Ο ΜΑΝΟΣ ΛΟΪΖΟΣ ΕΧΕΙ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ
Με αφορμή το αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο στο θέατρο Ολύμπια, ερμηνευτές που συμμετέχουν μίλησαν στο Magazine, βλέποντας με ευαισθησία το έργο του.
“Ο Μάνος έφυγε χωρίς να έχει τίποτα δικό του. Ούτε καν τα τραγούδια του. Γιατί δεν έγραφε ποτέ για τον εαυτό του. Πάντα για τους ανθρώπους. Γι’ αυτό και τα τραγούδια του είναι δικά μας τραγούδια” είχε πει ο Γιώργος Νταλάρας διατυπώνοντας για τον Λοΐζο μία αλήθεια που όλοι ξέρουμε βαθιά μέσα μας, ακούγοντας το έργο του!
Ο σπουδαίος Μάνος Λοΐζος κατάφερε με μόλις δέκα δίσκους που εκδόθηκαν όσο ζούσε και ακόμα δύο που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του να αφήσει στη μνήμη και στην καρδιά μας ένα από τα πιο ισχυρά αποτυπώματα όσον αφορά στο ελληνικό τραγούδι.
Έφυγε από τη ζωή στις 17 Σεπτεμβρίου 1982 στην Μόσχα, όμως το έργο του αθάνατο, επηρεάζει ακόμα τις επόμενες γενιές με τη δύναμη, το εύρος και την αλήθεια του.
Στην εικοσαετή μουσική του διαδρομή αγωνίστηκε για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και έγραψε τραγούδια που μπήκαν στο στόμα του απλού λαού και έγιναν συνθήματα. Τραγούδια που παρηγορούσαν τους ταπεινούς, τραγούδια που μίλησαν για την ειρήνη και την ισότητα, ενάντια στην αδικία και τον κοινωνικό ρατσισμό.
Σταθερός στις πολιτικές πεποιθήσεις του – και πληρώνοντας το τίμημα – είχε πει το 1966 σε συνέντευξή του: “Σαν μουσικός που γράφω τραγούδια, ξέρω καλά ότι μπορώ να κάνω τον κόσμο να συνειδητοποιήσει ορισμένα πράγματα κι αυτό το θεωρώ μια πολύ σοβαρή λειτουργία. Μ’ ενδιαφέρει να γράφω όχι ωραία πράγματα, αλλά πώς θα ‘ρθω σ’ επαφή με τον κόσμο που πονάει κι αγωνίζεται”. Και όπως έλεγε πάλι ο ίδιος: “Πρέπει να υπάρχει στρατευμένη τέχνη, γιατί, μέσα στο δρόμο αυτής της σχολής, μπορούν να βγουν αριστουργηματικά έργα. Αλλά το πιο σπουδαίο είναι, ότι η στρατευμένη τέχνη είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στις χιλιάδες των φτωχών παιδιών που πεινάνε, αγωνίζονται και σκοτώνονται καθημερινά”.
Αγνός κι ευαίσθητος στους χτύπους της καρδιάς της Ελλάδας, τους άκουγε προσεκτικά και τους έκανε τραγούδια, που έβγαιναν από την ψυχή του κι έμπαιναν στη δική μας ψυχή (Νταλάρας).
13 Σεπτεμβρίου του 1985, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Λοΐζου, το Ολυμπιακό Στάδιο κατακλύστηκε από θεατές που παρακολούθησαν τη θρυλική συναυλία-αφιέρωμα στον μεγάλο συνθέτη. Γιώργος Νταλάρας, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Γιάννης Καλατζής και Βασίλης Παπακωνσταντίνου βρέθηκαν μαζί στη σκηνή και τραγούδησαν – μαζί με δεκάδες χιλιάδες θεατές – τα τραγούδια που οι ίδιοι ερμήνευσαν πρώτοι.
“Κι αν είμαι ροκ”, “Ο δρόμος”, “Έχω έναν καφενέ”, “Σ’ ακολουθώ”, “Μη με ρωτάς”, “Ο γέρο νέγρο Τζιμ” και “Καλημέρα ήλιε” ήταν μόνο μερικά από τα τραγούδια που ακούστηκαν εκείνη τη βραδιά σε μια συναυλία που κράτησε 3,5 ώρες και “πλημμύρισε” το στάδιο με συγκίνηση. Μέρος της συναυλίας καταγράφηκε στον διπλό δίσκο “Αφιέρωμα (Ζωντανή ηχογράφηση από το Ολυμπιακό Στάδιο)”.
Στο θέατρο Ολύμπια, για πρώτη φορά 40 χρόνια μετά τον θάνατό του, παρουσιάζεται σχεδόν το σύνολο του έργου του Μάνου Λοΐζου (9 από τους 12 κύκλους τραγουδιών του) σε 4 ξεχωριστές παραστάσεις με τίτλο “Μάνος Λοίζος 40 χρόνια μετά, Από την Καρδιά στη Μνήμη”. Συμμετέχουν παλιοί και νέοι ερμηνευτές που έχουν συμπορευτεί μέσα στα χρόνια με τα τραγούδια του.
Με αφορμή το αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο ερμηνευτές που συμμετέχουν στο αφιέρωμα μίλησαν στο ΜAGAZINE, δίνοντας τη δική τους ματιά πάνω στο έργο του.
Μίλτος Πασχαλίδης: “Μεγάλωσα με τα τραγούδια του Λοΐζου”
“Εγώ είμαι από μία γενιά που έχει μεγαλώσει με αυτά τα τραγούδια στην κυριολεξία. Μπορεί να ακούγεται κλισέ αυτό καμιά φορά, στη δική μου περίπτωση, όμως, ισχύει απολύτως. Μεγάλωσα με τα τραγούδια του Λοΐζου και αυτό που με εντυπωσίαζε είναι ο τρόπος που κατάφερνε πάντα, χωρίς να κάνει καμία έκπτωση στην αισθητική, να γράφει τραγούδια που μπαίνουν στο στόμα τού πολύ κόσμου.
Είτε γράφει ροκ μπαλάντες είτε γράφει λαϊκά τραγούδια είτε γράφει με ένα περίεργο τρόπο jazz τραγούδια, όπως τα Nέγρικα, είτε γράφει συναισθηματικά τραγούδια… πάντα χτυπάει κατευθείαν στο θυμικό των ανθρώπων. Μπαίνει στην καρδιά σου. Και αυτό είναι ένα πράγμα που ο Λοΐζος το κάνει να φαίνεται εύκολο, αλλά αν μπεις από την πλευρά του τραγουδοποιού που είμαι εγώ, δεν είναι καθόλου εύκολο.
Μπορούσε να γράψει από ένα καταπληκτικό λαϊκό ζεϊμπέκικο για τον Γιώργο Νταλάρα μέχρι μία σκληρή ροκ μπαλάντα για τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου ή ένα τζαζ ρυθμό για τη Μαρία Φαραντούρη. Ήταν εντυπωσιακά χαρισματικός!
Είναι χάρισμα, είναι διορατικότητα, είναι ταλέντο, είναι σκληρή εργασία, δεν ξέρω τι από όλα είναι και αν είναι όλα αυτά μαζί, πάντως σίγουρα υπάρχει κάτι χαρισματικό στις μελωδίες του Λοΐζου. Οι μελωδίες του είναι περιβόλι, ενώ τα τραγούδια του έγιναν τεράστιες επιτυχίες, χωρίς να ευτελίσει την τέχνη του ούτε πόντο. Ίσα-ίσα ήταν εξαιρετικά πειραματικός σε αυτό που έκανε”.
Ελεωνόρα Ζουγανέλη: “Ο Λοΐζος ξυπνάει την Ελλάδα μέσα μου”
“Ο Μάνος Λοίζος για εμένα είναι ό.τι είναι και για όλη την Ελλάδα ή τουλάχιστον ότι θα έπρεπε να είναι για όλη την Ελλάδα. Είναι ένας σπάνιος συνθέτης που συνοδεύεται με μία σπουδαία προσωπικότητα, όπως όλοι οι σπάνιοι σύνθετες, που μπορεί να αποτελέσει μεγάλη έμπνευση για έναν άνθρωπο και ακόμα μεγαλύτερη για έναν δημιουργό – καλλιτέχνη.
Τα τραγούδια του έχουν το άρωμα και το χρώμα της Ελλάδας. Μέσα εκεί υπάρχει παράδοση μνήμη. Υπάρχει ένας τεράστιος κόσμος που μπορεί να σε εμπνεύσει να σου δώσει δύναμη και να διαμορφώσει την αισθητική σου και την αγάπη σου για το τραγούδι μα και για την ίδια σου τη χώρα την χώρα που ζεις δημιουργείς αντιλαμβάνεσαι.
Μέσα στα τραγούδια του άρχισα να διαμορφώνω αξίες για τη ζωή μου ανακάλυψα κάποιους από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές που έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα διαδρομή μου αλλά που θα έπαιζαν τον ίδιο ακριβώς ρόλο ακόμα κι αν δεν είχα επιλέξει το επάγγελμα του τραγουδιστή. Ο Λοΐζος ξυπνάει την Ελλάδα μέσα μου, το λαϊκό αίσθημα την αλήθεια.
Πώς γίνεται να μην αγαπήσεις έναν σύνθετη που ο ήχος του σου γεννάει αμέσως συναισθήματα και ξυπνάει τις μνήμες σου; Στα τραγούδια του υπάρχουν αναφορές που αφορούν την καθημερινότητα, την πίστη τις αξίες, την ιδεολογία, την ομορφιά που έχει αυτός ο τόπος.
Στις φωνές των ερμηνευτών ακούς τον αέρα σε συνδυασμό με την μυρωδιά της θάλασσας που συντροφεύει κάθε μας ανάμνηση. Παράδοση αξία αλήθεια. Γιγάντιες μουσικές συγκλονιστική στίχοι τεράστια ποιήματα που τραγουδήθηκαν στην καθημερινότητα από ανθρώπους με παιδιά ή και χωρίς.Τραγούδια που δημιούργησαν αισθητική. Τραγούδια που η γιαγιά μου σιγομουρμούριζε καθώς μαγείρευε το πρωί στην κουζίνα. Οι ήχοι μας η ζωη μας.
Τον αγαπώ πολύ λοιπόν και του οφείλω αναμνήσεις αμέτρητες. Τον κουβαλώ στην ψυχή μου αυτόν τα τραγούδια του και τους ερμηνευτές του”.
Απόστολος Ρίζος: “Είναι ο κορυφαίος ανάμεσα στους κορυφαίους”
Ήταν και παραμένει η πιο μεγάλη μου επιρροή, αφετηρία και δρόμος, από τις αρχές της εφηβείας μου ως τώρα. Τα πρώτα τραγούδια που έμαθα να παίζω στην κιθάρα και να τραγουδάω ήταν του Μάνου Λοΐζου. Διαμόρφωσε το μουσικό και αισθητικό μου κριτήριο σε σχέση με το ελληνικό τραγούδι και έβαλε τις βάσεις για να εξερευνήσω τα προσωπικά μου εκφραστικά μέσα. Για μένα είναι ο κορυφαίος ανάμεσα στους κορυφαίους.
Μαρία Παπαγεωργίου: “Θαρρώ πώς μπορεί κανείς να τον ακούσει σε έναν έρωτα πάνω στη θάλασσα”
“Ο Μάνος Λοΐζος στη δική μου συνείδηση και τα δικά μου αυτιά, είναι το απόλυτα ελεύθερο μουσικό πνεύμα. Γνώστης των μουσικών δρόμων αλλά και άνθρωπος με βαθύ λαϊκό ένστικτο και τρυφερότητα, κατάφερνε να μεταπηδά από το ένα είδος στο άλλο με αστείρευτη μαεστρία : από τα τσιφτετέλια της Χαρούλας στα Γράμματα στην Αγαπημένη και από τις μεθυστικές του μπαλάντες έως τον πολιτικό του λόγο και τα Νέγρικα τραγούδια, άφησε στη σύντομη πορεία του επί γης μία διαχρονική περιουσία.
Μένει και θα συνεχίσει να είναι διαχρονικός γιατί ο λόγος και οι μελοποιήσεις του ήταν πιο πάνω από νόρμες και μόδες, θαρρώ πως μπορεί κανείς να τον ακούσει στα νανουρίσματα ενός παιδιού, σε έναν εργάτη της πόλης, σε έναν έρωτα πάνω στη θάλασσα ή σε ένα τρανζίστορ δίπλα στο αυτί ενός υπερήλικα“.
Γιάννης Παπαγεωργίου: “Υπήρξε συνεπής στην ιδεολογία του”
“Ο Μάνος Λοΐζος είναι για μένα ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες του περασμένου αιώνα, ένας συνθέτης που μου “έδωσε” το στυλό στο χέρι για να αρχίσω να αντιλαμβάνομαι το νόημα αυτού που λέμε τραγούδι και να ξεκινήσω να γράφω. Σπουδαίος συνθέτης, μεγάλος υπηρέτης και χειριστής του στίχου, εξαιρετικός, κατά τη γνώμη μου, ερμηνευτής, καθώς όλες οι εκτελέσεις των τραγουδιών που είπε ο ίδιος είναι αναντικατάστατες.
Παράλληλα, ο Μάνος Λοΐζος υπήρξε ένας συνεπής άνθρωπος στην ιδεολογία του, πιστός στα πολιτικά του πιστεύω, βάζοντας τη δική του σφραγίδα μέσα από τους αγώνες και μαζί με το μουσικό έργο του συνέβαλε καθοριστικά στο να αλλάξει προς το καλύτερο ο τόπος του”.
