Δύο “καμπανάκια” από την πραγματική οικονομία

Την ίδια μέρα που ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Θεσσαλονίκη έστελνε μήνυμα για ισχυρή οικονομία, με αιχμή τα υπερπλεονάσματα, από την εκδήλωση για την παρουσίαση των έργων που υλοποιούνται στην πόλη στο Μέγαρο Μουσικής, δυο στρατηγικοί κλάδοι της εθνικής οικονομίας, το εμπόριο και ο τουρισμός, έκρουαν “καμπανάκια” κινδύνου για την εν γένει πορεία τους.

Στον πυρήνα των ανακοινώσεων της Εθνικής Συνομοσπονδίας Επιχειρηματικότητας και Εμπορίου (ΕΣΕΕ), αλλά και της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών, Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ), μεταξύ άλλων, η αναφορά για τον περιορισμό της ζήτησης, απότοκο του ροκανίσματος των εισοδημάτων από τον πληθωρισμό, αλλά και η έντονη ανησυχία για το μέλλον, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με την επιβίωση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Έτσι, όπως αναφέρει η το  Ινστιτούτο της ΕΣΕΕ, έπειτα από την πανελλαδική του Έρευνα για την πορεία των Θερινών Εκπτώσεων 2025,  έξι στις 10 (59%) επιχειρήσεις στο λιανικό εμπόριο κατέγραψαν χειρότερες πωλήσεις κατά τη διάρκεια των θερινών εκπτώσεων συγκριτικά με πέρυσι, ενώ μόλις 1 στις 10, κυρίως πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, κατέγραψαν θετικό πρόσημο. Ως εκ τούτου, σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (47%) εμφανίστηκαν λίγο έως καθόλου ικανοποιημένες από τις πωλήσεις τους κατά την περίοδο των θερινών εκπτώσεων.

‘Οπως, δε, αναφέρεται, για σχεδόν 4 στις 10 επιχειρήσεις (38%) η περίοδος με την υψηλότερη αγοραστική κίνηση ήταν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, εύρημα που πιθανόν συνδέεται και με την έλλειψη ρευστότητας αλλά και τη χρονική συγκυρία καταβολής του επιδόματος αδείας /δώρου. Για, δε,  7 στις 10 επιχειρήσεις στις οποίες καταγράφηκαν χαμηλότερες πωλήσεις  συγκριτικά με την αντίστοιχη εκπτωτική περίοδο πέρυσι, η μείωση διαμορφώθηκε έως 20%. Αντίθετα, για 2 στις 3  επιχειρήσεις που δήλωσαν αύξηση των πωλήσεων, η άνοδος δεν υπερέβη το 10% σε σχέση με πέρυσι.

Επίσης οι μισές (51%) επιχειρήσεις κατέγραψαν χαμηλότερη επισκεψιμότητα σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Κατόπιν των παραπάνω, μόνο το 21% των επιχειρηματιών δήλωσε πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένο από την επισκεψιμότητα στα καταστήματα.

Στο φόντο αυτό ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Σταύρος Καφούνης δήλωσε ότι «τα αποτελέσματα των θερινών εκπτώσεων έρχονται να συμπληρώσουν το αρνητικό «σερί» της αγοράς από την αρχή του χρόνου. Έξι στις δέκα επιχειρήσεις κατέγραψαν πτώση πωλήσεων, γεγονός που αποτυπώνει τη συνεχιζόμενη αδυναμία τους να ανακάμψουν. Τα βασικά ορόσημα της χρονιάς –χειμερινές εκπτώσεις, πασχαλινή περίοδος και θερινές εκπτώσεις– χάθηκαν για τον κλάδο. Αυτό που μένει, εκτός από τον ισχνό τζίρο, είναι η ανησυχία χιλιάδων μικρομεσαίων και πολύ μικρών εμπορικών επιχειρήσεων για την πορεία των επόμενων μηνών. Η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει σε άμεσες παρεμβάσεις, στηρίζοντας ουσιαστικά τις επιχειρήσεις που κρατούν ζωντανή την αγορά και την απασχόληση. Και, επιπλέον, ήρθε η ώρα να επαναξιολογήσουμε τον θεσμό των εκπτώσεων ώστε να έχει θετικό αντίκτυπο σε επιχειρήσεις και καταναλωτές».

Αναφερόμενοι, δε, σε κρίσιμα ζητήματα οι έμποροι με βάση την έρευνα ανέφεραν ότι αξιολογούν την ακρίβεια, την αύξηση του λειτουργικού κόστους, το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα για αγορές και την αύξηση των τιμών προμηθευτών ως τα πλέον σημαντικά προβλήματα με αρνητική επιβάρυνση. Τρεις, δε,  στις 4 επιχειρήσεις (74%) σημειώνει πως το λειτουργικό της κόστος έχει διογκωθεί περισσότερο από 10% από τις αρχές του έτους έως σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό, το 67% των επιχειρηματιών δηλώνει από Καθόλου έως Λίγο ανακουφισμένο από τα μέτρα στήριξης έναντι των ανατιμήσεων και αύξησης του ενεργειακού κόστους.

Δύσκολη η επιβίωση των ΜμΕ

Καμπανάκι, όμως, κινδύνου, έκρουσε μια μέρα πριν και το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ (ΙΜΕ – ΓΣΕΒΕΕ), την καθιερωμένη έρευνά του για το οικονομικό κλίμα για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις για το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Ο σχετικός δείκτης μειώθηκε κατά δώδεκα ποσοστιαίες μονάδες, φθάνοντας στις 47,2 μονάδες, αντανακλώντας τις αυξημένες πιέσεις που δέχονται οι επιχειρήσεις από τη μείωση του κύκλου εργασιών, το υψηλό λειτουργικό κόστος, τη χαμηλή ρευστότητα και την περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

Αντίστοιχα, ο Δείκτης Προσδοκιών υποχώρησε ελαφρώς στις 58,2 μονάδες, επιβεβαιώνοντας το κλίμα αβεβαιότητας και συγκρατημένων προοπτικών.

Ουσιαστικά οι ΜμΕ καλούνται να διαχειριστούν ακραίες συνθήκες πίεσης έχοντας δει συνολική άνοδο 38% στο λειτουργικό τους κόστος.

Ο τουρισμός

Την ίδια ώρα, σε μια συγκυρία ανόδου των τουριστικών αφίξεων και εσόδων στη χώρα, καθώς με βάση το στατιστικό δελτίο του ΙΝΣΕΤΕ – Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, την περίοδο Ιανουαρίου–Ιουλίου 2025, καταγράφηκαν 15,2 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +769 χιλ./+5,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024, αλλά και ταξιδιωτικές εισπράξεις, που κατέγραψαν άνοδο κατά +11,0% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024 και διαμορφώθηκαν στα 7.659 εκατ. €, “σήμα” ανησυχίας για την πορεία τους εκφράζουν τα ξενοδοχεία της Αττικής.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικου “η απόδοση του Ιουλίου 2025 δεν ήταν αυτή που θα επιθυμούσαν τα ξενοδοχεία της Αθήνας”. “Αν και το 7μηνο του 2025 έκλεισε στα ίδια περίπου επίπεδα με  το αντίστοιχο 7μηνο του 2024, προβληματίζει το γεγονός ότι κατά τον μήνα Ιούλιο και στην καρδιά του καλοκαιριού, σημειώθηκε πτώση της μέσης πληρότητας και του εσόδου ανά διαθέσιμο δωμάτιο (Rev Par) στα ξενοδοχεία, η δε μέση τιμή δωματίου (ADR) κινήθηκε στα ίδια περίπου επίπεδα” αναφέρει η Ένωση και εστιάζει σε θέματα εσόδων, που αποτελούν και τον πυρήνα για την κερδοφορλια και άρα τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριμένα, με βάση την Ένωση: Ο Ιούλιος 2025 κατέγραψε 83,3% μέση πληρότητα, έναντι 86,4% του περσυνού Ιουλίου, εμφανίζοντας μείωση της τάξης του (-) 3,6%, σε συνέχεια ενός Ιουνίου που επίσης παρουσίασε πτώση της μέσης πληρότητας κατά 2%. Αξίζει να σημειωθεί πως η αντίστοιχη αρνητική μεταβολή μέσης πληρότητας Ιουλίου 2025 έναντι του Ιουλίου 2023 φτάνει το (-) 5,7%.

Η Μέση Τιμή Δωματίου (ADR), τον Ιούλιο διαμορφώθηκε στα 207,85 ευρώ, έναντι 205,54 ευρώ του περσινού Ιουλίου, δηλαδή παρατηρήθηκε μικρή αύξηση της τάξης του 1,1%, το δε RevPar Ιουλίου2025 διαμορφώθηκε στα 173,19 ευρώ,  έναντι 177,64 ευρώ του περσινού Ιουλίου, δηλαδή μειώθηκε κατά (-) 2,5%.”

Με βάση την Ένωση, ¨η κίνηση και απόδοση των αθηναϊκών ξενοδοχείων σε επίπεδο επταμήνου, κλείνει στα ίδια περίπου επίπεδα με την αντίστοιχη περσινή περίοδο κάτι που αποδίδεται κυρίως στην καλύτερη απόδοση των ξενοδοχείων κατά το Α΄ τρίμηνο του έτους:  Η μέση πληρότητα στα ξενοδοχεία της Αθήνας κατά το επτάμηνο 2025 (75,8%) σημείωσε αύξηση της τάξης του 0,4%, η μέση τιμή δωματίου (ADR)διαμορφώθηκε στα 176,18 ευρώ σημειώνοντας αύξηση κατά 1,6% έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου, ενώ το μέσο έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) έφτασε στα 133,49 ευρώ (αύξηση κατά 2% έναντι του περσινού επταμήνου). Ιδιαίτερα πιεσμένα εμφανίζονται τα ξενοδοχεία 3* όπου οι δείκτες πληρότητας ακολουθούν πτωτική πορεία από τον μήνα Μάρτιο.”

Συγκριτικά με τις πόλεις – ανταγωνιστές της Αθήνας, σε επίπεδο επταμήνου οι επιδόσεις της Αθήνας σε πληρότητα, μέση τιμή δωματίου και έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο εξακολουθούν να είναι καλύτερες από αυτές της Κωνσταντινούπολης, αλλά απέχουν απ’ αυτές της Βαρκελώνης, της Μαδρίτης και της Ρώμης.

Ειδικά σε ό,τι αφορά στην μέση τιμή δωματίου (ADR),η ΕΞΑΑΑ παρατηρεί αύξηση κατά 1,6% για την Αθήνα, κατά 3% για την Ρώμη, κατά 4,9% για την Μαδρίτη και κατά 2.4% για τη Βαρκελώνη, ενώ στην Κωνσταντινούπολη σημειώθηκε μείωση κατά (-)1,9%. Αντίστοιχα, στο έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) κατά το επτάμηνο, παρατηρήθηκε μείωση για την Αθήνα κατά 2%, ενώ για την Μαδρίτη αύξηση κατά 4,8%, για την Βαρκελώνη αύξηση κατά 1,3%, για την Ρώμη αύξηση κατά 2% ενώ στην Κωνσταντινούπολη καταγράφηκε μείωση κατά  (-)3% έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου.

Με βάση την ‘Ενωση, “τα στοιχεία αποτυπώνουν και επιβεβαιώνουν την αίσθηση που οι περισσότεροι -άνθρωποι του Τουρισμού αλλά και πολίτες – έχουμε για μια «επικίνδυνη στασιμότητα» στις τουριστικές επιδόσεις της Αθήνας και της χώρας γενικότερα.”

Μάλιστα μια από τις πλέον σημαντικές Ενώσεις Ξενοδόχων της χώρας, εστιάζοντας στο οικονομικό κλίμα, καλεί την Πολιτεία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση να λάβουν υπόψη τους τα «μηνύματα» των επαγγελματιών του κλάδου και να προσανατολιστούν εγκαίρως προς μέτρα, στρατηγικές, αποφάσεις, δράσεις και στόχους που θα ενδυναμώσουν την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος, θα βελτιώσουν τις δημόσιες υποδομές, θα αναβαθμίσουν την τουριστική εμπειρία και πρόταση για το 2026 και θα ενισχύσουν τη σχέση  με τις παραδοσιακές αγορές αλλά και με νέες, καθώς ήδη υπάρχουν σημάδια ενδιαφέροντος για την Αθήνα – με τις νέες πτήσεις που ανακοινώθηκαν.

“Αναμένουμε δε, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις φετινές ανακοινώσεις του πρωθυπουργού στην Δ.Ε.Θ. ελπίζοντας πως δε θα επαναληφθούν για την ξενοδοχία «δυσάρεστες εκπλήξεις» ανάλογες με αυτές του 2024 (βλέπε θέματα που αφορούν αύξηση στο τέλος ανθεκτικότητας, αύξηση στο τέλος παρεπιδημούντων κ.ά.). Αντιθέτως, αναμένουμε ανακοινώσεις που θα δώσουν ώθηση, θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα και θα συμβάλουν στην επανατοποθέτηση του ελληνικού τουρισμού – ενός τομέα που, ως γνωστόν, οφείλει να πρωτοπορεί, ανανεώνοντας διαρκώς  την πρότασή του προς τις διεθνείς αγορές” καταλήγει η Ένωση.