Η Eυρωπαία Εισαγγελέας και τα ψευδεπίγραφα

Εδώ και 15 περίπου χρόνια είναι γνωστό ότι έχει αναπτυχθεί μια εφαρμοσμένη τέχνη μέτρησης και αξιολόγησης των ειδήσεων που δημοσιεύονται στον ηλεκτρονικό τύπο. Έχει γίνει ευρύτερα γνωστό, ότι ο αριθμός των κλικ, των λάϊκ και του χρόνου θέασης μιας πληροφορίας αποτελεί πολύτιμο δείκτη ενδιαφέροντος του αναγνώστη. Η γνώση αυτή των ενδιαφερόντων των αναγνωστών συνεπάγεται δυνατότητα πρόβλεψης της συμπεριφοράς τους (οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής) και σε δεύτερο χρόνο δυνατότητα συναισθηματικής τους χειραγώγησης (αντίστοιχα οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής). Κάποιες πλατφόρμες υπάρχουν για να εξυπηρετούν αυτό ακριβώς το ψάρεμα. Αντίθετα ο συγκεκριμένος δείκτης αναγνωσιμότητας αδιαφορεί πλήρως για τη βασιμότητα των πληροφοριών (κάνει λόγο για ριζική αδιαφορία – radical indifference**- η Shoshana Zuboff στο βιβλίο της The Age of Surveillance Capitalism, Profile Βooks, 2019, σελ. 504 κε).

Αυτά τα γνωστά στη θεωρία «αγρίεψαν» και βρέθηκαν ως πρακτικές μεθοδεύσεις στο επίκεντρο της προσοχής γύρω στο 2016 με την αμερικάνικη προεκλογική εκστρατεία (πρώτη υποψηφιότητα Τραμπ) και με το δημοψήφισμα για το Brexit στην Αγγλία.

Εντωμεταξύ οι ίδιοι μηχανισμοί μέτρησης ανέδειξαν και κάτι ακόμη, τόσο ολοφάνερο ώστε ακόμη και χωρίς καμιά μέτρηση (αν και οι ανάλογες γίνονται) θα έπρεπε να είναι αυτονόητο: Στην εποχή της επιτάχυνσης και του γρήγορου φυλλομετρήματος των ηλεκτρονικών ιστοσελίδων είναι φυσικό οι αναγνώστες που διαβάζουν ολόκληρη μια είδηση να είναι ένα απειροελάχιστο ποσοστό όσων αρκούνται να βλέπουν απλώς τον τίτλο και τη συνοδευτική φωτογραφία. Καθώς μάλιστα συνήθως περιδιαβαίνουν με το διάβασμα δυο – τρεις και βάλε ιστοσελίδες, οι επαναλαμβανόμενοι τίτλοι γίνονται γι΄ αυτούς μοναδικό και εμπεδωμένο μήνυμα.

Μεταβαίνουμε τώρα στο 2025. Με άρθρο της στο «Μανιφέστο» (6/8/2025) η βουλευτής κ. Σ. Βούλτεψη ασχολήθηκε με την Ευρωπαία Εισαγγελέα κ. Λ. Κοβέσι, η οποία με την άσκηση των καθηκόντων της κατά της διαφθοράς έχει φέρει σε αρκετές περιπτώσεις (Τέμπη, ΟΠΕΚΕΠΕ) σε δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση. Τίτλος του άρθρου της κ. Βούλτεψη: «Ρουμανία: δικαστικό θρίλερ με την Κοβέσι – Εγκληματική οργάνωση εμπλέκει την Ευρωπαία Εισαγγελέα». Τί καταλαβαίνει ο καθένας αναγνώστης με το συγκεκριμένο τίτλο; Ότι η κ. Λ. Κοβέσι έχει μπλεξίματα με εγκληματική οργάνωση στη δική της χώρα! Οι ελάχιστοι όμως που θα θελήσουν να διαβάσουν ολόκληρο το κείμενο του άρθρου δεν θα βρουν σε αυτό κάτι ενοχοποιητικό γι’ αυτήν.

Στη συνέχεια ο πρ. βουλευτής Σύριζα κ. Γρ. Θεοδωράκης και ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ κ. Κ. Τσουκαλάς αντιδρώντας με ομόρροπες δηλώσεις τους κατηγόρησαν την κ. Βούλτεψη για στοχοποίηση και δυσφήμηση της Ευρωπαίας Εισαγγελέως μέσω του συγκεκριμένου τίτλου.

Η κ. Βούλτεψη επανήλθε αμυνόμενη γράφοντας μεταξύ άλλων: «Διψούν για αίμα…Είναι η πρώτη φορά που καταγγέλλεται δημοσίευμα όχι για το περιεχόμενό του, αλλά για τον… τίτλο του. Ο κ. Θεοδωράκης του ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Τσουκαλάς του ΠΑΣΟΚ θα έπρεπε να είναι πιο ενημερωμένοι για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο Τύπος, που είναι και το αντικείμενό τους (λέμε τώρα)».

Λάθος, δεν είναι καθόλου «η πρώτη φορά που καταγγέλλεται δημοσίευμα όχι για το περιεχόμενο αλλά για τον τίτλο του». Ο όρος «ψευδεπίγραφος» καταγγέλλει αυτό ακριβώς και είναι παμπάλαιος. Εξάλλου η νομολογία των δικαστηρίων (και του Αρείου Πάγου) έχει δείξει τη βλαπτική επίδραση ανακριβών, ψευδών ή συκοφαντικών τίτλων, καθώς η επιδραστική τους δύναμη είναι μεγάλη. Δευτερεύον: Από το 2015 σε αμέτρητες περιπτώσεις καταγγέλθηκαν δημοσιεύματα για τον τίτλο τους, που αναφερόταν σε αύξηση της εγκληματικότητας λόγω του «Νόμου Παρασκευόπουλου», ενώ από το περιεχόμενο των ίδιων άρθρων δεν πρόκυπτε κάτι σχετικό. Τίμιοι, κομματικά ομόφρονες με την κ. Βούλτεψη, δημοσιογράφοι ή πολιτικοί μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις είχαν το θάρρος να ζητήσουν συγνώμη για την ανακολουθία.

Το θέμα όμως τώρα είναι άλλο, ο τίτλος αφορά την Ευρωπαία Εισαγγελέα και θα το αφήσω χωρίς άλλα σχόλια στην κρίση των αναγνωστών. Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά τη νοημοσύνη κανενός.