ΣΕ ΜΙΑ ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΑ ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΑ, Η ΜΕΛΙΣΣΑΝΘΗ ΣΠΕΗ ΞΕΚΙΝΑ ΚΑΤΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ

Σε ένα ήσυχο στενό πάνω από τις γραμμές του τρένου του Αγίου Νικολάου, μία όμορφη μονοκατοικία έχει μείνει αλώβητη από την έγερση των πολυκατοικιών. Περνώντας το κατώφλι του νεοσύστατου Studio Speis, η fashion designer Μελισσάνθη Σπέη βρίσκεται ανάμεσα σε σχέδια, κομμάτια υφασμάτων και ράγες με ρούχα υψηλής αισθητικής που έχουν ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο και φορεθεί από performers και καλλιτέχνες για να φωτογραφηθούν σε fashion editorials.

Στον αντίποδα των edgy fashion δημιουργιών της και των statements που κυριαρχούν στον χώρο, όπως τα headpieces που ακροβατούν μεταξύ φετιχισμού και θεατρικότητας, υπάρχει μία μεγάλη, αστική αυλή. Κρυμμένη από τις γύρω πολυκατοικίες, προσφέρει απρόσκοπτη θέα στον ουρανό με τις λεμονιές να χαρίζουν την σκιά τους. Εδώ, η Μελισσάνθη έχει ήδη σχεδιάσει τα πρώτα σεμινάρια που θα φιλοξενήσει το Studio Speis, ένα fashion community project το οποίο για να υλοποιηθεί, χρειάζεται και τη δική σου συμβολή μέσω του kickstarter.

Απόφοιτη του MA Fashion Artefact στο London College of Fashion, νικήτρια στο «Find Your Inner North – Modern National Costume» της Nordic Design Society το 2019, φιναλίστ Avant-garde στα βραβεία World of Wearable Art 2018, φιναλίστ αξεσουάρ για το ITS International Talent Support 2013 και του Διεθνούς Βραβείου Έρευνας για το Ancient & Modern Prize 2014 και εκπρόσωπος της Ελλάδας κατά την έκθεση της προεδρίας της ΕΕ στην Εβδομάδα Μόδας της Μάλτας το 2017, η Μελισσάνθη Σπέη έχει να επιδείξει αξιοσημείωτες διακρίσεις, βραβεύσεις και συνεργασίες.

“Η μόδα είναι κάτι ζωντανό. Απορροφά και αντλεί σαν βάση αυτό που συμβαίνει γύρω μας και συνεχώς εναλλάσσεται όπως εξελίσσεται η κοινωνία. Και είναι η αντανάκλασή της είτε γίνεται συνειδητά είτε όχι. Για μένα είναι ο τρόπος που εκφράζομαι και που κατανοώ καλύτερα τον ίδιο μου τον εαυτό”.

Μετά από μία δεκαετία μεταξύ Σκωτίας και Λονδίνου, η designer έχει επιλέξει τα τελευταία πέντε χρόνια ως βάση της την Αθήνα. Πλέον, συνδυάζει τις διεθνείς συνεργασίες με τις εγχώριες και συνεχίζει να αναζητά συνεργάτες από το εξωτερικό, με διαφορετικές επιρροές και ερεθίσματα. Το τελευταίο της βραβείο από το Maison Mode Méditerranée Endowment Fund στη Μασσαλία, στάθηκε και η αφορμή για να ευδοκιμήσουν περισσότερες συνεργασίες με τις χώρες της Μεσογείου.

Με το Studio Speis, η designer επικεντρώνεται στην ευαισθητοποίηση γύρω από το craftmanship στο σύγχρονο πλαίσιο της μόδας μέσω μιας σειράς εργαστηρίων και μαθημάτων που διοργανώνονται από μέλη της κοινότητας και επαγγελματίες του design. Το στούντιο στεγάζεται στο ισόγειο μίας μονοκατοικίας του 1950 στα Κάτω Πατήσια, και αποτελεί έναν ασφαλή χώρο για τους δημιουργούς που αναζητούν την ελεύθερη έκφραση, κυρίως μέσω των παραδοσιακών τεχνών και αλλά και για όλους όσοι θέλουν να διδάξουν, εμπνεόμενοι από την ελληνική ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.

“Η ελληνική παράδοση είναι βασικό θεμέλιο για τη δουλειά μου οπότε είναι σημαντικό να υπάρχει και η άμεση επαφή με τη λαϊκή κουλτούρα και παράδοση καθώς είναι ζωντανή και εξελίσσεται συνεχώς. Η Αθήνα είναι οι ρίζες μου, μια πόλη με αρκετή ζωντάνια αλλά και πολύ ωμή και ακατέργαστη. Bράζει το αίμα από νέα ταλέντα και δημιουργούς. Βέβαια, η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα, υπάρχουν πολλά μέρη στη χώρα που έχουν πολύ πλούσια παράδοση και είναι ανεκμετάλλευτη. Θα ήθελα πολύ να ανακαλύψω άλλες παραδόσεις και να γνωρίσω νέους ανθρώπους (και ναι αυτό είναι και πρόσκληση για όλους τους δημιουργούς εκεί έξω)”.

Η Μελισσάνθη χρησιμοποιεί την πλατφόρμα του kikcstarter, που λειτουργεί ουσιαστικά σαν e-shop για να στήσει μια κοινότητα, τόσο διεθνή όσο και τοπική. Απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας ανοιχτός διάλογος με τη γειτονιά, καθώς το Studio Speis δεν λειτουργεί μόνο ως εργαστήριο για την ίδια αλλά και ως χώρος για workshops, nomad working αλλά και residencies.

Το εργασιακό περιβάλλον και ο τρόπος που δουλεύουν οι Έλληνες ήταν ένα μεγάλο πολιτισμικό σοκ. Δεν υπάρχει συνεργασία, αλλά φωνές, εντάσεις και έλλειψη ομαδικού πνεύματος. Και βέβαια κάτι που είναι σχεδόν αλληλένδετο είναι το οικονομικό κομμάτι. Το κόστος ζωής έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με τους μισθούς και δυστυχώς σε αυτόν δεν αντικατοπτρίζονται οι απαιτήσεις του εργοδότη. Δεν μπορείς να κάνεις χίλιες δουλειές, να πληρώνεσαι ψίχουλα και να πρέπει να ευχαριστείς που πληρώνεσαι κιόλας, δεν κάνεις σε κανέναν καμία χάρη. Δεν ξέρω αν όλη αυτή η κατάσταση έχει δημιουργηθεί λόγω της κρίσης ή απλά συνεχίζει να παραμένει γιατί πολλοί επωφελήθηκαν και βολεύτηκαν από αυτό το μοτίβο και εκμεταλλεύονται αυτούς που προσπαθούν να επιβιώσουν.

Αυτό που μου έδωσε δύναμη προσωπικά, είναι η υποστήριξη από τους κοντινούς μου ανθρώπους αλλά και η δημιουργικότητα που χωρίς αυτήν παύω να ζω”.

“Η γειτονιά είναι σημαντική για το στούντιο γιατί σκοπός είναι η δημιουργία μιας ενεργής κοινότητας που θα έχει έναν χώρο συνάντησης ώστε να μπορέσουμε να βελτιώσουμε έμπρακτα την ποιότητα της ζωής μας. Κανείς δεν είπε ότι είναι εύκολο αλλά δεν είναι και ακατόρθωτο. Πολλές φορές σκέφτομαι πώς θα ήθελα να είναι η γειτονιά αλλά και τι πραγματικά μπορώ να κάνω για να βελτιωθεί αυτό. Τι μπορώ να κάνω ενεργά και χωρίς να σκέφτομαι το πορτοφόλι μου. Ο χώρος που φιλοξενείται το Studio Speis βρίσκεται στον Άγιο Νικόλαο στα Κάτω Πατήσια. Μια περιοχή χωρίς καμία ιδιαίτερη ομορφιά, ελάχιστο πράσινο και αρκετά υποβαθμισμένη αλλά είναι η εκεί που μεγάλωσα και ο χώρος που τώρα πια στεγάζεται το στούντιο. Πλέον, ως τρίτη γενιά εδώ, νιώθω ότι οι ρίζες μου είναι πολύ βαθιές. Το κτίριο έχει βιώσει όλες τις αλλαγές της γειτονιάς από το 1950 και ύστερα, καλές και άσχημες, και αυτή είναι και η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων”.

Για την ώρα, το στούντιο είναι ανοιχτό σε συνεργάτες και πρότζεκτ με πελάτες της σχεδιάστριας. Ο σκοπός του kickstarter είναι να διαδοθεί το στούντιο και κυρίως τα workshops για να χτιστεί μία κοινότητα που θα προσβλέπει στην ομαλή λειτουργία του χώρου και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Τόσο τα σχέδια όσο και οι προηγούμενες δουλειές της σχεδιάστριας είναι διάχυτα στον χώρο, δίνοντας μια γεύση υψηλής αισθητικής με ρούχα και αξεσουάρ που εμπνέονται από την ελληνική ιστορία και χειροτεχνία – όπως οι παραδοσιακές φορεσιές της Καραγκούνας και κουδούνια της Αποκριάς. Ο γάτος της, ο Ελενίτσος, αποτελεί βασικό στοιχείο στις καινούργιες της δουλειές – το ίδιο και οι ηλικιωμένες γυναίκες. Αργαλειός, ράψιμο και κέντημα, τέχνες ξεχασμένες αλλά τόσο συνυφασμένες με την ελληνική παράδοση έρχονται ξανά στο προσκήνιο. Όμως η Μελισσάνθη Σπέη φέρνει όλη αυτή την κληρονομιά και στο σήμερα και με έναν μαγικό, δικό της τρόπο, εμπλέκει τις δημιουργίες της ακόμα και με την queer κοινότητα.

“H εκπαίδευσή μου είναι καθαρά πάνω στη μόδα. Τα βλέπω όλα με μια συγκεκριμένη ματιά και θέλω να τα προσαρμόσω στη σημερινή εποχή και κοινωνία, στο πως κάτι ιστορικό μπορεί να γίνει κομμάτι του σήμερα μέσα από υψηλή μοντέρνα αισθητική αλλά και μελέτη και σεβασμό για το παρελθόν. Συμμετέχω σε οποιαδήποτε κοινότητα υποστηρίζει την ελευθερία λόγου και έκφρασης. Θέλω να υπάρχει η ελευθερία δημιουργίας και από τη δική μου πλευρά αλλά και από τον παραλήπτη. Το queer community στην αθηναϊκή σκηνή έχει πολλά περισσότερα να πει από την εγχώρια μόδα, είναι fashion, είναι statement, βράζει το αίμα δημιουργικά και χαίρομαι να το βλέπω. Η καινοτομία δεν ακολουθεί στερεότυπα, αλλά δεν ξέρω αν η μόδα θα μπορούσε να ξεφύγει. Τα στερεότυπα έχουν πολλές μορφές και τα βιώνουμε διαφορετικά με πολλούς τρόπους θέλοντας και μη. Ας ξεκινήσουμε καταρρίπτοντας κάποια από αυτά στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή και δημιουργώντας νέες νόρμες και ίσως καταφέρουμε να πάμε και πιο μπροστά σαν άνθρωποι”.

Η συλλογικότητα είναι από το πιο σημαντικό κομμάτι του πρότζεκτ, το χτίσιμο μιας κοινότητας στον χώρο της μόδας και του craftmanship είτε σε χομπίστικο επίπεδο είτε σε επαγγελματικό. Η Μελισσάνθη θέλει να έχει άμεση επαφή με τον κόσμο και να υποστηρίξει και η ίδια με τον τρόπο της άλλους ανθρώπους που τους ενδιαφέρει η δημιουργία. “Είναι αλήθεια, ότι το προτζεκτ είναι female led. Δεν είναι κάτι που έγινε συνειδητά, αλλά συνέπεσε πιο πολύ με ταλέντα που μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες. Είναι σημαντικό να πούμε ότι είναι ευπρόσδεκτες όλες οι ηλικίες και τα backgrounds, ακόμα και αν η πλειοψηφία τέτοιων ενδιαφερόντων συνδέεται με γυναικεία ενασχόληση ή τουλάχιστον αυτό ίσχυε μέχρι τώρα. Όλοι έχουμε θησαυρούς κεντημένους από τις γιαγιάδες μας και έχουμε πολλά να μάθουμε από τις μεγαλύτερες γενιές σε κομμάτι τεχνικής και πολύ περισσότερο σε ανθρωπιά”.

Αυτή την περίοδο, το Studio Speis προσφέρει τρία μαθήματα, που είναι ανοιχτά για bookings, αλλά και πολλούς διαφορετικούς τρόπους υποστήριξης για όλα τα budgets. Η υποστήριξη-δωρεά ξεκινάει από 1 ευρώ μέχρι και 500. “Και ναι, 1 ευρώ μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά” όπως λέει η Μελισσάνθη. “Ο μελλοντικός στόχος είναι εκτός των workshops, να φτάσουμε στο επιθυμητό οικονομικό αποτέλεσμα για να αγοραστεί ο απαραίτητος εξοπλισμός και το στούντιο να λειτουργεί με συγκεκριμένες συνδρομές (αρκετά οικονομικές – που να ανταποκρίνονται στην ελληνική πραγματικότητα) αλλά και να στηθεί ένα δημιουργικό οικοσύστημα, τόσο τοπικό όσο και διεθνές.

Έτσι, μπορείς να προσφέρεις συμβολικά ένα ποσό, ξεκινώντας από 1 ευρώ ή να αγοράσεις κάτι από τις επιλογές που προσφέρονται, όπως οι χειροποίητες τσάντες της Μελισσάνθης Σπέη, και τις οποίες θα παραλάβεις μέσα σε κάποιους μήνες καθώς όλα είναι made to order (δηλαδή φτιάχνονται κατά παραγγελία με βάση τη ζήτηση που θα έχουν). Η χρέωση γίνεται μόνο όταν ολοκληρωθεί το πρότζεκτ, δηλαδή σε 2 μήνες από τώρα, και τρόπος που λειτουργεί η πλατφόρμα είναι πως αν δεν συγκεντρωθεί το συνολικό ποσό που χρειάζεται για να πετύχει το πρότζεκτ, δεν λάβει καθόλου χρήματα. Αν όμως πετύχει, προχωράει κανονικά στην υλοποίηση.

Επιχειρηματικότητα και δημιουργία πάνε μαζί για τη σχεδιάστρια, αφού όπως εξηγεί, όταν προσπαθείς να βιοποριστείς και να επιβιώσεις θα καταφέρεις να τα διαχειριστείς όλα. “Αν είχα να επιλέξω και πάλι θα επέμενα ότι και τα δύο είναι εξίσου σημαντικά γιατί είναι αλληλένδετα. Σίγουρα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ τους ή ένας διαχωρισμός και κάπως έτσι πορεύομαι κι εγώ. Μακάρι το δημιουργικό να είχε περισσότερο χώρο αλλά ας είμαστε ρεαλιστές”.

Οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση από την Μελισσάνθη.