Το διπλό μήνυμα του Τραμπ: Διπλωματία – αλλά με το δάχτυλο στη σκανδάλη

Αναβάλλοντας προσωρινά μια στρατιωτική απόφαση που φαινόταν σχεδόν βέβαιη, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα αποφασίσει μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες αν οι ΗΠΑ θα πλήξουν το Ιράν. Η κίνηση αυτή άνοιξε ξανά τον δρόμο για μια τελευταία προσπάθεια διπλωματικής διευθέτησης, λίγες ημέρες μετά την έναρξη των ισραηλινών βομβαρδισμών που έβαλαν «πάγο» στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι υπάρχει «ουσιαστική πιθανότητα για νέες διαπραγματεύσεις», ενώ σύμβουλοι του Αμερικανού προέδρου ελπίζουν ότι το Ιράν, υπό την πίεση των απωλειών και των συνεχιζόμενων ισραηλινών επιθέσεων, θα υποχωρήσει και θα αποδεχτεί όρους που έως τώρα απέρριπτε — όπως τον τερματισμό του εμπλουτισμού ουρανίου.

Η απόφαση του Τραμπ να καθυστερήσει το χτύπημα έρχεται σε αντίθεση με τις εμπρηστικές δηλώσεις των τελευταίων ημερών που άφηναν να εννοηθεί πως η επίθεση ήταν θέμα χρόνου. Παράλληλα, του δίνει χρόνο να σταθμίσει τις συνέπειες, ανάμεσά τους και ο κίνδυνος να παρασυρθούν οι ΗΠΑ σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο, κάτι που ο ίδιος είχε δεσμευτεί να αποφεύγει.

Ωστόσο, το παράθυρο των διαπραγματεύσεων δείχνει από νωρίς να αντιμετωπίζει εμπόδια. Στο παρασκήνιο, εξετάστηκε το ενδεχόμενο αποστολής του απεσταλμένου για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ και του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στην περιοχή, αλλά οι συζητήσεις δεν καρποφόρησαν – και οι δύο παρέμειναν στην Ουάσινγκτον.

Η διπλωματία περνά στη Γενεύη, η Τεχεράνη παραμένει αμετακίνητη

Εντός της ημέρας, οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας θα μεταβούν στη Γενεύη για συνομιλίες με Ιρανούς αξιωματούχους.

Έχουν ήδη ενημερωθεί για την τελευταία πρόταση που είχε υποβάλει ο Λευκός Οίκος, την οποία το Ιράν απέρριψε πριν ξεκινήσουν οι ισραηλινές επιθέσεις. Σύμφωνα με έναν Αμερικανό αξιωματούχο, δεν υπάρχουν υψηλές προσδοκίες επιτυχίας από τη συνάντηση, αν και ο Λευκός Οίκος κρατά ανοικτό το ενδεχόμενο προόδου.

«Ο πρόεδρος στηρίζει τις διπλωματικές προσπάθειες των Ευρωπαίων συμμάχων μας, εφόσον αυτές φέρουν το Ιράν πιο κοντά στην αποδοχή της συμφωνίας του», ανέφερε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.

Από την πλευρά της, η Τεχεράνη έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να συνεχίσει καμία συνομιλία με τις ΗΠΑ όσο συνεχίζονται οι ισραηλινές επιθέσεις, ενώ το Ιράν δεν έχει δείξει καμία πρόθεση να υποχωρήσει στο ζήτημα του εμπλουτισμού ουρανίου – που θεωρεί «κόκκινη γραμμή».

Παρά την προσωρινή αναβολή της απόφασης, ο Τραμπ εξακολουθεί να εξετάζει στρατιωτικές επιλογές. Σύμφωνα με πηγές, στις συσκέψεις στον Λευκό Οίκο ρωτούσε πόσο αποτελεσματική θα ήταν μια επίθεση με βόμβες bunker-buster στις υπόγειες εγκαταστάσεις του Φόρντο και πόσο θα διαρκούσε μια τέτοια επιχείρηση.

Η εκπρόσωπός του, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε: «Ο πρόεδρος έχει ξεκαθαρίσει ότι πάντα επιδιώκει τη διπλωματία. Αλλά να ξέρετε, δεν φοβάται να δείξει τη δύναμη της Αμερικής αν χρειαστεί. Και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν -και ολόκληρος ο κόσμος- πρέπει να γνωρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν τη φονικότερη στρατιωτική ισχύ στον πλανήτη».

Ο Τραμπ, πάντως, εξακολουθεί να ανησυχεί για το ενδεχόμενο ενός πολέμου διαρκείας. Στενοί συνεργάτες του -ανάμεσά τους και ο πρώην στρατηγικός του σύμβουλος Στιβ Μπάνον- του υπενθυμίζουν ότι μια επίθεση θα μπορούσε να οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε μακροχρόνια εμπλοκή.

Ανησυχία στο Ισραήλ – Επιφυλάξεις στους συμμάχους

Η ισραηλινή πλευρά, σύμφωνα με πηγή των υπηρεσιών πληροφοριών, εξέφρασε δυσαρέσκεια για την καθυστέρηση της απόφασης. «Αυτό δεν βοηθά», φέρεται να είπε Ισραηλινός αξιωματούχος.

Ο Τραμπ, πάντως, θα συνεχίσει τις καθημερινές ενημερώσεις από την CIA και τις ένοπλες δυνάμεις, ενώ αναμένεται να επιστρέψει νωρίτερα από το σαββατοκύριακο στο Νιου Τζέρσεϊ για συσκέψεις στον Λευκό Οίκο.

Δημοσίευμα του CNN αναφέρει ότι οι πιο στενοί του συνομιλητές παραμένουν ο διευθυντής της CIA Τζον Ράτκλιφ και ο επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Νταν Κέιν. Ωστόσο, το πρόσωπο-κλειδί στις διπλωματικές προσπάθειες παραμένει ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος έχει ήδη απευθείας δίαυλο με τον Ιρανό ΥΠΕΞ Αμπάς Αραγτσί.

Η τελευταία πρόταση της Ουάσινγκτον ζητούσε την πλήρη εγκατάλειψη του εμπλουτισμού ουρανίου από το Ιράν κάτι που, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, αποτελεί απαραίτητο όρο για κάθε συμφωνία.

Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατευθύνονται προς τη Γενεύη, αναζητούν σημάδια διάθεσης για συνεννόηση από την Τεχεράνη. Παρά τις ισραηλινές επιθέσεις, θεωρούν ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα παραμένει απειλή, καθώς η τεχνογνωσία της Τεχεράνης και πιθανά μυστικά προγράμματα δεν εξαλείφονται με στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Ωστόσο, πολλοί διπλωμάτες από χώρες-συμμάχους των ΗΠΑ εκφράζουν σύγχυση, καθώς δεν έχουν λάβει επίσημες οδηγίες από την Ουάσινγκτον για τη στρατηγική γραμμή της. Αυτό έχει οδηγήσει σε αμήχανες συνομιλίες, με τους Αμερικανούς διπλωμάτες να δείχνουν απλώς προς τις δηλώσεις Τραμπ.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο συνομίλησε τις τελευταίες ημέρες με τους ομολόγους του από τη Γαλλία, τη Βρετανία και την Ε.Ε. για το ενδεχόμενο διπλωματικής λύσης που θα αποτρέψει την απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν.

Νέα κύματα επιθέσεων εκατέρωθεν

Την ίδια ώρα, καθώς ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή μπήκε στην όγδοη ημέρα τα ξημερώματα της Παρασκευής, ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε νέο κύμα επιθέσεων σε στόχους στις βόρειες επαρχίες του Ιράν, μακριά από την Τεχεράνη, δείχνοντας πιθανή γεωγραφική επέκταση της στρατηγικής του.

Υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στο Ισραήλ έχουν σπεύσει για την κατάσβεση πυρκαγιών στη Μπερ Σεβά, έπειτα από την αναχαίτιση ιρανικού πυραύλου από τον ισραηλινό στρατό.

Σε βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η υπηρεσία πρώτων βοηθειών Magen David Adom, διακρίνονται πολλές εστίες φωτιάς να καίνε σε δρόμο της νότιας πόλης, κοντά σε τεχνολογικό πάρκο όπου στεγάζεται και γραφείο της Microsoft.

Η αστυνομία του Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έχει λάβει αναφορές για πτώση πυρομαχικών στην περιφέρεια του Νότου, σε ανοιχτές εκτάσεις, προκαλώντας υλικές ζημιές αλλά χωρίς να υπάρχουν πληροφορίες για θύματα.

Υπενθυμίζεται ότι χθες, το νοσοκομείο Soroka στη Μπερ Σεβά είχε υποστεί ζημιές έπειτα από ιρανική επίθεση. Η Μπερ Σεβά βρίσκεται στην έρημο Νεγκέβ, όπου είναι εγκατεστημένη και η ισραηλινή αεροπορική βάση Nevatim.