Καλό κουνούπι, είναι το νεκρό κουνούπι – Πώς “αναβιώνει” η ελονοσία

Η εντομολόγος Δρ Sarah Moore, η οποία έχει αφιερώσει την καριέρα της στην καταπολέμηση της ελονοσίας, δήλωσε στη βρετανική Express πως για εκείνη «το μόνο καλό κουνούπι είναι το νεκρό κουνούπι».

Μετά από δεκαετίες προόδου, όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της επιδημιολογικής μάχης πιστεύουν ότι η εξάλειψη της θανατηφόρας ασθένειας είναι επιτέλους εφικτή.

Ωστόσο, οι περικοπές στη χρηματοδότηση -για να αυξηθούν οι δαπάνες σε τομείς όπως η άμυνα- απειλούν να ανατρέψουν τα κέρδη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι από το 2000 έχουν αποτραπεί 2.2 δισεκατομμύρια κρούσματα και 12.7 εκατομμύρια θάνατοι, αλλά παραμένει μια σοβαρή παγκόσμια απειλή.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΠΟΥ, το 2023 καταγράφηκαν 263 εκατομμύρια κρούσματα ελονοσίας παγκοσμίως. Το 2022 ήταν 252 εκατομμύρια. Η ασθένεια κόστισε 597.000 ζωές σε 83 χώρες.

«Τα χρήματα για την παγκόσμια υγεία είναι ο εύκολος στόχος»

Σε ερώτηση αν η εξάλειψη είναι εφικτή, η Δρ Moore είπε ότι «είχαμε αχαλίνωτη ελονοσία στις ΗΠΑ, στα νότια μέρη της Ευρώπης και στη Νοτιοανατολική Ασία. Έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος 

Έχουμε καταπληκτικά εργαλεία, έχουμε ψηφιακές τεχνολογίες που δεν είχαμε ποτέ. Είμαστε σε θέση να το κάνουμε, αλλά πρέπει να έχουμε την πολιτική και οικονομική βούληση».

Καθώς ο Sir Κιρ Στάρμερ πιέζεται να αυξήσει τις δαπάνες σε τομείς, όπως η άμυνα και το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας (NHS), η καθηγήτρια Moore προειδοποιεί ότι η εκτροπή χρημάτων από την παγκόσμια υγεία είναι «εύκολος στόχος.

Οι ασθένειες μεταδίδονται με αεροπλάνα αυτές τις μέρες. Ο δάγκειος πυρετός μεταδίδεται από ένα κουνούπι και επειδή ο καιρός θερμαίνεται, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αυτά τα κουνούπια ζουν τώρα όλο τον χειμώνα στα νότια μέρη της Ευρώπης».

Άρα, χρειάζονται πόροι για έρευνα προς ανάπτυξη νέων θεραπειών ή ανίχνευσης ανθεκτικών στελεχών του παράσιτου της ελονοσίας, ώστε να φτάσουμε στην εξόντωση της απειλής, αλλά οι ηγέτες προτιμούν τις επενδύσεις στην άμυνα.

Παρεμπιπτόντως, στο Νιου Τζέρσεϊ κατεγράφη το πρώτο εγχώριο περιστατικό ελονοσίας, εδώ και δεκαετίες.

Η απειλή της ελονοσίας είναι πραγματική

Η ελονοσία είναι λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από το παράσιτο της ελονοσίας, που λέγεται “πλασμώδιο”. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ «μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου Ανωφελούς κουνουπιού (Anopheles). Τα κουνούπια μολύνονται από ασθενείς με παρασιταιμία».

Η νόσος ενδημεί σε 83 χώρες/περιοχές του πλανήτη και κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Τελευταία, έχει κάνει εμφανίσεις καις την Ευρώπη, μολονότι “τρέχουν” εντατικά προγράμματα ελέγχου (επιτήρηση, έλεγχος κουνουπιών, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία) που φαινόταν πως την είχαν εξαφανίσει.

Στην Ελλάδα εξαλείφθηκε το 1974. Έκτοτε καταγράφονται πανελλαδικά ετησίως από 20 έως 110 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας, δηλαδή κρούσματα που προσβλήθηκαν σε χώρα του εξωτερικού. Από το 2022 έως το 2024 ήταν 31, 32 και 35. Όλες τις χρονιές ήταν 0 αυτά με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.

Ενώ λοιπόν, όλα έδειχναν πως η ελονοσία έχει τακτοποιηθεί στην ήπειρο μας, ήλθε η κλιματική κρίση και οι ακραίες καιρικές συνθήκες (πχ καύσωνες και ξηρασίες), που αυξάνουν τον κίνδυνο τοπικής μετάδοσης στο μέλλον, εφόσον δεν συνεχιστούν τα μέτρα πρόληψης, καθώς ευνοούν την εξάπλωση των κουνουπιών Anopheles.

Είναι η προληπτική φαρμακευτική αγωγή, κατά τη διάρκεια και μετά το ταξίδι σε ενδημικές περιοχές, χρήση εντομοαπωθητικών, κουνουπιέρας και αποφυγή δραστηριοτήτων το σούρουπο και το ξημέρωμα, όταν τα κουνούπια είναι πιο ενεργά.

Εάν εμφανίσετε πυρετό ή συμπτώματα (ρίγη, κεφαλαλγία, μυϊκοί πόνοι) εντός 1-2 εβδομάδων μετά την επιστροφή από ενδημική περιοχή, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.