Βασίλης Βασιλικός: Ο λαός θα αντιδράσει όταν δει το φως

«Η ευχή μου για το νέο χρόνο είναι αυτή που όλοι εύχονται. Να τελειώσει αυτή η νέα υποτέλεια που ζούμε επτά χρόνια και δεν μας πηγαίνει. Δεν αντιδρούμε γιατί η αντίδραση είναι μάταιος κόπος, περιμένουμε να αλλάξει το εξωτερικό λίγο για να μπορέσουμε κι εμείς να αντιδράσουμε. Ο λαός θα αντιδράσει όταν δει το φως», ανέφερε, μεταξύ άλλων στο Ραδιόφωνο 24/7 στους 88,6 και την εκπομπή ΠΕΖΟΙ στον ΑΕΡΑ, με τις Ιωάννα Κλεφτόγιαννη και Φωτεινή Λαμπρίδη ο βραβευμένος πρόσφατα με το Μεγάλο Βραβείο των Γραμμάτων Βασίλης Βασιλικός, ο δεύτερος περισσότερο μεταφρασμένος έλληνας πεζογράφος στο εξωτερικό, μετά τον Νίκο Καζαντζάκη, που είδε με χαρά να επανακυκλοφορεί (απ’τις εκδόσεις Τόπος)  ο «Γλαύκος Θρασάκης».

«Η τωρινή  έκδοση επιστρέφει στην πρώτη συγκεντρωτική του ‘76», εξήγησε. «Τώρα, τι με έπιασε και το άλλαζα, είναι θέμα ψυχολογίας και… επαγγελματικής διαστροφής!».

Ακαδημαϊκός δεν έχει γίνει, καθώς «μπορεί να έβαλα υποψηφιότητα αλλά πήρα δύο ψήφους».Επειδή μάλιστα το τμήμα από το οποίο θα εκλεγόταν δεν τον είχε καν μέσα στους τρεις υποψήφιους α ντέδρασε τότε ο Ιάκωβος Καμπανέλης ο οποίος είπε «“αν δεν μπει υποψήφιος ο Βασιλικός, παραιτούμαι” και έτσι συμπεριλήφθηκα στους υποψηφίους», αποκάλυψε ο συγγραφέας του «Ζ» . « Το ότι έμεινα απ’ έξω απ΄την Ακαδημία δεν σημαίνει κάτι», συμπλήρωσε. «Διαπίστωσα όμως τότε κάτι που δεν το ήξερα, ότι στην Ακαδημία υπάρχουν πάρα πολύ σημαντικοί άνθρωποι οι οποίοι όντας διάσημοι στο εξωτερικό, βρίσκονται συνέχεια σε κίνηση και λείπουν».

Ανέφερε επίσης στην εκπομπή:

Για τα βραβεία:

Ξέρω ότι στην Ιταλία και στη Γαλλία, όταν βραβεύεται ένα βιβλίο, παίζει τεράστιο ρόλο στην κυκλοφορία του βιβλίου ή σε έναν λιγότερο γνωστό συγγραφέα. Στην Ελλάδα δεν ξέρω αν συμβαίνει το ίδιο, πάντως είναι κάτι το οποίο είναι ευχάριστο.

Για τη χώρα με τους πιο φανατικούς αναγνώστες:

Πρώτη είναι η Γαλλία, δεύτερη η Ιταλία και τρίτη η Αμερική. Στην Ελλάδα υπάρχει μια νέα μόδα, το νούμερο των αναγνωστών  να αποτελεί κριτήριο προς πώληση. Ένας συγγραφέας 5ης κατηγορίας, ο Κοέλιο, που όταν λες “Κοέλιο” σε έναν Βραζιλιάνο διανοούμενο, ντρέπεται, έχει τρομερή κυκλοφορία. Ή ο Νταν Μπράουν.

Για τη  χώρα που τον καθόρισε περισσότερο:

Μία είναι η χώρα που λατρεύω, η Ιταλία. Είναι χώρα που την εποχή εκείνη είχε έναν διάσημο επικεφαλής της Αριστεράς, τον Μπερλινγκουέρ, ο οποίος ήταν μια προσωπικότητα, ένας αριστοκράτης, κόμης, βαρόνος της Σαρδηνίας και ήταν μορφή συμβολική. Το είχε πει ένας Γάλλος αυτό, “όταν γεννιέται κάποιος στην Ιταλία, προικοδοτείται με τρία πράγματα που δεν τα έχουν άλλα παιδιά του κόσμου. Με την όραση, έχει τα καταπληκτικά αναγεννησιακά κτήρια, με την ακοή, έχει την καταπληκτική μουσική την ιταλική, την όπερα, και με τη γεύση, έχει την καταπληκτική ιταλική κουζίνα.

Για τα πιο καθοριστικά χρόνια:

Τα καθοριστικά είναι η παιδική ηλικία, την οποία δεν την καταλαβαίνεις ως καθοριστική όταν τη ζεις. Και όταν η παιδική ηλικία συμπεριλαμβάνει έναν παγκόσμιο πόλεμο και τους φοβερούς χειμώνες της Κατοχής, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα, αυτό σε μαρκάρει. Αυτό βγαίνει αργότερα, όχι όταν το ζεις. Όταν το ζεις είσαι σε άγνοια και λόγω ηλικίας και επειδή δεν έχεις συγκριτικά μεγέθη. Τα τραύματα, όμως, όχι τα Φροϊδικά, αποτελούν την πηγή δημιουργίας.

Για την ανάγκη της συγγραφής:

Είναι ένα μυστήριο. Βρήκα βέβαια μια εξυπνάδα να λέω, που μπορεί να έχει και μια λογική. Όταν ήμουν στην Καβάλα μου έπεφταν τα μαλλιά από μια ψωρίαση και επειδή δεν είχε ακτινολογικό, με πήγαν στη Δράμα. Μιλάμε για το 1947. και με ακτινοβόλησαν. Εγώ πήγα στη Δράμα ως παιδί της αλάνας, που δεν είχα πιάσει βιβλίο στο χέρι μου, με ποδόσφαιρο, με τα δαμάσκηνα που κλέβαμε από τις αυλές, και επέστρεψα εσωστρεφής. ‘Έπιασα ένα βιβλίο να διαβάσω και από εκεί σιγά σιγά, μετεβλήθη εντός μου ο ρυθμός του κόσμου. Τι ήταν αυτό; Μετά από σκέψεις, νομίζω ότι οι ακτίνες, χάλασαν τα υγιή κύτταρα του εγκεφάλου!(γέλια)

Για τα διαβάσματα που τον καθόρισαν:

Τα καθοριστικά ήταν στο σχολείο, γιατί νομίζω ότι η διαμόρφωση γίνεται σε επίπεδο διδασκαλίας. Ήταν ένας καθηγητής ιστορικός, αυτός που μετέφρασε τον Παυσανία στα Ελληνικά, και ο οποίος μας δίδασκε επί ένα χρόνο ένα διήγημα του Παπαδιαμάντη, μόνο. Τον Αμερικάνο, και μαζί ένα διήγημα του Καρκαβίτσα. Και μετά ένας Αμερικανός ζωγράφος που επίσης δίδασκε, μας έμαθε τον Έλιοτ, τη Μεταμόρφωση του Κάφκα και γιατί στο γλυπτό του Μιχαήλ Αγγέλου έξω από το Βατικανό ο Χριστός στην αγκαλιά της μητέρας του είναι τρία χρόνια μικρότερος από αυτή! Αυτά τα πράγματα σου κεντρίζουν το μυαλό, αμφιβάλλεις. Ακόμα εγώ ξέρω την αρχή του Love Song of Alfred Prufrock του Έλιοτ. Ένας άλλος καθηγητής  μας είχε κάνει τον Μάκβεθ του Έλιοτ. Επειδή ήταν Αμερικανικό Κολλέγιο το Ανατόλια, υπήρχαν και τα άπαντα του Γιάννη Ρίτσου που δεν μπορούσες να τα βρεις σε βιβλιοθήκη του Εμφυλίου.

Για την Ελλάδα σήμερα:

Σήμερα ζούμε μια πρωτόγνωρη εμπειρία την οποία εγώ, και με την ηλικία που έχω, δεν την έχω ξαναζήσει. Έχω ζήσει παγκόσμιο πόλεμο, Εμφύλιο, Χούντα. Εδώ υπάρχει η ανυπαρξία του ορατού εχθρού. Όταν λέω ορατός εχθρός, εννοώ ότι τον εχθρό τον ξέρεις είτε σαν φάτσα, αν είναι άτομο, είτε σαν κατάσταση πολιτική αν είναι χώρα, εδώ σας λέω ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα το οποίο κυβερνάει δεν έχει πρόσωπο. Ξέρετε από αυτούς τους οίκους αξιολόγησης που βάζουν στις χώρες, που καταρρέουν κυβερνήσεις, που πέφτουν τα επιτόκια, δεν έχουμε δει ούτε ένα πρόσωπο που να εκπροσωπούν έναν από τους τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης. Αυτή η ανυπαρξία του προσώπου σε κάνει να μην ξέρεις πλέον εναντίον ποιανού είσαι. Και αυτή η συνεχιζόμενη κρίση η οποία θα υπακούσει θέλει δεν θέλει στη “φαγούρα της επταετίας” η οποία φέρνει και τα διαζύγια, φέρνει και τις εξόδους στις αγορές. Το θέμα είναι, ωραία, εμείς θα βγούμε στις αγορές, οι αγορές μας θέλουν;

Για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα:

Χωλαίνει το πράγμα κι εγώ από το δημοψήφισμα το 1992 για το Μάαστριχτ, είχα συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει πάρει καλό δρόμο η Ευρώπη. Είναι δυνατόν μια Ευρώπη να κάνει μια συνθήκη τόσων χιλιάδων λέξεων και να μην έχει μια αναφορά στον πολιτισμό της; Από εκεί καταλάβαμε ότι φεύγει το κέντρο βάρους από το Παρίσι και πάει στην Τράπεζα της Φρανκφούρτης. Ξέραμε ότι από το 1992 η πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι η Φρανκφούρτη. Και δυστυχώς επαληθεύτηκε. Τώρα πάνε να σώσουν, πάλι οι Γάλλοι με πρωτοβουλία του Μακρόν, την κατάσταση, ο οποίος είναι μια ευλογία για τη Γαλλία στην κατάσταση που την έχουν φτάσει. Γιατί είναι μια χώρα η οποία έχει βιομηχανία, αστικό καθεστώς 300 ετών, δεν είναι σαν την Ελλάδα που μπορούν με μια μπουκιά να σε καταπιούν. Εκεί υπάρχουν δομές οι οποίες χάθηκαν και τώρα ο Μακρόν προσπαθεί να επαναφέρει τη Γαλλία στις παλιές της δόξας. Το αν θα τα καταφέρει εξαρτάται από το πώς θα πάει η άλλη πλευρά, η Γερμανία.

Είναι μια ευκαιρία νομίζω η κρίση ότι αυτό που δείχνει αυτή η ευκαιρία εμφανώς, είναι αυτό που ίδρυσε ο Γιάνης Βαρουφάκης ως κόμμα, το Diem25.  Βάζουν ως στόχο το 2025, που είναι ένας εφικτός στόχος πάνω σε μια επταετία να ανατραπεί η Ευρώπη και να μετατραπεί σε μια άλλη Ευρώπη.

Οι νέοι άνθρωποι που έχουν το κουράγιο και να ζήσουν εδώ, και να μεταναστεύσουν, αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν πολύ καλύτερα από τη δική μου γενιά ότι αυτό δεν είναι μέλλον, αυτό είναι καταστροφή, όπως πάει η Ευρώπη. Ελπίζω να αλλάξει και το εύχομαι από καρδιάς.

Για τις γυναίκες συγγραφείς:

Οι γυναίκες είναι πρωτοπόρες στη πεζογραφία στην Ελλάδα. Φέρνουν την καταπίεση τόσων χιλιάδων ετών και το ενδιαφέρον δεν είναι ότι είναι γυναίκες, αλλά το ότι υπάρχει μια άλλη ματιά στην πεζογραφία.