MIRfestival 2023: Ένας μικρός “διαστημικός” σταθμός εκπέμπει μοναδικά καλλιτεχνικά πρότζεκτ

Eξέπεμψε για πρώτη φορά το παράξενο σήμα του δεκαπέντε χρόνια πριν, και από εκείνη τη στιγμή δεν σταμάτησε να ανοίγει τα μάτια και τις αισθήσεις μας με καλλιτεχνικά πρότζεκτ ευρηματικά και συναρπαστικά.

Ο λόγος για το MIRfestival 2023, που σαν ένας μικρός διαστημικός σταθμός σε ένα παράλληλο σύμπαν, φέρνει μαζί του μοναδικά καλλιτεχνικά πρότζεκτ από τον χώρο όπου η περιπέτεια ανάμεσα στη σκηνή, στην εικόνα, στον ήχο, στους ερμηνευτές, στους «θεατές», στις ιδέες, στην πόλη και στους πολίτες ανοίγει καινούργιους ορίζοντες. Κι ακόμα φέρνει στο φως μυστικές δραματουργίες, κρυμμένες δυνάμεις, γοητευτικές και αόρατες ιστορίες των πολιτών της Αθήνας αλλά και του κόσμου, και αναδεικνύει την ανάγκη για μια αναμέτρηση με την πραγματικότητα, καθώς το βλέμμα των καλλιτεχνών την ατενίζει και τη μεταμορφώνει.

Το MIR προσκαλεί Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες με όραμα και άποψη, να δουν και να φωτίσουν τη ζωή μας με τον δικό τους τρόπο, πρεσβεύοντας ότι η σύγχρονη τέχνη δεν είναι κάτι απόμακρο που δεν μας αφορά, αλλά, αντίθετα, κάτι που μας αφορά βαθιά, μια γενεσιουργός δύναμη που πρέπει να την εμπιστευτούμε. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, καθώς οι πόλεμοι ξεσπούν ο ένας μετά τον άλλον σκορπώντας τον φόβο και την αβεβαιότητα.

Τα δώδεκα έργα του προγράμματος που έχει επιμεληθεί η ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ Χριστιάνα Γαλανοπούλου συνδέονται με υπόγειες θεματικές συγγένειες.

3 καλλιτέχνες μιλούν για τη δουλειά που θα παρουσιάσουν στο MIR ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Δέσποινα Σανιδά Κρεζία- Down to Under

“Στο φετινό ΜIRfestival θα παρουσιάσω το τρίτο χορογραφικό μου έργο, Down to Under. To Down to Under είναι μια πολυμεσική εγκατάσταση και performance στο υπόγειο μιας αθηναϊκής στοάς που διερευνά την επιρροή του αστικού χώρου στο ανθρώπινο σώμα. Στη διαδικασία δημιουργίας του έργου ερευνήσαμε και ασχοληθήκαμε με ορισμένες μορφές «κοινωνικής ανυπακοής» μέσα στον αστικό χώρο: τη ραπ, τη σωματικότητα και τη συμπεριφορά του «αλανιού», καθώς και με την πανκ ως μουσικό είδος αλλά και μέρος της υποκουλτούρας με την ευρύτερη έννοια.

Μέσα από αυτές τις μορφές εξερευνούμε τη μετάβαση από την αποστασιοποίηση στο θυμό και τέλος στην ευαλωτότητα. Το Down to Under δημιουργήθηκε για το MIRfestival ως ανάθεση και, λαμβάνοντας πάντα υπόψη την ιδιαίτερη σχέση του συγκεκριμένου φεστιβάλ με τον αστικό χώρο καθώς και τις δικές μου μουσικές, εικαστικές και άλλες αναφορές, αποφάσισα να επιχειρήσω μια «ανασκαφή» στο «αστικό υπέδαφος» και παράλληλα μια έρευνα στα «αρχεία» του σώματος με σκοπό να μεταχειριστώ την πόλη και το σώμα ως δυναμικά εμπειρικά πεδία σε άμεση συσχέτιση”.

Η Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία γεννήθηκε το 1998 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ως χορεύτρια/περφόρμερ έχει συνεργαστεί με πολλούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ παράλληλα είναι μέλοςτου καλλιτεχνικού ντουέτου VIGILΈχει κάνει πρακτική εξάσκηση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στο Τμήμα Χειρογράφων, Αρχείων και Ειδικών Συλλογών.

Ingri Fiksdal – Diorama

“Με τη σειρά παραστάσεων Diorama, συγκεκριμένες οπτικές φυσικών και αστικών τοπίων σε διάφορες πόλεις και πλαίσια «τίθενται επί σκηνής». Η λέξη «διόραμα» σημαίνει «διαμέσου αυτού που φαίνεται», από το ελληνικό διά + όραμα (αυτό που φαίνεται, ένα θέαμα). Το «διόραμα» αναφέρεται συχνά σε ένα τρισδιάστατο μοντέλο ενός τοπίου, όπως αυτά που εκτίθενται σε μουσεία φυσικής ιστορίας. Μια άλλη χρήση της λέξης αφορά την εφεύρεση του Louis Daguerre το 1822, όπου οι θεατές κάθονταν και παρακολουθούσαν μεγάλες ζωγραφιές τοπίων να μεταμορφώνονται μέσω επιδέξια χειραγωγημένου φωτός. Αργότερα, στις εικόνες προστέθηκαν ηχητικά εφέ και ζωντανοί καλλιτέχνες.

Το έργο μου Diorama προσκαλεί σε ένα προβληματισμό για καθιερωμένα διλήμματα όπως νεκρός/ζωντανός, άνθρωπος/μη-άνθρωπος και πολιτισμός/φύση μέσω της συνύπαρξης με ένα δεδομένο τοπίο και της παρατήρησης των σταδιακών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα σ’ αυτό. Κατά συνέπεια, η χορογραφία είναι αργή και οι μεταβολές λεπτεπίλεπτες.

Προσπαθεί να γίνει μέρος του τοπίου, ενώ ταυτόχρονα εφιστά την προσοχή σε αυτό. Όπως αναφέρει η θεατρολόγος Ana Vujanovic, η δραματουργία του τοπίου «έχει να κάνει με τον αργό ρυθμό και όχι ακριβώς με το ευθύ ταξίδι.» (…) «Οραματίζομαι ακόμα ένα αδόμητο, απέραντο πανόραμα όπου περιβάλλομαι από πράγματα ή βρίσκομαι ανάμεσα σε φυσικά αντικείμενα, ζωντανούς οργανισμούς, σημάδια, σκέψεις και επιδράσεις ως ένα από αυτά… “ii Γνωρίζω ότι η Βουγιάνοβιτς αναφέρεται εδώ σε έναν ορίζοντα σκέψης και όχι σε ένα ρητό τοπίο, αλλά ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τη δραματουργία τοπίου εξακολουθεί να έχει μεγάλη απήχηση στο “Diorama”.

Η Ingri Fiksdal είναι χορογράφος με έδρα το Όσλο. Το 2019 έλαβε το διδακτορικό της στην καλλιτεχνική έρευνα από την Εθνική Ακαδημία Τεχνών του Όσλο, με το πρότζεκτ Affective Choreographies. Το επίκεντρο της ερευνητικής της εργασίας ήταν η εξερεύνηση της χορογραφίας ως μέσου εξεύρεσης εκλεκτικών συγγενειών μέσα από την ανάπτυξη συγκεκριμένων χορογραφικών μεθόδων. Πρόσφατα έργα της αποτελούν επίσης τα: STATE (2016), Shadows of Tomorrow (2016) και Cosmic Body (2015). Έχει κάνει περιοδείες στη Νορβηγία καθώς και στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Κίνα. Από το 2016 μέχρι το 2020, την καλλιτέχνιδα υποστήριξε το δίκτυο apap-Performing Europe 2020 (Creative Europe).

Η ομάδα της Ingri Fiksdal συνεργάζεται με περφόρμερ από τη χώρα υποδοχής και το Diorama είναι κάθε φορά διαφορετικό. Η αθηναϊκή εκδοχή του θα παρουσιαστεί στο παραλιακό μέτωπο, στη Γλυπτή Προκυμαία του Φλοίσβου, δίνοντας έναν νέο εικαστικό χαρακτήρα στο υπέροχο γλυπτό τοπίο της Νέλλας Γκόλαντα με θέα τον Σαρωνικό

Léa Dubois – Le goût du drame / Δίψα για δράματα

“Το πρότζεκτ μου είναι ένα solo χορού 30 λεπτών με τίτλο Le Goût du Drame, που σημαίνει «Δίψα για δράματα». Δημιουργός και ερμηνεύτρια είναι η Léa Dubois και έχει σπουδαία μουσική των Juicy, δύο εμπνευσμένων Βελγίδων γυναικών μουσικών.

Ένα συνηθισμένο άτομο με φόρμα, μισή χορεύτρια, μισή γυμνάστρια, εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της περφόρμανς. Επί σκηνής, εκεί όπου τα πάντα μπορούν να μεταμορφωθούν, από το κοστούμι μέχρι τη σκηνογραφία και τη μουσική. Να μια ευκαιρία να δούμε το εξαιρετικό στα απλά πράγματα και να εκτιμήσουμε τη δύναμη που μπορούν να έχουν οι μικρές αλλαγές. Γιατί αυτό το άτομο, όσο συνηθισμένο κι αν είναι, ανέβηκε στη σκηνή με σκοπό να της βάλει φωτιά! Όπως λέει και ο Claude De Burine, «Αν με φέρουν στα άκρα, θα γίνω φωτιά».

H Léa Dubois

Αυτό το έργο είναι ένα παραστατικό σκίτσο της καλλιτέχνιδας επί σκηνής, των παρορμήσεών της, των επιθυμιών της, αλλά και της επίγνωσης ότι την κοιτάζουν και της αναζήτησης του θαυμασμού. Είναι η πορεία αυτού του ατόμου μέσα στην παράσταση, που θέλει να τα πάει καλά αλλά δεν τα καταφέρνει και πάντα. Ένας συνδυασμός του να υπερβαίνεις τον εαυτό σου και απλά να παραδίνεσαι στην ηδονή του χορού.

Μου αρέσει να ξεκινώ από τις κοινώς γνωστές βάσεις του χορού – και στην προκειμένη περίπτωση και της γυμναστικής – από τις πολύ σαφείς καμπύλες τους, και να τις εκτρέπω, να τις αποδομώ σε ιδιόμορφες κινήσεις, σαν ένα είδος break. Είναι κάτι σαν μια σωματική μέθοδος να αφήνεσαι, μια μέθοδος αυθορμητισμού. Ο αυτοσχεδιασμός είναι πολύ σημαντικός στη δημιουργία του λεξιλογίου μου. Είναι η ενέργεια που δημιουργεί κινήσεις, αυτές οι κινήσεις θέλουν να είναι ασυνήθιστες, να προκαλούν έκπληξη και σε μια φυσική γελοιoποίηση. Μου αρέσει να εξερευνώ τον τρόπο με τον οποίο μπορώ να διογκώνω αυτή την ενέργεια, κάνοντας ευνόητες επιλογές αλλά και άλλες, που δεν τις βάζει με το νου του κανείς, για να κατασκευάσω μια κορύφωση. Με ενδιαφέρει αυτή καθ’ εαυτή η σωματική πλευρά της παράστασης: βλέπω σε αυτήν γενναιοδωρία και ένα είδος παιχνιδιού.

Θέλω να δημιουργήσω μια ιδιαίτερη αισθητική, στην οποία το φύλο δεν έχει καμία σημασία: έναν ανδρόγυνο χορό. Το κοινό βλέπει έναν καλλιτέχνη, όχι μια γυναίκα ή έναν άνδρα. Προσπαθώ να κάνω μια καλλιτεχνική πρόταση, να δημιουργήσω μια προσωπική προσέγγιση όσον αφορά όχι μόνο την κίνηση αλλά και τη μουσική, τα κοστούμια, τη σκηνογραφία και το φως. Μακριά από κάθε δράμα, το Le Goût Du Drame, είναι μια κούρσα προς τη χαρά. Μια επιθυμία για το τεράστιο. Είναι η προσθήκη λίγης ποίησης στη ζωή, όσο απλή κι αν είναι, για να την κάνει πιο έντονη.
Είναι μια μικρή σπίθα που μπορεί τελικά να βάλει φωτιά στη σκηνή.

Είναι πολύ ωραίο και ενδιαφέρον να βλέπεις τη διαφορετική προσέγγιση ενός έργου από διαφορετικά ακροατήρια και σε διαφορετικούς χώρους. Η αλληλεπίδραση με το κοινό επηρεάζει την παράσταση και τον χώρο που τη φιλοξενεί. Έτσι, κάθε παράσταση, ακόμη και αν είναι σεταρισμένη πάνω σε κείμενο, θα είναι μοναδική. Πριν από την παράσταση θα είμαι residency στο MIRfestival στην Αθήνα και είμαι περίεργη για το πώς η ενέργεια και η κουλτούρα της πόλης θα επηρεάσει αυτό το εν εξελίξει πρότζεκτ που θα παρουσιάσω εκεί”.

H Léa Dubois σπούδασε χορό στη Βασιλική Σχολή Μπαλέτου της Αμβέρσας. Συνεργάστηκε με χορογράφους στο Βέλγιο, στη Γερμανία και στην Ολλανδία από το 2009 μέχρι το 2014. Επιστρέφοντας στις Βρυξέλλες συνεργάστηκε με την ομάδα Ultima Vez του Wim Vandekeybus για το What The Body Does Not Remember. Από το 2016 χορεύει με την Rosas, την ομάδα της Anne Teresa De Keersmaeker, σε έργα όπως τα Rain, Rosas Danst Rosas, Achterland, Drumming. Σήμερα εξακολουθεί να εργάζεται ως ανεξάρτητη χορεύτρια με τους Rosas και με μικρότερες ομάδες, ενώ αρχίζει να σκέφτεται και τις δικές της χορογραφίες.

Οι υπόλοιποι καλλιτέχνες- πρότζεκτ του φεστιβάλ

Τη Γαλλίδα Betty Tchomanga, με καταγωγή από το Καμερούν, τη γνωρίσαμε ως χαρισματική ερμηνεύτρια σε παραστάσεις της Marlene Monteiro Freitas και της Nina Santes. Τώρα μας αποκαλύπτει και το άλλο της πρόσωπο, μιας εξαιρετικά συνειδητοποιημένης δημιουργού που μάχεται για την ελευθερία, την απο-αποικιοποίηση και το φως. Une leçon de ténèbres [Μάθημα σκότους]: Πώς να μιλήσει κανείς για την επίδραση του ανθρώπου στον πλανήτη; Πώς να μιλήσει για τις φοβερές συνέπειες της αποικιοκρατίας; Πώς ιχνηλατεί κανείς την καταγωγή του από την αφρικανική ήπειρο χωρίς να αγγίξει ένα τεράστιο συλλογικό τραύμα; Διατρέχοντας παραδόσεις, θρησκείες και πολιτισμούς, ατρόμητη και τρομερή, γκρεμίζει τα σκοτάδια της σκληρότητας για να αναδυθεί στο φως. Μια διάλεξη-περφόρμανς φτιαγμένη για το MIR.

Με μια queer αποσκευή γεμάτη από πατρίδες, ο/η Dash Che (RU/US/FI) θα ταξιδέψει με λεωφορεία από τη Φινλανδία σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη ενσωματώνοντας την εμπειρία του ταξιδιού σε ένα έργο που θα πραγματοποιηθεί ειδικά για το MIR: μια περφόρμανς για την ιστορία, την ανάφλεξη, τις πατρίδες και την αγάπη που πονάει ‒ όσο τρομακτικά κι αν ακούγονται όλα αυτά. Και, αφού φτάσει στην Αθήνα, θα μοιραστεί με το κοινό το Bear, My love στο προαύλιο μιας εκκλησίας που αποτελεί ορόσημο της αθηναϊκής ζωής, του Αγίου Νικολάου Πευκακίων στην Ασκληπιού.
Το ταξίδι και η περφόρμανς αποτελούν μέρος του πρότζεκτ “What Time Is It?” του δικτύου Time for Live Art με συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα Creative Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με σπουδές και πρακτική τόσο στις εικαστικές τέχνες όσο και στην περφόρμανς, η Γερμανίδα Eva Meyer Keller καταρρίπτει τα όρια ανάμεσα στις τέχνες εδώ και δύο δεκαετίες. Το Death is certain είναι μια απίστευτη εικαστική πρόταση και μια εμβληματική περφόρμανς της δεκαετίας του 2000. Είναι ένα οικιακό σπλάτερ κουζίνας με οπλοστάσιο το χιούμορ και αναφορές σε όλα τα κλισέ που έχει δει κανείς σε ταινίες, σε βίντεο, στις ειδήσεις… Η παιδιάστικη σκληρότητα με την οποία εκτελείται (στην κυριολεξία!) το κάνει ακόμα πιο ωμό. Θα παρουσιαστεί σε ειδικό remake για το MIRfestival όπου η δημιουργός μεταλαμπαδεύει την περφόρμανς στην κόρη της Kajsa Repotente. Είναι η φετινή πρόταση του MIR για όλη την οικογένεια.

Ο stelios.exe, από τις γειτονιές της Μασσαλίας, χτίζει γέφυρες ανάμεσα στο φουτουριστικό μπαρόκ και τον hyperpop ηλεκτρονικό ήχο αντιμετωπίζοντας μαξιμαλιστικά την transgressive electronica. Το stelios.exe είναι ένα πειραματικό εργαστήριο, ένα προσωπικό μανιφέστο για την υπέρβαση των προκαθορισμένων ορίων ανάμεσα στα μουσικά είδη. Μιξάροντας τα αναγεννησιακά και μπαρόκ του φλάουτα με synth, φτιάχνει κόσμους που απηχούν πλάσματα μυθικά και μακρινούς γαλαξίες. Θα τον ακούσουμε σε ένα αθηναϊκό αίθριο στην πρεμιέρα του φεστιβάλ και στον μυστικό τόπο του FOND AFFECTIONS.

Ο Σπύρος Κουβαράς θα παρουσιάσει στο πλαίσιο του FOND AFFECTIONS, σε ένα μυστηριακό τοπίο, ένα απόσπασμα από το έργο του Natura Morta (a dance less). Δύο σώματα στέκονται μετέωρα στο μεταίχμιο του χρόνου από το μοιρολόι στην έκσταση για να μας οδηγήσουν σαν ψυχοπομποί από τον θρήνο στην κάθαρση και από το τραύμα στην κοσμογονία. Μια τελετουργική έκλειψη για όσα χάσαμε. Μια προσευχή για όσα θα γεννηθούν. Ένα σκοτεινό rave αποχαιρετισμού.

Στον απόηχο της διεθνούς καριέρας του ως χορευτή, ο Κωνσταντίνος Παπανικολάου μας εξέπληξε πρόσφατα και με τις χορογραφικές του διαλέξεις-περφόρμανς. Η διόρθωση είναι ένα ιδιόμορφο κράμα διάλεξης-περφόρμανς, μπουρλέσκ, παράστασης χορού και γυρίσματος ταινίας, που ο δημιουργός φτιάχνει ειδικά για το MIR. Εννέα χορευτές συζητούν, φιλοσοφούν και ιχνηλατούν δημοφιλείς χορούς των πάρτυ που εξαφανίστηκαν θέτοντας ερωτήματα στα οποία δεν είναι σε θέση να δώσουν καμία απάντηση – ούτε βέβαια και κανένας άλλος. Πού πάνε οι χοροί που χάνονται; Ποιος καθορίζει το γούστο κάθε εποχής; Και ποιος θα είναι ο χορός του μέλλοντος που θα μπορεί να εκφράσει ταυτόχρονα το υψηλό και το λαϊκό (ποπ); Έγραψε!

Γνωστή στον κόσμο του θεάτρου ως ηθοποιός, η Θεανώ Μεταξά είναι η καλλιτέχνις που επιλέχθηκε στα πρώτα της σκηνοθετικά βήματα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας Time for Live Art από το MIR και το φεστιβάλ Trouble των Βρυξελλών για να διασχίσει την Ευρώπη με τρένο και να παρουσιάσει μια περφόρμανς. Μαζί με τον παράξενο συνταξιδιώτη της διέσχισαν την Ευρώπη μέχρι την έδρα της Ε.Ε., για να διαμαρτυρηθούν για όσα ταλανίζουν τους ανθρώπους. Έτσι γεννήθηκε το Deadlines: μια τρυφερή και αποκαλυπτική κατάθεση για την αιωνιότητα, τη σχετικότητα, τη βραδύτητα και τον νεκρο-καπιταλισμό. Οι δυο τους διατρέχουν τις χώρες και τις εποχές συζητώντας για την επιτάχυνση και την επιβράδυνση, τα τρένα, τα ρολόγια, για τον χρόνο που περνά και την αιωνιότητα, και για την αίσθηση του να ανήκεις σε έναν τόπο. Στον γυρισμό, ζητήσαμε να δούμε το έργο και στην Αθήνα, στο MIR…

Η εικαστικός και περφόρμερ Σοφία Κουλουκούρη τα τελευταία δέκα χρόνια ζει και δημιουργεί στην Ελβετία προσπαθώντας πάντα να κρατά ανοιχτή τη δίοδο με την Ελλάδα. Με τα κείμενα, τα αντικείμενα και τις περφόρμανς της διερευνά την «ευπάθεια» και τη «στιβαρότητα» ως φορείς της γυναικείας ταυτότητας. Το Electric Wrath είναι μια περφόρμανς για τη γυναικεία οργή που συχνά παραμένει συχνά ανέκφραστη. Πώς θα μπορούσε να πάρει σάρκα και οστά; Δέκα γυναίκες χορεύουν την οργή τους στο απόλυτο σκοτάδι και μια ευφάνταστη συσκευή επαγωγικών πηνίων μετατρέπει τον χορό τους σε φως. Και ναι, η ηλεκτρισμένη γυναικεία οργή μετασχηματίζεται σε τέχνη και σε ενέργεια που φωτίζει την περφόρμανς! Η χορογραφία επιχειρεί να οδηγήσει το συλλογικό γυναικείο σώμα σε μια έκσταση οργής. Υπό αυτή την έννοια, είναι ένα τελετουργικό πέρασμα από το εγώ στο εμείς.

Η δουλειά της queer Ολλανδής χορογράφου Floor Van Leeuwen χαρακτηρίζεται από έρευνα πάνω στη συλλογική κίνηση ή στην κίνηση των μεγάλων μαζών και τη σχέση της με την εξέγερση. Η λήξη του MIRfestival 2023 θα σηματοδοτηθεί από την περφόρμανς της Swarm που πραγματοποιείται στον δημόσιο χώρο με τη συμμετοχή του κοινού. Το πλήθος του Swarm θα διασχίσει την πόλη υπό τους ήχους του live DJ set σαν ένα σμήνος που λαμπυρίζει χορεύοντας παντού, σε σκάλες, γέφυρες, δρόμους και πλατείες, και δοκιμάζει νέες μορφές συλλογικής συνύπαρξης, πυροδοτώντας την κοινωνικότητα.