Ο ΖΟΧΡΑΝ ΜΑΜΝΤΑΝΙ ΧΤΥΠΗΣΕ 1.5 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΠΟΡΤΕΣ. ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΤΟ ΕΚΑΝΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

Την εβδομάδα που μας πέρασε η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Χάγη κατέληξε σε δέσμευση των συμμάχων να ξοδεύουν το 5% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες. Γιατί, αλίμονο, αν κάτι μας έχουν δείξει οι τελευταίες εβδομάδες/μήνες/χρόνια σε Ουκρανία, Γάζα, Ιράν και συνολικά στη Μέση Ανατολή, σε συνδυασμό με τη νέα οικονομική κρίση που έχουν προκαλέσει/ενισχύσει, είναι ότι αντί για αυτοσυγκράτηση, κοινωνικές δαπάνες και τήρηση των κανόνων του διεθνούς δικαίου, αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερο στρατό και περισσότερα όπλα. 

Γενικότερα, το κλίμα της συνόδου, πέρα από τα war rooms που στήνονται στα σόσιαλ από στρατηγούς με άνετους καναπέδες κι ευρυζωνικές συνδέσεις, επιβεβαίωσε ότι σε μια σχεδόν τρικυμιώδη στιγμή της ιστορίας, η γηραιά ήπειρος τηρεί μια απόλυτα delulu στάση. Γελάκια, «ευχάριστο κλίμα», διαγ(κ)ωνισμός για το καλύτερο πατ πατ στον Ντόναλντ Τραμπ και μια νέα πίστα κολακείας που εφεξής θα ονομάζεται «κλίμακα Ρούτε» μετά το σόου υποτέλειας του ολλανδού πρωθυπουργού που δε χόρταινε να αποκαλεί “daddy” τον αμερικανό πρόεδρο. Ο συγγραφέας Μάκης Μαλαφέκας τα συνόψισε εύστοχα: «Η πιο γερασμένη κι άτεκνη ήπειρος φαντασιώνεται υπαρξιακούς πολέμους στους οποίους δε θα χρειαστεί να πολεμήσει. Η Ευρώπη είναι ένα τεράστιο φέισμπουκ».

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ αφού (καυχήθηκε ότι) έλυσε την κρίση Ισραήλ-Ιράν, έκανε περίπατο σε ευρωπαϊκό έδαφος, στις ΗΠΑ συνέβη ένας μικρός πολιτικός σεισμός. Ο 33χρονος Ζοχράν Μαμντάνι κέρδισε τον προκριματικό γύρο των Δημοκρατικών και θα είναι αυτός ο υποψήφιος τους για να αντικαταστήσει τον, ελεγχόμενο για οικονομικά σκάνδαλα, Έρικ Άνταμς στη δημαρχία της Νέας Υόρκης. Κάτι που σημαίνει ότι ο Μαμντάνι είναι εξαιρετικά πιθανό να γίνει ο νεότερος δήμαρχος του «Μεγάλου Μήλου» τον τελευταίο αιώνα, άλλωστε σε αυτήν την περίοδο το 75% των εκλεγμένων προέρχεται από το δημοκρατικό κόμμα. 

Ο Μαμντάνι, παιδί μεταναστών και μεγαλοαστών από το Κουίνς (μπαμπάς ακαδημαϊκός, μαμά κινηματογραφίστρια, αμφότεροι ινδικής καταγωγής και δημόσια πολιτικοποιημένοι), ήταν το απόλυτο αουτσάιντερ. Είχε απέναντί του τον πρώην κυβερνήτη Άντριου Κουόμο, από πολιτικό τζάκι με τα διπλά του χρόνια και τεράστιες διασυνδέσεις στην ελίτ των Δημοκρατικών (είναι χαρακτηριστικό ότι η τελευταία και κρίσιμη, όπως κι αν τη δει κανείς, δήλωση στήριξής του ήρθε από τον Μπιλ Κλίντον). 

Κι όμως ο Μαμντάνι νίκησε. Νέος κι άφθαρτος, έτρεξε μια σύγχρονη καμπάνια που αξιοποίησε τα νέα μέσα και υπήρξε ανθεκτικός στις επιθέσεις που δέχθηκε. (Στην πραγματικότητα τα ρατσιστικά σποτάκια εναντίον του, που εστίαζαν στο ότι είναι μουσουλμάνος, περισσότερο τον βοήθησαν παρά τον έβλαψαν.) Ορισμένες πινελιές όπως το ραπ παρελθόν του ως Young Cardamom ή ότι γνωρίστηκε με τη σύζυγό του στο dating app Hinge, μάλλον τον βοήθησαν να διεισδύσει σε ένα κομμάτι του (νεανικού) κοινού με πολύ διαφορετικά κριτήρια από τα παραδοσιακά, ενώ η σταθερή στάση αλληλεγγύης που δείχνει προς τον Παλαιστινιακό λαό προφανώς κι ευθυγραμμίστηκε με το αντίστοιχο κίνημα που αναπτύχθηκε στα αμερικάνικα πανεπιστήμια (βάζοντάς τα στο στόχαστρο του Ντόναλντ Τραμπ).

Όμως, αυτό που έκανε τη διαφορά για τον Μαμντάνι, είναι η ατζέντα του. Αυτοπροσδιορίζεται ως «σοσιαλιστής» (“democratic socialist”), έχει την στήριξη των progressives, ιδιαίτερα της AOC/Αλεξάντρια Οκάζιο Κορτέζ, και τοποθετεί κεντρικά στο πρόγραμμά του τα παγκόσμια αιτήματα του σήμερα. Ο Μαμντάνι μιλά για πάγωμα ενοικίων, ευρύ πρόγραμμα σταθερής κοινωνικής κατοικίας, κοινοτικά παντοπωλεία, δωρεάν-συχνότερα και πιο γρήγορα λεωφορεία, δημοτικούς παιδικούς σταθμούς. Κάποιοι ουδέτεροι παρατηρητές και σίγουρα όσοι τον βλέπουν ως απειλή, τον κατηγορούν για λαϊκισμό κι αναρωτιούνται για την οικονομική βιωσιμότητα του προγράμματός του. Οι απαντήσεις του εντάσσονται στο γενικότερο αίτημα “tax the (super) rich” / «φορολογήστε τους υπερπλούσιους, οργανισμούς και άτομα».

Το τι θα πετύχει ο Μαμντάνι θα μας το δείξει το άμεσο μέλλον, ειδικά αν εκλεγεί και δοκιμαστεί στ’ αλήθεια. Ο Τραμπ τον βάφτισε «παλαβό κομμουνιστή», αν και δεν είναι λιγότερο έξαλλοι οι επικριτές του και μέσα στο δημοκρατικό κόμμα. Η επωδός είναι κοινή: πώς μπορεί ένα «μωρό» να κάνει τη «δεύτερη πιο δύσκολη, μετά του Προέδρου, δουλειά στον κόσμο»; Πώς μπορεί κάποιος που μέχρι σήμερα δεν έχει διοικήσει περισσότερους από 5 έμμισθους να τρέξει μια μηχανή με προϋπολογισμό 112 δις δολάρια και προσωπικό 300.000 ανθρώπων; 

Όμως, αυτό που ενσαρκώνει ο Μαμντάνι όχι μόνο για τους Νεοϋρκέζους, όχι μόνο για τους Αμερικάνους, αλλά για το σύνολο του προοδευτικού κόσμου παγκοσμίως είναι η ελπίδα ότι υπάρχει εναλλακτική (ειδικά από την στιγμή που η νίκη του είχε στοιχεία Δαβίδ εναντίον Γολιάθ). Ο Μαμντάνι ήρθε, ως μάννα εξ ουρανού, να γίνει το poster boy της Αριστεράς σε όλον τον πλανήτη, ενός πολιτικού χώρου που είναι οικουμενικά ζαλισμένος από τις εκλογικές σφαλιάρες, την επικράτηση της ακροδεξιάς κι έναν παραδοσιακά ατέρμονο αναστοχασμό. Αν σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά, ναι, τηρουμένων των πολλών αναλογιών κάτι ανάλογο -τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο- αποτέλεσε κι ο Αλέξης Τσίπρας πριν από μια δεκαετία. 

Ο Μαμντάνι θα αποτελέσει πρότυπο, είναι βέβαιο. Χιλιάδες υποψήφιοι κάθε κλίμακας, σε κάθε γωνιά της γης, ίσως και κάθε πολιτικής προέλευσης, θα ζητήσουν από εταιρείες και ειδικούς πολιτικής επικοινωνίας μια «καμπάνια σαν του Μαμντάνι». Βίντεο στο TikTok, προβολή από εναλλακτικά μέσα και κανάλια, ένα κουλ προφίλ όπως «το έκανε ο μάγος» – εσείς θα γελάσετε τώρα, αλλά ίσως δεν είμαστε πολύ μακριά (ακόμα και στα μέρη μας) από ραπ προεκλογικές καμπάνιες που θα τερματίσουν το cringe. 

Όμως πέρα από την ανάλυση που τα αποδίδει όλα (από την επιτυχία του ΛΕΞ σε εκείνη του Μαμντάνι) σε μαγικά επικοινωνιακά κόλπα, υπάρχουν τρία βασικά συμπεράσματα που, νομίζω, προηγούνται:

– Τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με ένα νέο πρόσωπο. Η γοητεία της έκπληξης είναι βάλσαμο στις πληγές των ηττημένων (…που βέβαια μπορεί να αποδειχθεί κι αλάτι όπως έδειξε η περίπτωση του Στέφανου Κασσελάκη). Δεν έχεις ποτέ δεύτερη ευκαιρία να κάνεις μια καλή πρώτη εντύπωση, χωρίς βεβαρημένο «μητρώο» και χωρίς να έχεις συνδεθεί με ήττες. 

– Στην πολιτική συγκυρία της στιγμής, κανείς δε θα κερδίσει τους Τραμπ αυτού του κόσμου αν προσπαθήσει έστω και λίγο να τους μοιάσει. Κυνηγώντας κάποιο δήθεν πολιτικό κέντρο, αυτόν τον μυθολογικό πολιτικό χώρο που μέρα με τη μέρα είτε αποκαλύπτεται ως ψευδαίσθηση, είτε ανήκει πλήρως στην επικράτειας της δεξιάς ανά τον πλανήτη. Στις ΗΠΑ είδαμε ότι σε χρόνο-ρεκόρ από την επικράτηση Τραμπ μια εκ διαμέτρου αντίθετη ατζέντα παρήγαγε πολιτικό αποτέλεσμα και πήρε μια σημαντική νίκη-έκπληξη, εκεί που δεν το περίμενε κανείς. Γιατί μίλησε για τις πραγματικές ανάγκες των καθημερινών ανθρώπων που, μαντέψτε, είναι γρήγορα λεωφορεία και όχι όπλα. 

– Αν για κάτι θα αξίζει να μνημονεύεται για πολλά χρόνια η καμπάνια του Μαμντάνι δεν είναι επειδή τα βίντεό του σκόραραν δεκαπλάσια στο Χ και διπλάσια στο TikTok από εκείνα του Κουόμο. Αλλά γιατί προκάλεσε μια υποδειγματική «από τα κάτω» κινητοποίηση. Για την υποψηφιότητά του δούλεψαν περισσότεροι από 50.000 εθελοντές που χτύπησαν πάνω από 1 εκατομμύριο πόρτες (μερικοί ανεβάζουν τον αριθμό ως το 1.5 εκατομμύριο). Τα νούμερα είναι τρελά, κάπως έτσι βρέθηκε ο Μαμντάνι να έχει περισσότερες ατομικές δωρεές από τον αντίπαλό του, «όλοι ήθελαν να είναι μέρος αυτής της εκστρατείας» έλεγαν από το επιτελείο του. Στην πολιτική όλοι θέλουν να είναι μέρος της νίκης, κανένας δε θέλει να είναι κομμάτι της ήττας. Όταν τους πείθεις για το πρώτο, συνήθως κερδίζεις. 

Μεγαλώσαμε δαιμονοποιώντας, μάλλον δικαίως, την έννοια του «επαγγελματία» πολιτικού, εννοώντας εκείνους τους αμοράλ γυρολόγους που αλλάζουν απόψεις από τετραετία σε τετραετία. Όμως νίκες σαν κι αυτή του Μαμντάνι, αποδεικνύουν ότι η πολιτική είναι (και) δουλειά. Με την έννοια του κόπου, της λιωμένης σόλας, της επαφής με τον κόσμο. Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται μπανάλ, όταν μπορούμε να μιλάμε αέναα για «πλατφόρμες», «επανιδρύσεις» και «ζυμώσεις» του προοδευτικού χώρου, αλλά στ’ αλήθεια μπορείτε να φανταστείτε το πολιτικό προσωπικό της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα να χτυπάει 1.5 εκατομμύριο πόρτες;

Ούτε κι εγώ.