Σαν σήμερα πεθαίνει ο Λέων Τρότσκι

Στις 21 Αυγούστου του 1940 πεθαίνει, δολοφονημένος, σε ηλικία 61 ετών, ο Μπολσεβίκος επαναστάτης και θεωρητικός του Μαρξισμού Λέων Τρότσκι. Αυτό ήταν το αγωνιστικό του ψευδώνυμο, που επινόησε ο ίδιος – το αληθινό του όνομα ήταν Λεφ Νταβίντοβιτς Μπρονστέιν, γεννημένος στην Ουκρανία, από εύπορους αλλά αμόρφωτους αγρότες εβραϊκής καταγωγής.

Παρόλη την δράση του και τη συμμετοχή στην Οκτωβριανή Επανάσταση, και στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, ή μάλλον εξαιτίας της, ο Λέων Τρότσκι, που διετέλεσε Κομισάριος (δηλαδή υπουργός) Εξωτερικών και Κομισάριος Πολέμου, (δηλαδή Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο ιδρυτής του Κόκκινου Στρατού) μπήκε στη μαύρη λίστα του Στάλιν. Μετά τον θάνατο του Λένιν, ο Τρότσκι διαγράφηκε από το Κομουνιστικό Κόμμα, λόγω των αγεφύρωτων πολιτικών διαφωνιών του με τον πανίσχυρο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν.

Από τότε άρχισε ο πλάνητας βίος του Τρότσκι: η εξορία του και μετά η περιπλάνησή του σε Ασία, Ευρώπη και Αμερική, για να γλιτώσει από το μακρύ χέρι του Πατερούλη. Μετά τον εκτοπισμό του στην Άλμα Άτα του Καζακστάν, ο Τρόστσκι εκδιώχθηκε κακήν κακώς από τη Σοβιετική Ένωση. Πρώτο του καταφύγιο η Τουρκία, μετά βρέθηκε στη Γαλλία, ύστερα στη Νορβηγία και τέλος κατέληξε στο Μεξικό, πάντα καταδιωκόμενος από πράκτορες του πρώην του συντρόφου. Στις μεγάλες δίκες της Μόσχας, την περίοδο 1936-1938, όπου δικάστηκαν για εσχάτη προδοσία μεγάλα στελέχη της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο Τρότσκι καταδικάστηκε ερήμην ως ο κύριος συνωμότης.

Με τέτοιο κλίμα εναντίον του, λίγα ήταν τα ψωμιά του ανήσυχου και απροσκύνητου Τρότσκι: οι πράκτορες του Στάλιν προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν δυο φορές, αν και ουδέποτε αποδείχθηκε πως τους είχε στείλει ο ηγέτης της ΕΣΣΔ.

Την πρώτη φορά γάζωσαν το σπίτι του, αλλά δεν τα κατάφεραν να τον σκοτώσουν. Τη δεύτερη όμως, ο Ραμόν Μερκαντέρ, ένας Ισπανός κομουνιστής που είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του οικιακού προσωπικού του Τρότσκι, του κάρφωσε στο κεφάλι ένα πιολέ, μια ορειβατική σκαπάνη. Επαναλαμβάνω πως ουδέποτε αποδείχθηκε πως ο Μερκαντέρ ήταν βαλτός από τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΣΕ, ενώ η Σοβιετική Ένωση, ασφαλώς αρνήθηκε την οποιαδήποτε ανάμειξη στη δολοφονία του Τρότσκι. Ο Μερκαντέρ καταδικάστηκε σε είκοσι χρόνια φυλακή από τη μεξικανική δικαιοσύνη.

Κι έτσι έσβησε, άδοξα και θλιβερά, ένα μεγάλο μυαλό. Αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά, πως ο μεγαλύτερος, ο πιο επικίνδυνος εχθρός ενός κομουνιστή ασφαλώς δεν είναι ο καπιταλιστής απέναντί του, αλλά ο «σύντροφος» δίπλα του.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.