O χειρότερος τρόπος να ζητήσεις συγγνώμη, σύμφωνα με την επιστήμη

Η συγγνώμη έχει μελετηθεί εκτενώς από ερευνητές, καθώς όπως ό,τι άλλο πιάσαμε ποτέ οι άνθρωποι στα χέρια μας (εντός και εκτός εισαγωγικών), αλλιώς άρχισε και άρδην διαφορετικά εξελίχθηκε.

Δηλαδή, αντί για απολογία και αναγνώριση λάθους μας, έχει γίνει τοξική βολή προς τον άνθρωπο που έχουμε θίξει/προσβάλει/μειώσει/πληγώσει κλπ. Δεν αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, αλλά τις “πετάμε” πάνω του.

Για αυτό και μπήκαν μπροστά οι επιστήμονες, να διευκρινίσουν τι προκαλεί η κάθε μέθοδος που εκπονήσαμε, αντί της μιας απλής, ειλικρινούς, συγγνώμης -που ιδανικά αποδεικνύεται και με πράξεις.

Τοξικές περιπτώσεις συγγνώμης

Ο χειρότερος, λοιπόν τρόπος για να ζητήσει κανείς συγγνώμη είναι αυτή που μετατοπίζει τις ευθύνες, που υποτιμά ή ακυρώνει τα συναισθήματα του άλλου.

Πάμε τώρα, και στα παραδείγματα, που δίνουν επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Το «λυπάμαι που ένιωσες έτσι» μεταθέτει την ευθύνη στα συναισθήματα του θύματος αντί να αναγνωρίζει την λανθασμένη πράξη. Παρατηρείται συχνά σε επίσημες ή νομικές επικοινωνίες, προκειμένου να αποφευχθεί η λογοδοσία.

Ακολουθεί το «δεν ήθελα να… -πχ να σε πληγώσω», που δικαιολογεί τη συμπεριφορά με τον ισχυρισμό έλλειψη πρόθεσης. Δηλαδή, πρόκειται για κάτι που έγινε τυχαία, ωστόσο το κακό έγινε, η βλάβη προκλήθηκε, ανεξάρτητα από την πρόθεση.

Η πρώτη τριάδα “κλείνει” με το «δεν μπορώ να κάνω αλλιώς», με το άτομο που υποτίθεται πως ζητά συγγνώμη, να αναλαμβάνει τον ρόλο του θύματος, προσφέροντας εξηγήσεις ή δικαιολογίες αντί να αναλαμβάνει την ευθύνη. Ένα κλασικό παράδειγμα αυτής της περίπτωσης είναι το «συγγνώμη που σου είπα ψέματα, αλλά είναι μηχανισμός που απέκτησε στα παιδιά μου χρόνια, εξαιτίας της οικογένειας μου. Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς».

Είναι χρήσιμο να αποφεύγουμε και τη λέξη “αλλά” μετά τη συγγνώμη, καθώς την αναιρεί.

Πώς είναι η σωστή συγγνώμη

Σύμφωνα με τους ειδικούς, όλοι αυτοί οι τρόποι απολογίας υπονομεύουν την εμπιστοσύνη και τη συναισθηματική θεραπεία, καθιστώντας τες την πιο καταστροφική μορφή συγγνώμης.

«Μια υγιής συγγνώμη συνήθως στέκεται μόνη της. Είναι απαλλαγμένη από δικαιολογίες. Συνήθως, ο άνθρωπος που ζητά συγγνώμη αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη και αποφεύγει να μεταθέσει την ευθύνη. Δείχνει ενσυναίσθηση για το άτομο αντί να επιτίθεται στον χαρακτήρα του. Για παράδειγμα, λέμε «λυπάμαι πολύ, έκανα λάθος που ξέσπασα τον θυμό μου πάνω σου. Δεν ήταν σωστό, Ελπίζω να με συγχωρέσεις και θα προσπαθήσω να μην το ξανακάνω».