Γιατί το πιο διάσημο σουβενίρ του Τόκιο δεν έχει καμία σχέση… με το Τόκιο

Δεν μπορείς να επισκεφθείς το Τόκιο χωρίς να τα δεις. Αυτά τα ανοιχτοκίτρινα κουτιά με τα ατομικά τυλιγμένα μίνι κέικ φέρουν εικόνες από τα πιο διάσημα τουριστικά αξιοθέατα της πρωτεύουσας και, μερικές φορές, μερικούς από τους πιο αναγνωρίσιμους ιαπωνικούς χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων.

Κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες πακέτα Tokyo Banana, τυλιγμένα με χρυσές κορδέλες, πωλούνται στους συγκοινωνιακούς κόμβους και τις τουριστικές περιοχές της ιαπωνικής πρωτεύουσας, και προβάλλονται ως το επίσημο σνακ της πόλης.

Αλλά τι σχέση έχει πραγματικά το Tokyo Banana με το Τόκιο, μια πόλη που δεν διαθέτει δέντρα μπανάνας;

Σε αντίθεση με πολλά ιαπωνικά γλυκίσματα, που παρασκευάζονται με τοπικά υλικά και συνδέονται με παράδοσεις χιλιάδων ετών (σκεφτείτε τα ζυμαρικά ουδόν, το πράσινο τσάι ή τις καραμέλες γιούζου), το Tokyo Banana δημιουργήθηκε αποκλειστικά για εμπορικούς λόγους.

Τον 20ό αιώνα, καθώς το Τόκιο εξελισσόταν στη μεγαλύτερη πόλη του κόσμου και άνοιγε τις πύλες του στους τουρίστες, δεν είχε ακόμη κάποιο ξεχωριστό προϊόν φαγητού ή ποτού που να θεωρείται σύμβολό του.

Η σύγκριση με το Κιότο είναι χαρακτηριστική: μία επιχείρηση φτιάχνει εκεί νουντλς σόμπα από τοπικό φαγόπυρο από το 1702. Στην Ιαπωνία βρίσκεται επίσης το παλαιότερο ξενοδοχείο στον κόσμο, ένα θέρετρο με ιαματικά λουτρά που άνοιξε το 705.

Η εταιρεία σνακ Grapestone είδε αυτό το κενό και αποφάσισε να δημιουργήσει ένα προϊόν «τοπικής ταυτότητας» που θα μπορούσε να διαφημιστεί ως ειδικότητα του Τόκιο.

«Το Τόκιο είναι το μέρος όπου έρχονται άνθρωποι από όλη την Ιαπωνία και γίνεται η πατρίδα τους», λέει εκπρόσωπος της Grapestone.

«Αποφασίσαμε να εφεύρουμε ένα σουβενίρ του Τόκιο με θέμα που θα προκαλεί οικειότητα και νοσταλγία σε όλους τους Ιάπωνες. Για τους μεγαλύτερους, οι μπανάνες είναι η γεύση πολυτελών ή εισαγόμενων προϊόντων. Για τους νεότερους, θυμίζουν τις ευχάριστες αναμνήσεις των σχολικών εκδρομών».

Το αποτέλεσμα ήταν γλυκίσματα σε σχήμα μπανάνας, αφράτα εξωτερικά και γεμισμένα με κρέμα μπανάνας.

Ή, όπως τα περιγράφει η ξεναγός Katie Thompson, «ένα πολυτελές Twinkie», που είναι από τα αγαπημένα των Αμερικανών.

Η κουλτούρα του omiyage

Το Tokyo Banana είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του omiyage, της ιαπωνικής παράδοσης να φέρνεις δώρα –συνήθως τρόφιμα– σε φίλους, συγγενείς και συναδέλφους μετά από ένα ταξίδι.

Σε αντίθεση με τη Δύση, όπου ένας ταξιδιώτης μπορεί να φέρει ένα μαγνητάκι ή ένα μπλουζάκι, στην Ιαπωνία το omiyage είναι σχεδόν πάντα κάτι φαγώσιμο, που καταναλώνεται σύντομα. Συνήθως πρόκειται για προϊόντα που συνδέονται αποκλειστικά με μια περιοχή, όπως το αλάτι από την ηλιόλουστη Οκινάουα, το παραδοσιακό μάτσα από το Κιότο ή τα γλυκίσματα μήλου από την επαρχία Αομόρι.

Ωστόσο, όπως γράφει το CNN, παρότι πρόκειται για ιαπωνική παράδοση, η κύρια αγορά του Tokyo Banana είναι οι ξένοι επισκέπτες, στρατηγική επιλογή της Grapestone. Η ιδέα γεννήθηκε όταν τους προσφέρθηκε χώρος πώλησης στο αεροδρόμιο Haneda τη δεκαετία του 1990.

Με την έντονη σήμανση «Tokyo» και την ονομασία του προϊόντος γραμμένη στα αγγλικά, το Tokyo Banana συνδέθηκε γρήγορα με την πρωτεύουσα.

Ο Καναδός Jeff Lui, κάτοικος Ιαπωνίας, θεωρεί ότι η στρατηγική μάρκετινγκ είναι αριστοτεχνική: «Σχεδόν νιώθεις υποχρεωμένος να το αγοράσεις για τους φίλους σου στο σπίτι. Σου λέει: “Σκεφτόμουν εσένα όσο ήμουν εκεί, και σου έφερα κάτι που ξέρω ότι θα χρησιμοποιήσεις”».

Στο TikTok, ταξιδιώτες αναζητούν σπάνιες γεύσεις, μοιράζονται συμβουλές για το ποιες να πάρουν και παρομοιάζουν την εμπειρία με τα αμερικανικά Twinkies.