KNEECAP – ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΟ ΠΙΟ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ SEX PISTOLS

Μια από τις πιο προκλητικές και πολιτικά φορτισμένες μπάντες των τελευταίων ετών. Είναι τρεις, ο ένας φοράει μάλλινη μπαλακλάβα με την ιρλανδική τρίχρωμη σημαία, λέγονται Kneecap παίζουν hip-hop και έρχονται από το ανήσυχο Μπέλφαστ.

Ασυμβίβαστοι στον ήχο, τους στίχους και τη στάση τους απέναντι στα παράλογα της εποχής μας, οι Mo Chara, Móglaí Bap και DJ Próvaí απαιτούν την προσοχή σου – είτε το θέλεις είτε όχι. Μόλις τους «απαγορεύτηκε» να αναρτήσουν μία από τις διαφημιστικές αφίσες τους στο μετρό του Λονδίνου. Δεν πειράζει, υπάρχουν και τα social.

Το 2025 βρέθηκαν κατά κόρον στην επικαιρότητα: μήνυσαν τη βρετανική κυβέρνηση για παράνομη περικοπή χρηματοδότησης, προκάλεσαν θόρυβο με την ανοιχτή στήριξή τους στην Παλαιστίνη στο Coachella, γεγονός που οδήγησε στην αποπομπή τους από τον Αμερικανό μάνατζέρ τους, ενώ η κατηγορία κατά του Mo Chara για τρομοκρατική ενέργεια οδήγησε στην ακύρωση εμφανίσεών τους σε φεστιβάλ στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό το καλοκαίρι (εμείς στο Rockwave ούτε που το σκεφτήκαμε να τους ακυρώσουμε, το αντίθετο θα μαζευτούμε περισσότεροι).

Για κάποιους είναι πνευματικοί απόγονοι του punk, ήρωες του αντι-κατεστημένου. Για τον Tom Morello (των Rage Against the Machine) είναι «οι Rage Against the Machine του σήμερα» αφού χρησιμοποιούν τη μουσική τους ως όχημα πολιτικής διαμαρτυρίας, μιλώντας για ταυτότητα, αντίσταση, καταπίεση και δικαιώματα. Για άλλους, διασπείρουν επικίνδυνες ιδέες σε ένα συνεχώς αυξανόμενο κοινό που φανατίζεται. Όπως κι αν τους προσεγγίσει κανείς, η πολιτιστική επιρροή των Kneecap δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί.

Η πρώτη φορά που θα τους ακούσεις είναι καθοριστική. Γιατί οι Kneecap δεν μοιάζουν με τίποτα γνώριμο. Ανήκουν σ’ εκείνες τις μπάντες που είτε τις λατρεύεις, είτε δεν αντέχεις να τις ακούς – τίποτα ενδιάμεσο. Συνταγή για την επιτυχία.

Στους στίχους τους συνδυάζουν την ιρλανδική και την αγγλική γλώσσα με αιχμηρό σατιρικό τρόπο και έντονη πολιτική φόρτιση. Τα τρία αγόρια ξεπήδησαν από μια κατάληψη στο δυτικό Μπέλφαστ και βρέθηκαν γρήγορα στο προσκήνιο, φτάνοντας με συνοπτικές διαδικασίες στο Glastonbury και αποσπώντας διθυραμβικά σχόλια από τον μουσικό Τύπο — από το NME μέχρι τον Noel Gallagher και τον Elton John(!) όλοι αναφέρουν το όνομά τους.

Το πρώτο τους single «C.E.A.R.T.A.» (cearta είναι ιρλανδικά για τα «δικαιώματα») κυκλοφόρησε το 2017, ακολουθούμενο από το ντεμπούτο στούντιο άλμπουμ τους “3CAG”, το 2018. Το άλμπουμ με το οποίο “ανοίχτηκαν” σε νέα κοινά ήταν το “Fine Art”, μια δουλειά που συμπυκνώνει την εμπειρία της σύγχρονης ζωής στη Βόρεια Ιρλανδία, εξερευνώντας ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και πολιτισμικών εντάσεων, τόσο του παρόντος όσο και του παρελθόντος.

Τα παιδιά μιλούν για την ελευθερία του λόγου και την έκφραση πολιτικών απόψεων στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα θέματά τους επικεντρώνονται στην κουλτούρα της εργατικής τάξης του Μπέλφαστ, τον ιρλανδικό ρεπουμπλικανισμό και τα δικαιώματα της ιρλανδικής γλώσσας. Απλά το κάνουν πολύ πιο επιθετικά και απενοχοποιημένα.

Kneecap – Το όνομα που σε πυροβολεί στα γόνατα

Τους Kneecap αποτελούν: ο Móglaí Bap, 31 ετών, με πραγματικό όνομα Naoise Ó Cairealláin, ο Mo Chara, γνωστός και ως Liam Óg Ó Hannaidh, που είναι 27 ετών και ο DJ Próvaí (γνωστός και ως JJ Ó Dochartaigh, 37 ετών- με τη μπαλακλάβα) κατάγεται από το Ντέρι. Το όνομα Kneecap είναι ένα λογοπαίγνιο, που αναφέρεται τόσο στην πρακτική του kneecapping, μια τιμωρία με πυροβολισμούς στα γόνατα που οι Ρεπουμπλικάνοι παραστρατιωτικοί επέβαλαν σε αυτό που περιέγραφαν ως «πολιτικούς» και “κανονικούς” εγκληματίες, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων ναρκωτικών και άλλων, ως μια μορφή αυτοδικίας – όσο και στην ιρλανδική φράση «ní cheapaim» (που ακούγεται σαν «kneecap him»), που σημαίνει «Δεν νομίζω». Ο Móglaí έχει δηλώσει ότι είναι σκόπιμα ειρωνικό το γεγονός ότι ένα συγκρότημα με το όνομα Kneecap τραγουδά «για πράγματα που θα μας έκαναν να γονατίσουμε».

Ξανά πίσω στο άλμπουμ Fine Art (2024) που είναι μια άγρια περιπλάνηση. Ξεκινά από την επινοημένη παμπ “The Rutz” και ξεχύνεται σε μια νύχτα στα στενά του Μπέλφαστ και του Λονδίνου – γεμάτη ουσίες, ένταση και επιλογές που ισορροπούν επικίνδυνα ανάμεσα στο σωστό και το εντελώς λάθος. Σε αυτό το ιδιαίτερο ταξίδι συμμετέχουν ως καλεσμένοι οι Radie Peat από τους Lankum, οι Grian Chatten και Tom Coll από τους Fontaines DC, καθώς και οι Jelani Blackman και Annie Mac.

Μια πρωινή εμφάνισή τους στη σκηνή Woodsies του Glastonbury το καλοκαίρι του 2024, κατακλύστηκε από χιλιάδες θαυμαστές, ενώ η συμμετοχή τους στο φεστιβάλ ολοκληρώθηκε με μια επική, μεταμεσονύχτια εμφάνιση στο Shangri-La, όπου ο Noel Gallagher τούς περίμενε στα παρασκήνια για να τους εκθειάσει.

Η φθινοπωρινή τους περιοδεία στις ΗΠΑ σημείωσε sold out συναυλίες σε πολλές πόλεις της Αμερικής, και το τουρ τους για το 2024 ολοκληρώθηκε με μια σειρά sold out εμφανίσεων σε όλη την Ιρλανδία. Ανάμεσα τους, βρίσκονται πέντε συνεχόμενες sold out ημερομηνίες στον εμβληματικό χώρο του Vicar Street, μια ακόμα sold out περιοδεία σε Αγγλία, Σκωτία και Ουαλία, και μια τεράστια συναυλία σε αρένα στην πατρίδα τους, το Μπέλφαστ.

Το Fine Art, που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και εγκωμιαστικά σχόλια, όμως το τρίο είχε και άλλα σχέδια… πιο σινεφίλ!  Πιστοί στον αντισυμβατικό χαρακτήρα τους, κυκλοφόρησαν και τη δική τους αυτοβιογραφική ταινία μυθοπλασίας, με πρωταγωνιστές μεταξύ άλλων τη Jessica Reynolds και τον Michael Fassbender — μια παραγωγή που προβλήθηκε σε κινηματογράφους σε όλο τον κόσμο και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές.

Η ταινία κέρδισε το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Sundance και έγινε η πρώτη ταινία που κέρδισε τρία βραβεία στο Galway Film Fleadh οδηγώντας στην επίσημη υποψηφιότητά της ως εκπρόσωπος της Ιρλανδίας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας του 2025.

Σε συνέντευξή τους στο μουσικό περιοδικό Boot εξηγούν γιατί ο κεντρικός άξονας τόσο του άλμπουμ όσο και της αυτοβιογραφικής ταινίας των KNEECAP είναι η ίδια η γλώσσα — καθώς το τρίο επιδίδεται σε μια μορφή καλλιτεχνικού ακτιβισμού με στόχο την “διάσωση της μητρικής του γλώσσας”. Η απόφασή τους να ραπάρουν στα ιρλανδικά έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Ο Mo Chara όμως εξηγεί:

«Είναι περίεργο που τόσος κόσμος ρωτάει γιατί επιλέξαμε να ραπάρουμε στα ιρλανδικά — γιατί, ξέρεις, δεν θα ρωτούσες ποτέ κάποιον στην Ολλανδία γιατί ραπάρει στα ολλανδικά. Στην Ιρλανδία έχουμε μια κάπως παράξενη σχέση με τη γλώσσα, αλλά πολλοί δεν συνειδητοποιούν ότι υπάρχει μια αρκετά μεγάλη κοινότητα ιρλανδόφωνων, ειδικά νέων της ηλικίας μου στις πόλεις. Φαντάζομαι πως ακόμη και στο Λίβερπουλ, όπου υπάρχει τεράστια ιρλανδική κοινότητα, πολλοί δεν θα φαντάζονταν ότι οι νεαροί Ιρλανδοί εκεί μιλάνε και κοινωνικοποιούνται μεταξύ τους στα ιρλανδικά. Εγώ και όλοι οι φίλοι μου μιλάμε ιρλανδικά — είναι απλώς ο τρόπος που επικοινωνούμε. Θέλαμε να φτιάξουμε μουσική μαζί, και αφού όλοι μιλούσαμε ιρλανδικά, βγήκε απόλυτα φυσικά. Δεν ήταν κάποια μεγάλη απόφαση ή στρατηγική – έτσι απλά συνέβη».

Ο Mo Chara επισημαίνει επίσης ότι, παρότι η επιλογή να ραπάρουν στα ιρλανδικά προέκυψε με φυσικό τρόπο, τους αρέσει το γεγονός ότι η ωμότητα των στίχων τους βοηθά να διαλυθούν παρωχημένα στερεότυπα γύρω από τη γλώσσα. «Πολλοί εκτός Ιρλανδίας βλέπουν τα ιρλανδικά σαν κάτι αγνό και αθώο, σχεδόν σαν μουσείο, αλλά αν πας στην Connemara ή στην περιοχή Gaeltacht και μιλήσεις με τους ψαράδες… είναι όλοι αισχροί τύποι! Αλλά μιλάνε για τον εαυτό τους με ειλικρίνεια ».

Παράλληλα, ο δίγλωσσος χαρακτήρας της μουσικής τους – που μπλέκει ιρλανδικά και αγγλικά – τους προσφέρει και μεγαλύτερη λεκτική και φωνητική ελευθερία στους στίχους: στις ρίμες, τις μεταφορές και το ρυθμικό μέτρο.

«Όταν κάνεις κάτι δημιουργικό, είναι τρομερά χρήσιμο να έχεις στη διάθεσή σου… ένα εντελώς διαφορετικό λεξιλόγιο. Δεν θυμάμαι ακριβώς τα στατιστικά, αλλά τα ιρλανδικά έχουν πολύ περισσότερους ήχους από τις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, και αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμο στο hip-hop, όπου μέσα σε μια μόνο πρόταση μπορείς να αξιοποιήσεις τεράστια φωνητική ποικιλία. Τον τελευταίο καιρό ακούω και πολύ αραβικό hip-hop για τον ίδιο λόγο. Είναι σχεδόν σαν να προσθέτεις ένα επιπλέον όργανο — σαν να χτίζεις ρυθμό μόνο από ήχους. Οπότε ναι, το να μπορείς να αντλείς υλικό από δύο γλώσσες είναι πραγματικά προνόμιο.» λέει ο  Mo Chara.

Ωστόσο, και πάλι, όλα αυτά τους βγήκαν φυσικά. Στην Ιρλανδία είχε υπάρξει ένα μεγάλο κύμα αναβίωσης της γλώσσας, και τότε, όποιος δημιουργούσε μουσική ή τέχνη στα ιρλανδικά ένιωθε σχεδόν υποχρεωμένος να είναι 100% αυστηρός — να είναι κάθε λέξη καθαρά ιρλανδική. «Νομίζω όμως ότι εμείς λειτουργούμε πιο αυθόρμητα. Ακόμα και στις περιοχές Gaeltacht, όπου οι άνθρωποι μιλούν σχεδόν αποκλειστικά ιρλανδικά, πετάνε μέσα και αγγλικές λέξεις στην ίδια πρόταση. Κι όταν ζεις σε μια κοινωνία όπου τα αγγλικά κυριαρχούν, είναι φυσικό να μπλέκονται στην καθημερινότητά σου, στον τρόπο που σκέφτεσαι και μιλάς. Οπότε, για εμάς, το να κινούμαστε ανάμεσα στις δύο γλώσσες προκύπτει απλώς από τον τρόπο που ζούμε.» [ Gaeltacht είναι περιοχές της Ιρλανδίας όπου η ιρλανδική γλώσσα εξακολουθεί να ομιλείται ως κοινοτική γλώσσα και ο πολιτισμός και οι παραδόσεις τους είναι ζωντανές. Οι περιοχές αυτές βρίσκονται κυρίως κατά μήκος της δυτικής ακτής και περιλαμβάνουν τμήματα των Donegal, Mayo, Galway, Kerry, Cork, Meath και Waterford και έξι κατοικημένα νησιά.]

Όταν πήγαν με hangover στα γυρίσματα της ταινίας Kneecap

Τρίο κινείται αβίαστα ανάμεσα στα ιρλανδικά και τα αγγλικά, διαλέγοντας τη γλώσσα που εξυπηρετεί καλύτερα τη ροή. Το “Fine Art” ήταν αποτέλεσμα και των συνεργασιών του — με πιο χαρακτηριστική εκείνη με τον Grian Chatten και τον Tom Coll των Fontaines D.C.

Ο Mo περιγράφει πώς η παρουσία του Grian και του Tom στο στούντιο έκανε τους Kneecap να αισθανθούν για πρώτη φορά σαν “κανονικό συγκρότημα”, προσδίδοντας στην ηχογράφηση μια νοσταλγική, σχεδόν αναλογική αίσθηση.

«Ήταν μια υπέροχη διαδικασία. Σαν old school jam session από τα ’60s ή τα ’70s, τότε που τα συγκροτήματα συνεργάζονταν επί τόπου και όχι ψηφιακά, όπως γίνεται πια τις περισσότερες φορές. Ρεαλιστικά, θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει το κομμάτι χωρίς να είμαστε καν στην ίδια χώρα. Θα πήγαιναν σε ένα στούντιο, θα έγραφαν τα μέρη τους και θα μας έστελναν τα αρχεία. Αλλά το να είναι όλοι στον ίδιο χώρο, να ανταλλάσσουμε ιδέες εκείνη τη στιγμή… αυτό ήταν το συνεργατικό πνεύμα που θέλαμε. Ήταν μια ωραία, παλιομοδίτικη στιγμή. Μας έδινε και την ελευθερία να πούμε στον Grian, ανάμεσα στα takes, “δοκίμασε αυτό, άλλαξε εκείνο”. Ήταν ακριβώς η εμπειρία που αναζητούσαμε. Δεν θέλαμε απλώς να ανταλλάσσουμε αρχεία με WeTransfer» λέει ο Mo.

Το τρίο λέει ότι λειτουργεί καλύτερα όταν όλοι τους υποτιμούν!  Κάτι τέτοιο συνέβη και στην πρώτη τους κινηματογραφική απόπειρα — με τη συμμετοχή ονομάτων του Χόλιγουντ — που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Sundance και κυκλοφόρησε επίσημα το καλοκαίρι του 2024. «Η ιδέα ότι όλοι περίμεναν να είμαστε αγχωμένοι, μου έδωσε μια περίεργη αυτοπεποίθηση. Μας αρέσει να είμαστε σε τέτοιες στιγμές — να δείχνουμε ότι έχουν κάνει λάθος για μας. Όταν όλοι κατάλαβαν ότι δεν ήμασταν τελικά αγχωμένοι, αυτό μου έδωσε μια περίεργη δύναμη».

Φυσικά, δε θα ήταν Kneecap αν δεν υπήρχε και κάποια… απροκάλυπτη αστοχία. Και αυτή ήρθε ακριβώς την πρώτη μέρα των γυρισμάτων. «Είχαμε γίνει υπερβολικά υγιεινοί πριν τα γυρίσματα — δεν πίναμε, κάναμε προπόνηση κάθε μέρα, τρώγαμε σωστά για να μη φαινόμαστε σαν ρεμάλια. Αλλά το βράδυ πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα έπρεπε να ταξιδέψουμε όλοι στο Dundalk και να μείνουμε σε ξενοδοχείο. Και το βράδυ… ήπιαμε. Ήταν τα πρώτα ποτά μετά από δυο μήνες, οπότε την πρώτη μέρα ήμασταν κομμάτια από το hangover. Ο σκηνοθέτης σίγουρα το χάρηκε. Και σαν να μην έφτανε αυτό, εκείνη ήταν η μόνη μέρα που ήταν παρών όλο το συνεργείο — ήρθαν όλοι να δουν πώς είμαστε μπροστά στην κάμερα και να καταλάβουν τι τους περιμένει για τις επόμενες επτά εβδομάδες. Ευτυχώς νομίζω τους κερδίσαμε γρήγορα» είπε στη συνέντευξη στο BOOT.

Η ταινία του Rich Peppiatt παρουσιάζει (με αξιοθαύμαστη πειστικότητα) φανταστικές εκδοχές των μελών του συγκροτήματος και διηγείται την ιστορία του πώς ο Ó Cairealláin και ο Ó Hannaidh συνεργάστηκαν με τον 34χρονο JJ Ó Dochartaigh, aka DJ Próvaí, ο οποίος φορά μπαλακλάβα, για να γίνουν το πρώτο ιρλανδόφωνο ραπ τρίο. Ο Michael Fassbender υποδύεται τον πατέρα του Ó Cairealláin, έναν ρεπουμπλικάνο που κρύβεται. Ακόμα και ο Gerry Adams, πρώην ηγέτης του Sinn Fein, που πάντα αρνιόταν τη συμμετοχή του στον IRA, κάνει μια σύντομη εμφάνιση σε μια φανταστική σκηνή γεμάτη κεταμίνη.

Σε κάθε περίπτωση, είτε καταφτάνοντας στο Sundance σε ένα Land Rover περιπολικό, είτε εμπνέοντας δεκάδες χιλιάδες νέους να μάθουν ιρλανδικά, καταρρίπτοντας ρεκόρ εισιτηρίων στην Ιρλανδία ή κατακτώντας τα Reading και Leeds Festivals με επικές εμφανίσεις στη κεντρική τους σκηνή, το μήνυμα και η φιλοσοφία των Kneecap — ενότητα, κοινότητα και χάος — έρχεται με έναν εντελώς επαναστατικό ήχο. Αυτός, μαζί με τις καταιγιστικές ζωντανές τους εμφανίσεις, τούς έχουν χαρίσει ένα παγκόσμιο κίνημα θαυμαστών ενωμένων μέσα στη χαρά και τον ιδρώτα της απόλαυσης του μοναδικού Fine Art των Kneecap.

“The Recap”

Σε περίπτωση που κάποιος αναρωτιόταν αν οι Ιρλανδοί hip-hop αντάρτες Kneecap σκοπεύουν να κάνουν πίσω μετά την κατακραυγή που προκάλεσαν οι φιλοπαλαιστινιακές τους θέσεις, το νέο τους βίντεο δίνει ξεκάθαρη απάντηση: Όχι.

 

Πριν από δύο εβδομάδες, το συγκρότημα κυκλοφόρησε επίσημα το τραγούδι “The Recap”, μια συνεργασία με τον Βρετανό παραγωγό drum-and-bass Mozey, το οποίο είχε πρωτοεμφανιστεί ως “bootleg” στο SoundCloud τον Μάιο. Πλέον το κομμάτι συνοδεύεται και από ένα βίντεο που αντιμετωπίζει κατά μέτωπο την αντίδραση που έχουν δεχτεί, ιδίως μετά τις πρόσφατες εμφανίσεις τους στα φεστιβάλ Coachella και Glastonbury. Το τραγούδι κλείνει με τη φράση: “Onwards and upwards / Free Palestine.” (Προχωράμε μπροστά / Λευτεριά στην Παλαιστίνη.)

Το βίντεο, σε σκηνοθεσία Finn Keenan, απογειώνει το μήνυμα του τραγουδιού. Ανοίγει με καταιγισμό από πρωτοσέλιδα όπως “Ράπερ στο δικαστήριο για χρήση σημαίας”, ενώ εμφανίζει πλάνα από κάμερες ασφαλείας, στιγμιότυπα από το Μπάκιγχαμ Παλάς και τη βασιλική φρουρά, μια αλλοιωμένη πινακίδα στο άγαλμα της βασίλισσας Βικτωρίας που γράφει “Ένα εκατομμύριο Ιρλανδοί πέθαναν επί της βασιλείας της”, και μια καρικατούρα του Βρετανού πρωθυπουργού Keir Starmer, ο οποίος είχε δηλώσει ότι “δεν είναι πρέπον” να παίζουν οι Kneecap στο Glastonbury.

Το βίντεο κλείνει με το κοινό να φωνάζει ρυθμικά “Free Palestine” σε μία από τις ζωντανές τους εμφανίσεις. Τους περιμένουμε από κοντά!