Μισιρλού: Ένα διάσημο τραγούδι και η σκούφια του

«Μισιρλού», σημαίνει την κάτοικο της Αιγύπτου, την Αιγυπτία, από το αραβικό όνομα της Αιγύπτου, που είναι «Misr» – οι παλιοί λέγανε την Αίγυπτο «Μισίρι». Το τραγούδι όμως, που υμνεί τις εξωτικές χάρες μιας Αιγυπτιώτισσας, και που έκανε διάσημο το 1994 στα πέρατα του κόσμου ο Κουέντιν Ταραντίνο, εντάσσοντάς το στο σάουντρακ της ταινίας του «Pulp Fiction», ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως ένα αργό ζεϊμπέκικο, που πρωτακούστηκε γύρω στο 1927 στην Αθήνα, από την κομπανία του μικρασιάτη πρόσφυγα Δημήτρη Πατρινού.

Αν και ο αρχικός συνθέτης του τραγουδιού παρέμεινε άγνωστος, η σύνθεση πιστώθηκε στον αρχηγό της κομπανίας τον Πατρινό, όπως συνέβαινε τότε. Η πρώτη γνωστή ηχογράφηση της Μισιρλούς έγινε από τον Πατρινό το 1930, αλλά ο ίδιος έγραψε τη Μισιρλού σε δίσκο και το 1931 στη Νέα Υόρκη.

Η καριέρα του τραγουδιού άρχισε το 1941, όταν η Μισιρλού κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ από τον ελληνοαμερικανό δάσκαλο της μουσικής Νίκο Ρουμπάνη, ο οποίος κατοχύρωσε το τραγούδι στο όνομά του ως συνθέτης, κυκλοφορώντας μια ορχηστρική τζαζ εκτέλεση. Αμέσως έγινε γκραν σουξέ, και παίχτηκε με διάφορα ονόματα, από μια ευρύτατη γκάμα μουσικών, που έπαιζαν από τζαζ και σουίνγκ μέχρι  σερφ ροκ: ενδεικτικά αναφέρω τον Ξαβιέ Κούγκατ, τον Ντικ Ντέιλ και τους Μπιτς Μπόις, που το 1963 συμπεριέλαβαν στο άλμπουμ του «Surfin’USA» μια δική τους εκδοχή, κάνοντάς τη Μισιρλού κομμάτι της Αμερικανικής ποπ κουλτούρας. Μετά , ο Ταραντίνο απογείωσε κυρολεκτικά τη Μισιρλού, με το Pulp fiction.

Να πούμε πως η Μισιρλού είναι πολύ αγαπητή και στη λαϊκή μουσική της Μέσης Αναατολής – οι Εβραίοι την παίζουν σε γάμους και γιορτές, με το όνομα «Κλεζμέρ». Και βέβαια,  το 2004 η Μισιρλού επιλέχτηκε από την οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας σαν ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών, και ακούστηκε στην τελετή λήξης των αγώνων από την Άννα Βίσση.

Μετά απ’ όλα αυτά, ως ελάχιστο φόρο τιμής στους αρχικούς δημιουργούς της περιβόητης Μισιρλούς, ας θυμίσουμε τους αυθεντικούς στίχους του παλιού ζεϊμπέκικου, οι οποίοι, κατά πάσα πιθανότητα είναι γραμμένοι από το χέρι του Πατρινού:

Μισιρλού μου, η γλυκιά σου η ματιά

Φλόγα μου ‘χει ανάψει μες στην καρδιά.

Αχ, για χαμπίμπι, αχ, για λε-λέλι, αχ,

Τα δυο σου χείλη στάζουνε μέλι, αχ.

Αχ, Μισιρλού, μαγική, ξωτική ομορφιά.

Τρέλα θα μου ‘ρθει, δεν υποφέρω πια.

Αχ, θα σε κλέψω μέσ’ απ’ την Αραπιά.

Μαυρομάτα Μισιρλού μου τρελή,

Η ζωή μου αλλάζει μ’ ένα φιλί.

Αχ, για χαμπίμπι ενα φιλάκι, άχ

Απ’ το γλυκό σου το στοματάκι, αχ.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.