Μια εικόνα 1000 λέξεις: Μαζί στον θάνατο

Η ιστορία πίσω από την βραβευμένη φωτογραφία που αποτύπωσε την πλέον πολύνεκρη εργατική τραγωδία

Η βαριά βιομηχανία του Μπαγκλαντές δεν είναι άλλη από αυτή της ραφής ενδυμάτων. Είναι δύσκολο να μην βρεις στην ντουλάπα ή τα συρτάρια σου τουλάχιστον ένα ρούχο που να μην είναι Made in Bangladesh. Πάνω από 4 εκατομμύρια κάτοικοι της χώρας απασχολούνται σε αυτό τον τομέα προσφέροντας έσοδα της τάξης των 24 δισ. δολαρίων και το 80% των εξαγωγών της χώρας.

Οι συνθήκες εργασίας στον συγκεκριμένο χώρο δεν θα είχαν γίνει γνωστές αν τον Απρίλιο του 2013 δεν κατέρρεε το εργοστάσιο Rana Plaza αφαιρώντας την ζωή σε πάνω από 1.130 άτομα.

Από τους πρώτους που βρέθηκαν στο σημείο ήταν και η Τασλίμα Άκχετερ, η φωτογράφος και ακτιβίστρια η οποία πριν από ένα χρόνο ακριβώς βραβεύθηκε από τα world press photo awards για την φωτογραφία με το αγκαλιασμένο ζευγάρι που βρέθηκε θαμμένο στο εργοστάσιο – κολαστήριο.

Μια φωτογραφία που έγινε viral σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα και που έστω και για λίγο έφερε στο προσκήνιο τις συνθήκες εργασίας των ανθρώπων που ράβουν τα ρούχα επώνυμων εταιρειών για ελάχιστα δολάρια τον μήνα.

Μιλώντας για την φωτογραφία της στο Time η Άκχετερ ανέφερε “Με έχουν ρωτήσει πολλοί για αυτή την φωτογραφία. Έκανα έρευνα για να μάθω ποια είναι τα πρόσωπα αλλά δεν κατάφερα να διασταυρώσω ποιοι ακριβώς είναι. Τους εντόπισα στο τέλος της ημέρας. Ήμουν εκεί από το πρωί και έβλεπα είτε τους διασώστες είτε τους πολίτες να απεγκλωβίζουν τραυματίες και νεκρούς από τα συντρίμμια. Δεν μπορώ να ξεχάσω τα τρομαγμένα μάτια των συγγενών. Ημουν εξαντλημένη, τόσο πνευματικά όσο και σωματικά.

Ξάφνου, εντόπισα το ζευγάρι αυτό, αγκαλιασμένο στα ερείπια. Το αίμα από τα μάτια του άνδρα έτρεχε σαν δάκρυ. Όταν τους είδα δεν μπορούσα να το πιστέψω. Τους ένοιωσα σαν δικούς μου ανθρώπους. Τους έβλεπα τις τελευταίες τους στιγμές να κάθονται έτσι αγκαλιασμένοι, προσπαθώντας ο ένας να σώσει τον άλλο. Νιώθω άβολα κοιτάζοντας αυτή την φωτογραφία. Είναι σαν να μου μιλάνε και να μου λένε: Δεν είμαστε δύο ακόμη πτώματα. Δεν είμαστε φτηνά εργατικά χέρια και φτηνές ζωές. Είμαστε άνθρωποι σαν και εσάς. Η ζωή μας είναι πολύτιμη και τα όνειρα μας το ίδιο”.

Ένα μήνα μετά την λήψη της φωτογραφίας θα μιλήσει στο μπλογκ του Σουράβ Ρόι αναλυτή των ΜΜΕ και σχολιαστή για ασιατικά θέματα στο Μπαγκλαντές. Το “αγκαλιασμένο ζευγάρι” όπως είναι ο τίτλος που κυριάρχησε για την φωτογραφία στην φωτογραφική κοινότητα επιστέφει ξανά και ξανά σαν εφιάλτης στο μυαλό της Τασλίμα. “Αυτή η φωτογραφία με στοιχειώνει όλη την ώρα. Αν οι υπεύθυνοι για αυτό δεν τύχουν της αυστηρότερης τιμωρίας, θα γίνουμε μάρτυρες μίας νέας καταστροφής. Δεν θα υπάρξει ανακούφιση από αυτή την φρίκη. Τις τελευταίες εβδομάδες έχω κινηθεί ανάμεσα σε αδικοχαμένους εργάτες και έχω νιώσει τεράστια πίεση και πόνο. Ως μάρτυρας αυτής της σκληρότητας, αισθάνομαι μια ισχυρή επιθυμία να μοιραστώ αυτόν τον πόνο με όλους. Αυτός είναι ο λόγος που θέλω αυτή τη φωτογραφία να τη δούμε ξανά και ξανά”

Αναφερόμενη για τις συνθήκες ζωής των θυμάτων αλλά και γενικότερα για αυτές που επικρατούν στον τομέα της διαβίωσης της στην χώρα της ανέφερε: “ Οι περισσότεροι στο Μπαγκλαντές, είτε προέρχονται από την εργατική τάξη είτε είναι αγρότες ζουν μία αφάνταστη απάνθρωπη ζωή. Οι συγκεκριμένοι που έχασαν την ζωή τους, ήταν αναγκασμένοι να εργάζονται σε ποταπές συνθήκες εργασίας με μισθούς χαμηλότερους από 37 δολάρια τον μήνα”. Συμπληρώνοντας ανέφερε “Γνωρίζω με σιγουριά ότι πολλές γυναίκες υποφέρουν από λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος καθώς δεν τους επιτρέπονταν να πηγαίνουν συχνά στην τουαλέτα. Με τον φόβο αυτό και καθώς δεν είχαν τα χρήματα να επισκεφθούν γιατρό εάν υπήρχαν επιπλοκές έπιναν ελάχιστο νερό όσο χρειάζονταν για να βγάλουν την βάρδια. Επίσης σπάνια υπήρχαν εργαζόμενοι που παραπονούνταν για ασθένεια. Αν κάποιος το έκανε αυτό ανεπίσημα θα τους πετούσαν έξω ωθώντας τους πίσω στα σαγόνια της φτώχειας και της πείνας”.

Πέρυσι το καλοκαίρι η υπηρεσία της διαφθοράς στο Μπαγκλαντές άσκησε τελικά δίωξη σε βάρος 18 προσώπων που κατηγορούνται για παραβίαση του πολεοδομικού κανονισμού κατά την ανέγερση του συγκροτήματος Rana Plaza, στο οποίο στεγάζονταν δεκάδες βιοτεχνίες ενδυμάτων. Για την ιστορία το κτήριο ήταν χτισμένο σε μια περιοχή που παλαιότερα ήταν βάλτος με αποτέλεσμα το υπέδαφος να μην είναι σταθερό. Ανάμεσα στους κατηγορούμενους και ο κατασκευαστής Μοχάμεντ Σοχέλ Ράνα, για την σύλληψη του οποίου υπήρξε ανθρωποκυνηγητό για τέσσερις ημέρες καθώς προσπάθησε να διαφύγει στην Ινδία.

Η τραγωδία είχε ως αποτέλεσμα η κυβέρνηση να πάρει απόφαση να αυξηθούν οι μισθοί των εργατών ραφής κατά 77% φθάνοντας στο “αστρονομικό” ποσό των 68 δολαρίων τον μήνα ενώ υπήρξαν και αλλαγές στην νομοθεσία που ενίσχυσε τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αλλαγές οι οποίες όμως δεν φαίνεται να εφαρμόστηκαν ποτέ καθώς δεν υπήρξαν και οι αντίστοιχοι έλεγχοι στα εργοστάσια ώστε να πιστοποιηθεί εάν οι συνθήκες βελτιώθηκαν.