ΣΙΝΕΜΑ ΓΙΑ ΚΑΥΣΩΝΑ: 20 ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΣΕ ΚΑΝΟΥΝ ΝΑ ΛΙΩΝΕΙΣ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ

Υπάρχουν πολλές εκδοχές του τι ακριβώς πάει να πει “καλοκαιρινή ταινία”. Μπορεί να εννοούμε μια ταινία σαν το Mamma Mia!, ανάλαφρη, ηλιόλουστη, που διαδραματίζεται σε νησί στη διάρκεια του καλοκαιριού. Μπορεί να εννοούμε κάτι δροσερό, ένα κινηματογραφικό θρόισμα σαν τις Διακοπές στη Ρώμη.

Μπορεί να εννοούμε και κάτι καθόλου δροσερό, το αντίθετο μάλιστα, αλλά που διαδραματίζεται στη σκοτεινή πλευρά του καλοκαιριού – βλέπε το Μεσοκαλόκαιρο του Άρι Άστερ, ας πούμε. Μπορεί ακόμα να εννοούμε ταινίες που έχουν συνδεθεί με το θερινό σινεμά, από ρομαντικές κομεντί μέχρι αυτές τις γαλλικές “κωμωδίες” που κλασικά κυκλοφορούν καλοκαιρινούς μήνες.

Αλλά υπάρχει μια άλλη κατηγορία ταινιών που πάντα φέρνω στο νου μου όταν μιλάμε για καλοκαίρι. Είναι αρκετά πιο αόριστη, αλλά βγάζει νόημα περισσότερο σαν αίσθηση παρά οτιδήποτε άλλο: Οι καυτές ταινίες – πιο καυτές από τον ίδιο τον καύσωνα. Ταινίες που με τον ένα τρόπο ή τον άλλο σε κάνουν να νιώθεις τη ζέστη τους.

Ιδρωμένα πρόσωπα. Ζεστές μέρες. Αποτρελαμένοι ήρωες. Ήλιος που καίει τα πάντα. Έρημα σκηνικά που ουρλιάζουν καύσωνα. Είναι αόριστο, ναι, αλλά ξέρεις όταν το βλέπεις μπροστά σου. Είναι ταινίες που εύκολα μπορείς να συνδέσεις με την ζέστη, τον ιδρώτα, την αίσθηση ενός κόσμου που καίει. Είναι, πολύ απλά, ταινίες που μπορούν να σε κάνουν να νιώσεις τον καύσωνά τους.

Θυμόμαστε μερικές από αυτές, διαφορετικών ειδών και λογικής. Είναι όμως όλες καυτές με τον τρόπο τους. Σε κάνουν να λιώνεις μαζί τους – σαν το καλοκαίρι εκεί έξω να είναι 4DX συμπλήρωμα αυτών των ταινιών. Καλή απόλαυση, και καλό λιώσιμο.

Do the Right Thing (Σπάικ Λι)

Η κατεξοχήν ‘η πόλη καίει’ ταινία, το ηλεκτρισμένο ντεμπούτο του Σπάικ Λι είναι γεμάτο χρώμα, ιδρώτα και διαφυλετικές (και όχι μόνο) εντάσεις, απεικονίζει ένα πλέγμα σχέσεων και συγκρούσεων σε μια Αμερική που βράζει. Χωρίς υπερβολή μια από τις σημαντικότερες ταινίες των τελευταίων 50 χρόνων του αμερικάνικου σινεμά.

Dog Day Afternoon (Σίντνεϊ Λιουμέτ)

Το κλασικό φιλμ του Λιουμέτ καταγράφει μια υπόθεση ληστείας που εξελίσσεται σε κατάσταση ομηρίας σε μια κολασμένα ζεστή μέρα του Αυγούστου, με την κάψα να μεταδίδει ιδανικά την αίσθηση απόγνωσης και επιθετικότητας που διαπερνά το φιλμ. Ένα από τα πιο ιδρωμένα φιλμ που έχουν γυριστεί ποτέ.

Το Μίσος (Ματιέ Κασοβίτς)

Συνεχίζοντας με την χαρτογράφηση της σύγχρονης αστικής απόγνωσης, το φιλμ του Κασοβίτς εξερευνά κι εκείνο διαφυλετικές αλλά και ταξικές εντάσεις σε ένα Παρίζι-καζάνι που κοχλάζει. Το βλέπεις και ξεφυσάς.

Body Heat (Λόρενς Κάσνταν)

Μιλώντας για ιδρωμένες ταινίες – το Body Heat διαδραματίζεται στον καύσωνα της Φλόριδα, χρησιμοποιώντας την ζέστη ως οπτική συντόμευση για τον πόθο. Για πολύ κόσμο ίσως μοιάζει εξαντλητική και μόνο η σκέψη μιας τόσο ορμητικής ερωτικής σκηνής (όσο αυτή ανάμεσα στον Γουίλιαμ Χερτ και την Καθλίν Τέρνερ στα σκαλιά) μέσα σε τέτοια ζέστη αλλά τι να κάνεις, ο ιδρωμένος τον ιδρώτα δεν τον φοβάται.

A Bigger Splash (Λούκα Γκουαντανίνο)

Εμπνευσμένος από την Πισίνα του Ντερέ με τον Αλέν Ντελόν, κι από τον ομώνυμο πίνακα του Ντέιβιντ Χόκνεϊ, ο Λούκα Γκουαντανίνο παίρνει ένα σωρό εικόνες και σημάδια του καλοκαιριού και τα ανακατεύει, δημιουργώντας ένα ιδιοσυγκρασιακό ψυχολογικό δράμα γεμάτο επιθυμία, σύγκρουση και στο φόντο μια ρημαγμένη κοινωνία.

Rear Window (Άλφρεντ Χίτσκοκ)

Επίσης στο πάνθεον των ιδρωμένων ταινιών, το αριστούργημα του Χίτσκοκ χρησιμοποιεί τη ζέστη και την υγρασία ώστε να δημιουργήσει μια αίσθηση αμφιβολίας και ανοίκειου, όπου τίποτα δεν είναι βέβαιο και τα πάντα κρύβουν μια λανθάνουσα απειλή. Μια ταινία καθηλωμένη από τον ίδιο της τον σχεδιασμό, με ήρωα έναν φωτορεπόρτερ που δε μπορεί να κινηθεί αλλά πιστεύει πως έγινε μάρτυρας ενός εγκλήματος, και που καταφέρνει να μας μεταφέρει μέσω εικόνας και ήχου, αισθήσεις που δεν είναι ούτε οπτικές, ούτε ηχητικές. Μόνο ο Χίτσκοκ.

The Day the Earth Caught Fire (Βαλ Γκεστ)

Από τα κλασικά disaster movie της βρετανικής επιστημονικής φαντασίας των ‘60s, το φιλμ εκφράζει τον φόβο της πυρηνικής σύγκρουσης καθώς φαντάζεσαι μια Γη με αλλοιωμένη τροχιά χάρη στην χρήση πυρηνικών από τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση. Ήδη από το ξεκίνημά της, με πανέμορφα σχεδιασμένα έρημα αστικά τοπία, η ταινία ακολουθεί έναν άντρα που περπατά στην αστική έρημο ενός κολασμένα ζεστού, εγκαταλειμμένου Λονδίνου. Το βλέπεις και λες, α, η Αθήνα τον Δεκαπενταύγουστο.

Sunshine (Ντάνι Μπόιλ)

Δεν είναι ακριβώς θερινή και καυτή εδώ η σύνδεση, όμως το παραγνωρισμένο, εξαιρετικό φιλμ του Ντάνι Μπόιλ, για μια διαστημική αποστολή με στόχο να επανεκκινήσουν τον Ήλιο, απεικονίζει με ευρηματικό τρόπο την αίσθηση της καυτής ηλιακής ακτινοβολίας, που έπρεπε να το συμπεριλάβουμε. Και, for the record, στηρίζω την μεταμόρφωση του φιλμ σε κάτι σαν survival horror στην 3η πράξη – αυτό κι αν είναι γνώριμη καλοκαιρινή αίσθηση.

Θέλω και τη Μαμά Σου (Αλφόνσο Κουαρόν)

Road trip, καλοκαιρινή διάθεση, πάθος, σεξ… ο Αλφόνσο Κουαρόν είχε πολλά πράγματάκια να πει πριν με αυτό, το καλύτερο φιλμ της καριέρας του.

12 Angry Men (Σίντνεϊ Λιουμέτ)

Συνεχίζω με το πάνθεον του κινηματογραφικού ιδρώτα και ένα από τα κλασικότερα ever δικαστικά δράματα. Η εποχή και το σκηνικό δεν έχει σημασία – είναι 12 άνθρωποι μέσα σε ένα δωμάτιο, να αντιπροσωπεύουν κάθε λογής διχασμό και σύγκρουση της έξω κοινωνίας, καθώς ορμάνε ο ένας στον άλλον στους 4 τοίχους μέχρι να συμβεί το ακατόρθωτο: Να συμφωνήσουν. Μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία, μπορείς πρακτικά να νιώσεις την ασφυξία στο πετσί σου.

The Last Wave (Πίτερ Γουίαρ)

Πάμε σε κάτι ελαφρώς λιγότερο γνωστό, αλλά πολύ αγαπημένο. Ένα από τα κορυφαία φιλμ του σπουδαίου Πίτερ Γουίαρ (The Truman Show) ακολουθεί έναν δικηγόρο στο Σίδνεϊ που αναλαμβάνει την υπεράσπιση πέντε αβορίγινων στην υπόθεση ενός τελετουργικού φόνου, μαθαίνοντας στην πορεία πολλά για τον εαυτό του και τις προκαταλήψεις του. Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν πρωταγωνιστεί σε ένα καθηλωτικό φιλμ με φόντο την έρημο του αυστραλέζικου outback, εκεί όπου τα καιρικά φαινόμενα διαχέονται το ένα στο άλλο, και μια καταρρακτώδης βροχή μπορεί να είναι ακόμα πιο αποπνικτική κι από μια εκτυφλωτική ζέστη. Έτσι είναι πάντως, τις προάλλες έβρεξε για μια μέρα εν μέσω καύσωνα και ένιωθα σα να βυθιζόμουν σε έλος.

Summer of Sam (Σπάικ Λι)

Η (εμπορικά απογοητευτική στην εποχή της) ταινία του Σπάικ Λι παρακολουθεί την επίδραση που έχει μια σειρά φόνων στο Μπρονξ του 1977, σε μια ιταλοαμερικάνικη γειτονιά. Ζέστη, παράνοια, υποψίες, εντάσεις, μέχρι και μπλακάουτ έχουμε στο φόντο μιας ιστορίας που απλώνεται σε όλο τον κοινωνικό ιστό του φιλμ. Σε breakout πανκ ρόλο, ο Έιντριεν Μπρόντι.

After Hours (Μάρτιν Σκορσέζε)

Η αγαπημένη μου ταινία του Σκορσέζε μαζί με το Age of Innocence ακολουθεί την ξέφρενη περιπέτεια ενός άντρα στη διάρκεια μιας παράλογης βραδιάς. Παρεξηγήσεις, έγκλημα, πάθος, έξαφνα καιρικά φαινόμενα, άδεια μπαρ, after μπαρ, μπαρ που κλείνουν το πρωί… πάρα πολύ ‘τελευταία Πέμπτη του Ιουνίου’ η γενικότερη αίσθηση.

The Hot Spot (Ντένις Χόπερ)

Ρομαντικό νεο-νουάρ θρίλερ με τους Ντον Τζόνσον, Βιρτζίνια Μάντσεν και Τζένιφερ Κόνελι. Δε μπορώ να το εξηγήσω, αλλά από το καστ και μόνο αυτή η ταινία θα ταίριαζε στη λίστα. Σε κάθε περίπτωση δεν έχουμε μόνο αυτό: Ο Τζόνσον παίζει έναν απατεώνα που φτάνει σε μια μικρή πόλη, ληστεύει μια τράπεζα και μπλέκει με τις τοπικές αρχές –και με ντόπιες γυναίκες φυσικά– μέσα στη ντάλα του Τέξας. Καλοκαιράκι γλυκό.

Ο Λόρενς της Αραβίας (Ντέιβιντ Λιν)

Το επικό φιλμ του Ντέιβιντ Λιν που προτάθηκε για 10 Όσκαρ και κέρδισε 7, είναι από τις κατεξοχήν περιπτώσεις σινεμά τόσο εκτεθειμένου στον ήλιο που κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του φιλμ νιώθεις να ιδρώνεις μαζί του.

Ο Φανφαρόνος (Ντίνο Ρίζι)

Δεκαπενταύγουστο στην Ιταλία κι ένας ντροπαλός φοιτητής πηγαίνει διήμερο road trip μαζί με χαρισματικό αλλά ριψοκίνδυνο άντρα, από τη Ρώμη στην Τοσκάνη. Το αριστούργημα του Ρίζι είναι ένα πορτρέτο της μεγάλης κοινωνικής και οικονομικής στροφής της Ιταλίας και ταυτόχρονα εξέχων δείγμα της ιταλικής κωμωδίας της περιόδου. Βιτόριο Γκάσμαν, Ζαν Λουί Τρεντινιάν και μια άκρως καλοκαιρινή διαδρομή.

Παρίσι, Τέξας (Βιμ Βέντερς)

Road trip είναι και το κλασικό φιλμ του Βιμ Βέντερς με τον Χάρι Ντιν Στάντον και τη Ναστάζια Κίνσκι, σε φωτογραφία του θρυλικού Ρόμπι Μίλερ, ο οποίος κινηματογραφεί την έρημο και το φυσικό τοπίο με εμβληματικό τρόπο – νιώθεις μέρος του φιλμ, νιώθεις τη ζέστη να διαποτίζει την ατμόσφαιρα.

Walkabout (Νίκολας Ρεγκ)

Δύο παιδιά μεγαλωμένα στην πόλη θα ξεμείνουν παρατημένα στην έρημο του outback όπου θα πρέπει να επιβιώσουν με τη βοήθεια ενός νεαρού αβορίγινα. Ο Νίκολας Ρεγκ μετατρέπει τον καύσωνα της αυστραλιανής ερήμου σε έναν οριακά σουρεαλιστικό εφιάλτη, σε ένα εμβληματικό φιλμ του αυστραλιανού Νέου Κύματος των ‘70s και ‘80s.

Mad Max: Fury Road (Τζορτζ Μίλερ)

Και μιας που περάσαμε από τόσες ερήμους, ας κλείσουμε με την πιο πρόσφατη. Για το αριστούργημα του Τζορτζ Μίλερ τα είπαμε και πρόσφατα, στη δεκάδα των κορυφαίων ταινιών του 21ου αιώνα. Όμως ταιριάζει ιδανικά και σε αυτή τη λίστα: Μια ιδρωμένη, αποξηραμένη περιπέτεια για την επιβίωση σε έναν ατελείωτο καύσωνα, όπου το νερό είναι το απόλυτο αγαθό και εργαλείο ελέγχου; Στα μέρη μου, αυτό το λέμε απλώς ‘19 Ιουλίου’.