Τουρκία – Λιβύη σχεδιάζουν, η Ελλάδα κοιτά και διαμαρτύρεται

Ψυχρολουσία εν μέσω καύσωνα αποτέλεσε για την κυβέρνηση η είδηση πως η Εθνική Εταιρία Πετρελαίου της Λιβύης υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την Turkish Petroleum για γεωλογικές έρευνες σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές.

Συμφωνία η οποία είχε υπογραφεί προχθές, αλλά ανακοινώθηκε χθες, λίγες ώρες μετά τη σύντομη συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Και ενώ ο κ. Μητσοτάκης είχε προαναγγείλει ότι θα θέσει τα ζητήματα του τουρκολιβυκού μνημονίου, αλλά και των αυξημένων μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς την Ελλάδα, σήμερα στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες.

Η ανακοίνωση της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λίβυης δεν αποσαφήνιζε ποιες είναι οι τέσσερις θαλάσσιες περιοχές στις οποίες θα πραγματοποιήσει έρευνες η Turkish Petroleum. Με βάση όμως χάρτη που φέρεται να κυκλοφόρησε από τη λιβυκή πλευρά, διπλωματικές πηγές στην Αθήνα κρατούσαν ότι εκ πρώτης όψεως φαίνεται πως οι έρευνες κινούνται νοτίως της μέσης γραμμής με την Ελλάδα.

Οι ίδιες πηγές διαμήνυαν όμως: “Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν θα δεχθεί καμία παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων“. Διότι η χθεσινή συμφωνία Λιβύης- Τουρκίας πατάει πάνω στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, έστω και εάν σε αυτή τη φάση δεν ξεπερνά τη μέση γραμμή. Αποδεικνύεται δε ότι η Τουρκία ελέγχει απόλυτα τη Λιβύη και πλέον επιδιώκει να παράξει απτά αποτελέσματα του τουρκολιβυκού μνημονίου με σεισμικές έρευνες.

Γιαβάς- γιαβάς η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική ΑΟΖ

Η Άγκυρα αμφισβητεί άλλωστε μεθοδικά, βήμα βήμα και με μακροχρόνια στρατηγική την ελληνική ΑΟΖ και τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών, ακόμη και της Κρήτης. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο ήταν το πρώτο βήμα το 2019. Το 2022 Λιβύη – Τουρκία είχαν υπογράψει μία γενική συμφωνία για συνεκμετάλλευση των λιβυκών υδρογονανθράκων.

Τον περασμένο Μάρτιο η Λιβύη προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για 22 θαλάσσια οικόπεδα, αλλά τηρώντας τη μέση γραμμή. Σημειωτέον ότι δύο εξ αυτών των οικοπέδων εφάπτονται με τα ελληνικά οικόπεδα για τα οποία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η Chevron. Και από τον χάρτη που κυκλοφόρησε χθες φαίνεται ότι στα δύο αυτά λιβυκά οικόπεδα πιθανότατα θα κάνει η τουρκική εταιρεία σεισμικές έρευνες.

Στις αρχές Ιουνίου, η πληροφορία ότι και η πλευρά του στρατάρχη Χαφτάρ σκέπτεται να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο προκάλεσε ανησυχία στην Αθήνα. Διότι η κυβέρνηση είχε ποντάρει στο έτερο κέντρο εξουσίας στην ανατολική Λίβυη, στη Βεγγάζη, υπό τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου Ακίλα Σάλεμ και τον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, ως αντίβαρο στην εξαρχής ξεκάθαρα φιλότουρκη κυβέρνηση της Τρίπολης. Το γεγονός δε ότι το Κοινοβούλιο της Λιβύης δεν είχε επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο αποτελούσε ένα επιχείρημα της Ελλάδας, η οποία εξαρχής κατήγγειλε τη συμφωνία Τρίπολης- Τουρκίας του 2019.

Πριν από μία εβδομάδα, ήρθε και η ανακοίνωση της λιβυκής Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας που κατηγόρησε την Ελλάδα ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης με την πρόσκληση για άδειες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης. Δηλαδή τις άδειες σε Chevron και Exxon που η χώρα μας επικαλείται ως αναγνώριση της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή.

Περιμένοντας ξανά το Οruc Reis

Και τώρα το κακό τρίτωσε με τη συμφωνία με την Turkish Petroleum. Διότι ακόμη και εάν, όπως αναφέρθηκε σε αυτή τη φάση, οι θαλάσσιες περιοχές στις οποίες η τουρκική εταιρεία θα κάνει έρευνες βρίσκονται νοτίως της μέσης γραμμής, είναι προφανές ποιο θα είναι το επόμενο βήμα, εάν η Αθήνα δεν ξυπνήσει από το διπλωματικό λήθαργο.

Σημειωτέον μάλιστα ότι το γνωστό μας τουρκικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis (το οποίο το 2020 είχε ποντίσει καλώδια εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τα οποία τελικά… πήρε η θάλασσα) έχει επιστρέψει στη Μεσόγειο από αποστολή στη Σομαλία. Επομένως ενδέχεται να είναι το σκάφος που θα διεξάγει τις σεισμικές έρευνες στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας με Λιβύη. Και μάλιστα ενώ έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης θα βρίσκονται δύο ελληνικές φρεγάτες, με στόχο να αποτρέψουν μεταναστευτικές ροές, όπως είχε ζητήσει ο κ. Μητσοτάκης από το ΚΥΣΕΑ την περασμένη Κυριακή.

Ο πρωθυπουργός έθεσε το ζήτημα των αυξημένων μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη χθες στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ ως μία διάσταση της ασφάλειας στην περιοχή. Το θέμα της μετανάστευσης από τη Λιβύη είναι στην ατζέντα και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σήμερα, ενώ ο κ. Μητσοτάκης θα ζητήσει να ενταχθούν και πάλι στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου οι αποφάσεις που είχαν ληφθεί το Δεκέμβριο του 2019 όσον αφορά στο απαράδεκτο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Δηλαδή ότι είναι παράνομο, δεν αναγνωρίζεται από την ΕΕ και δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα. Όμως η επίκληση της διεθνούς νομιμότητας δεν φαίνεται να απασχολεί την Τουρκία, η οποία επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα στο πεδίο.

Η δε επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη σε Τρίπολη και Βεγγάζη, που είχε προγραμματιστεί για τις αρχές Ιουλίου, είναι πλέον στον αέρα. Οποία απόφαση και να πάρει ο κ. Γεραπετρίτης μάλιστα φαντάζει καταδικασμένη: Εάν ακυρώσει την επίσκεψη, κόβει γέφυρες και με τα δυο κέντρα εξουσίας στη Λιβύη. Εάν επισκεφθεί κανονικά Τρίπολη και Βεγγάζη, θα πρέπει να κομίσει αποτέλεσμα.