς βρίσκει ωραίες ισορροπίες κρατώντας τις απαραίτητες αποστάσεις, παραδίδοντας όμως παράλληλα ψυχωμένα κείμενα, που διαβάζονται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Ένα πανευρωπαϊκό trend

Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε όλο και συχνότερα τους αστυνομικούς συγγραφείς να σκαλίζουν την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είτε μέσα από μυθιστορήματα που διαδραματίζονται εκείνη την περίοδο είτε μέσα από εγκλήματα τα οποία έχουν τις ρίζες του μέχρι τη θηριωδία των Ναζί. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να λείπει από αυτήν την λογοτεχνική τάση μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που δεινοπάθησε όσο λίγες από τον πιο φριχτό πόλεμο όλων των εποχών;

Ο δημοσιογράφος Πάνος Αμυράς είναι ένας από τους Έλληνες αστυνομικούς συγγραφείς που έχουν σκύψει με προσοχή και μεράκι πάνω από αυτό το συγγραφικό trend. Με ενδελεχή έρευνα και ψηλαφώντας προσεκτικά ιστορικές θεματικές οι οποίες αποτελούν ναρκοπέδιο έχει καταφέρει ένα ιδιαίτερο σύμπαν. Δοσίλογοι και αντιστασιακοί, απλοί άνθρωποι και υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, καταγώγια και επαύλεις, Έλληνες πολιτικοί και υψηλόβαθμοι Ναζί· όλοι μαζί αποτελούν ένα σκοτεινό (μα εντυπωσιακό) ψηφιδωτό.

Κάπου όμως ανάμεσα στις ρωγμές αυτού του ψηφιδωτού φωλιάζουν ένοχα μυστικά, βάρβαρα πάθη και αλήθειες που λερώνουν την κοινωνία της εποχής. Ή μήπως, τελικά, πρόκειται για αλήθειες που είναι πιο επίκαιρες από ποτέ σε μια εποχή που πανευρωπαϊκά το φίδι του φασισμού βγάζει και πάλι το κεφάλι του έξω από τη φωλιά;

Ένα δύσκολο στοίχημα

Στο Φιλί του Δεκέμβρη, η τριλογία της Κατοχής βρίσκει το τρίτο της μέρος και ολοκληρώνεται. Εδώ, τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα για τον απότακτο αστυνομικό Νίκο Αγραφιώτη. Δεν είναι μόνο τα εμπόδια που βάζει ο βάρβαρος κατακτητής στην καθημερινότητα, είναι και ο βαθύς διχασμός που έχει σπείρει στην ελληνική κοινωνία.

Ο κεντρικός ήρωας καλείται να εντοπίσει έναν δικαστικό υπάλληλο. Το plot twist όμως κρύβεται στο γεγονός ότι ο εν λόγω άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τις υποθέσεις των δοσίλογων. Έχει εξαφανιστεί μαζί με μια νεαρή τραγουδίστρια καμπαρέ. Έτσι, ο Αγραφιώτης θα πρέπει να πλοηγηθεί ανάμεσα στα σκοτεινά λημέρια και τη βρετανική διοίκηση, ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές του Εμφυλίου που ακονίζουν τα μαχαίρια τους, ανάμεσα στο τι είναι ηθικά σωστό και το τι είναι νόμιμο – καθώς οι πρώην συνεργάτες των Ναζί προσπαθούν να κρύψουν τα βρώμικα ίχνη τους με κάθε τρόπο.

Ο πρώην απότακτος της Αστυνομίας βρίσκεται ουσιαστικά σε ένα ελληνικό No Man’s Land, αφού προσπαθεί να βρει τη λύση στον εγκληματικό γρίφο χωρίς ωστόσο να διαλέγει μεριά. Όσο ο ίδιος αναζητά την προσωπική λύτρωση, το εμφυλιακό παιχνίδι αγριεύει και φτάνουμε στα αιματηρά γεγονότα του Δεκέμβρη. Μια ανοιχτή, μέχρι σήμερα, πληγή για την ελληνική κοινωνία.

Δίνει τελικά τη λύση στο έγκλημα ο Νίκος Αγραφιώτης και, ακόμα περισσότερα, καταφέρνει να βάλει έστω ένα λιθαράκι σε μια συμφιλίωση που, επί της ουσίας, ακόμα δεν έχει έρθει 100%; Τα spoilers σκοτώνουν την αστυνομική λογοτεχνία, έτσι θα πρέπει να διαβάσετε το Φιλί του Δεκέμβρη (εκδ. Διόπτρα) για να σας λυθούν αυτές οι δύο βασικές απορίες.