Αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους: και λοιπόν;

Η Γαλλία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αναγνωρίσει επίσημα το παλαιστινιακό κράτος εντός Σεπτεμβρίου. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για μια σειρά από παρόμοιες ανακοινώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, Αυστραλία και Μάλτα. Η Σαουδική Αραβία μάλιστα θέτει αυτόν τον όρο ως προϋπόθεση ομαλοποίησης της σχέσης της με το Ισραήλ.

Είναι όμως λύση αυτό εν μέσω γενικευμένης σφαγής;

Θα ξεκινήσω λέγοντας πως, επί της αρχής, η αναγνώριση είναι σίγουρα καλύτερη από τη μη αναγνώριση. Όμως, η πολιτική είναι και χρόνος. Η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους στην παρούσα συγκυρία είναι καλοπροαίρετα too little too late, στεγνά μιλώντας υπεκφυγή, κυνικά υποκρισία. Ο αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ μάλιστα έφτασε στο σημείο να μιλάει για παλαιστινιακό κράτος «όχι αναγκαστικά εντός των ορίων της ιστορικής Παλαιστίνης»… Όταν ρωτήθηκε «πού» απάντησε ότι «όλα είναι ανοιχτά»…

Η γνώμη μου είναι ότι πλέον το αίτημα αυτό αποπροσανατολίζει από τα ζωτικά και εξηγούμαι:

Σήμερα, η λύση των δύο κρατών είναι νεκρή. Για να είμαστε ακριβείς, ήταν ήδη τελειωμένη πριν την 7η Οκτώβρη 2023 και πλέον είναι θαμμένη βαθιά. «Μέχρι η διεθνής κοινότητα να έρθει να αναγνωρίσει κάτι που ονομάζεται Παλαιστίνη, αυτή θα έχει ήδη ενταφιαστεί» είπε ένας σημαντικός παλαιστίνιος και επαυξάνω.

Για να έχουμε κράτος, χρειάζονται τρία στοιχεία: έδαφος, λαός και εξουσία. Το μόνο που έχει απομείνει στους Παλαιστινίους είναι ο λαός. Κι αυτός απειλείται με αφανισμό ή εξανδραποδισμό.Έδαφος αδυνατούν να διεκδικήσουν σήμερα, καθώς το Ισραήλ προσαρτά τα κατεχόμενα. Τέλος, ούτε εξουσία υπάρχει καθώς η νόμιμη «παλαιστινιακή αρχή» μόνο αρχή δεν είναι, διεφθαρμένη και απολύτως απονομιμοποιημένη στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Επομένως, το αίτημα, σήμερα, είναι μόνο συμβολικό.

Αν στο απώτερο παρελθόν μπορεί κανείς να αποδώσει ευθύνες και στην παλαιστινιακή πλευρά γι’ αυτό, σήμερα το βάρος πέφτει αποκλειστικά στο Ισραήλ, του οποίου μάλιστα ο νυν πρωθυπουργός έχτισε όλη την πολιτική του καριέρα αποκλείοντας την «two states solution». Μήπως λοιπόν το πρόβλημα είναι ο Νετανιάχου αποκλειστικά;

Διαβάζω και ακούω εσχάτως από καλοπροαίρετους Δυτικούς παρατηρητές (που δεν γνωρίζουν όμως την περιοχή) ότι το παλαιστινιακό μπορεί να λυθεί, αρκεί να φύγουν ο Νετανιάχου και η Χαμάς. Το πρόβλημα δηλαδή παρουσιάζεται ως μια διένεξη δύο «ακραίων», των οποίων η παραμερισμός θα δώσει ελπίδα λύσης για την προοπτική των δύο κρατών που εσχάτως ολοένα και περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις υποστηρίζουν.

Όμως, δυστυχώς για όλους –και κυρίως για τα θύματα– είναι πολύ ρηχό να παρουσιάζεται έτσι το θέμα. Μακάρι το πρόβλημα να ήταν ο εξτρεμισμός μερικών «κακών», πρωτίστως της Ισραηλινής ακροδεξιάς που πολιτικά κυριαρχεί όπως ποτέ στο παρελθόν, ωθώντας εκατέρωθεν τους ανθρώπους στα βαθύτερα σκοτάδια της τυφλής βίας. Στο μεσανατολικό δεν ισχύει το (ούτως ή άλλως απλοϊκό) «οι κυβερνήσεις φταίνε, οι λαοί δεν έχουν τίποτε να χωρίσουν».

Είναι πλέον αβυσσαλέο το μίσος που έχει ποτίσει την ισραηλινή κοινωνία και την παλαιστινιακή κοινότητα, και χρειάζεται πολύ μα πολύ χρόνο η ενδεχόμενη ίασή του. Αυτό το μίσος, σήμερα τουλάχιστον, έχει αμβλύνει σε βαθμό εκμηδενισμού τους ελάχιστους ηθικούς φραγμούς που είχανε απομείνει εκατέρωθεν. Οι Ισραηλινοί διερωτώνται «μα γιατί μας μισούν έτσι;» και η απλή απάντηση που αδυνατούν στον παροξυσμό τους να συλλάβουν είναι: «Γιατί τους κατέχετε».

Σε δημοσκόπηση της αριστερής ισραηλινής εφημερίδας Haarerz που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο 2025 προκύπτει ότι το 82% των Ισραηλινών Εβραίων δηλώνει ότι υποστηρίζει την αναγκαστική εκδίωξη όλων των Παλαιστινίων από τη Γάζα, δηλαδή δύο εκατομμυρίων ανθρώπων. Το 56% υποστηρίζει την εκδίωξη των Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ, δηλαδή άλλων δύο εκατομμυρίων. Στην ερώτηση εάν ο ισραηλινός στρατός θα έπρεπε να ενεργήσει όπως οι βιβλικοί Ισραηλίτες στην Ιεριχώ – δηλαδή να σκοτώσουν όλους τους κατοίκους, το 47% απάντησε «ναι». Δηλαδή, κατά τη δημοσκόπηση, 4 στους 5 Ισραηλινούς είναι υπέρ της ολικής εθνοκάθαρσης και σχεδόν οι μισοί υπέρ της γενοκτονίας.

Οι δημοσκοπήσεις δεν λένε τα πάντα, όμως κάτι μαρτυρούνε. Τον Ιούνιο του 2025 δημοσκόπηση του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ αποκαλύπτει ότι το 64% των Εβραίων Ισραηλινών συμφωνούν με τη δήλωση ότι «δεν υπάρχουν αθώοι άνθρωποι στη Γάζα». Ενώ πριν λίγες μέρες, εντός Αυγούστου σε νέα δημοσκόπηση του ίδιου ιδρύματος το ποσοστό αυτό ανέβηκε σε 76%.Τέλος, τον Ιούλιο 2025, από άλλη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Ισραήλ, προκύπτει ότι το 79% των Εβραίων Ισραηλινών δήλωσαν ότι είναι «καθόλου ανήσυχοι» ή «όχι ιδιαίτερα ανήσυχοι» από τις αναφορές για λιμό και ανθρωπιστικά δεινά στη Γάζα.

Μα θα διερωτηθεί κανείς: «Και τόσες διαδηλώσεις στο Τελ Αβίβ γιατί γίνονται;». Η άβολη αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία των διαδηλώσεων δεν διεκδικεί αυτοτελώς το τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων, αλλά πάντα σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των ομήρων. Αυτό πρωτίστως καίει την ισραηλινή κοινωνία. To ίδιο συμβαίνει με την ηγεσία του ισραηλινού στρατού και θύλακες της Μοσάντ. Ο Νετανιάχου δεν ελέγχει τους πάντες και όντως συναντά αντιστάσεις. Όπως έδειξε άλλη πρόσφατη δημοσκόπηση της Haaretz οι περισσότεροι Ισραηλινοί (64,5%) συμπεριλαμβανομένων δεξιών ψηφοφόρων, υποστηρίζουν τη συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων που θα τερματίσει τον πόλεμο.

Αυτό λοιπόν που βγάζει τους ισραηλινούς στους δρόμους δεν είναι η συμπαράσταση στους δοκιμαζόμενους Παλαιστινίους. Υπάρχουν και τέτοιοι ηρωικοί Ισραηλινοί Εβραίοι αλλά μειοψηφούν απολύτως. Και συμβαίνει να το ξέρω από πρώτο χέρι διότι συνομιλώ με τέτοιους ανθρώπους και γνωρίζω τη βαθιά μοναξιά και στοχοποίησή τους από την ισραηλινή πλειοψηφία. Η βασική κινητοποιητική δύναμη των περισσότερων διαδηλώσεων είναι η ειλικρινής μέριμνα για τους – 48 σήμερα στον αριθμό – ομήρους. Όχι οι 63 χιλιάδες Παλαιστίνιοι νεκροί. Αυτό εξάλλου ομολόγησε και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τον Ιούνιο του 2025.

Αντιστρόφως, υπάρχει μια βολική σκοπιμότητα να στοχοποιείται αποκλειστικά η Χαμάς, από την άλλη πλευρά. Όμως η 7η Οκτωβρίου δεν ήταν ούτε αποκλειστικά έργο κάποιων «τρελαμένων» ισλαμιστών. Ήταν ένα έγκλημα που επιδοκίμασε η συντριπτική πλειοψηφία του παλαιστινιακού λαού. Ως και ο Μαχμούντ Αμπάς, ο Παλαιστίνιος πρόεδρος, τόσο επικριτικός απέναντι στη βία, χρειάστηκε πολύ χρόνο για να καταφέρει να πει μια αρνητική λέξη γι’ αυτήν, συρμένος πρωτίστως από διπλωματικές σκοπιμότητες.

Σε ένα εκπληκτικό άρθρο για το ζήτημα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο NewYorker (22.8.2025) και υπογράφουν οι Husein Agha παλαιστίνιος καθηγητής στην Οξφόρδη και επί σειρά ετών πρωτοστατών στις διαπραγματεύσεις και ο Robert Malley Αμερικανός εμπειρογνώμονας σε ζητήματα επίλυσης συγκρούσεων, αναφέρουν:

«Αν οι παλαιστινιακές επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών δεν είχαν ποτέ στο παρελθόν φτάσει στον πρόσφατο απολογισμό θυμάτων, δεν ήταν λόγω έλλειψης προσπαθειών, αλλά λόγω έλλειψης επιτυχίας. Αν οι ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Παλαιστινίων υστερούσαν σε σφοδρότητα, δεν ήταν τόσο από έλλειψη επιθυμίας όσο από έλλειψη ευκαιριών».

Με δυο λόγια, το πρόβλημα είναι πολύ πιο βαθύ από τις «κακές» ηγεσίες. Η μαύρη αλήθεια είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των Ισραηλινών Εβραίων έχουν απανθρωποποιηθεί. Οι δυναμικές εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα, όμως είναι τραγικό ότι η ισραηλινή κοινωνία, στο σύνολό της, εστιάζει μόνο στους 1200 νεκρούς της σφαγής της 7ης Οκτώβρη και δεν απασχολείται από την αναλογία νεκρών που έκτοτε είναι ένας ισραηλινός για περίπου σαράντα παλαιστινίους.

Από την άλλη, ένα επίσης συντριπτικό ποσοστό των Παλαιστινίων βλέπουν, ως μόνη διέξοδο στη σφαγή τους, τον αφανισμό του Ισραήλ και του λαού του. Τα αυτά συναισθήματα τρέφουν για το Ισραήλ όλοι οι γείτονές του περιλαμβανομένων όχι μόνο των Αράβων, αλλά και των Ιρανών και των Τούρκων. Αυτό και μόνο δημιουργεί εφιάλτες στο όραμα του «Μεγάλου Ισραήλ» που έχει πλέον ως σχέδιο η ισραηλινή ηγεσία. Όσο μεγάλο και να γίνει το Ισραήλ, πάντα θα είναι περικυκλωμένο από εχθρούς.

Ο διασημότερος Ισραηλινός ιστορικός, ο Yuval Harari, υποστηρίζει ότι η συμπεριφορά του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων προκαλεί τη μεγαλύτερη καταστροφή που αντιμετώπισε ποτέ ο ιουδαϊσμός.

«Το Ισραήλ ενεργεί με ιδεολογία της εβραϊκής υπεροχής και με τη λατρεία των εντελώς αντιεβραϊκών αξιών τις τελευταίες δύο χιλιετίες. Θα είναι ισχυρό στρατιωτικά και οικονομικά, αλλά θα είναι μια πνευματική καταστροφή γιατί κανένας Εβραίος, ας πούμε στο Λονδίνο ή τη Νέα Υόρκη ή οπουδήποτε αλλού, δεν θα μπορεί να πει ότι αυτός δεν είναι ο πραγματικός ιουδαϊσμός».

Κοινώς, η συνεχιζόμενη διένεξη μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν ότι είναι αντισημιτισμός η κριτική στο Ισραήλ και εκείνων που διακρίνουν αντισημιτισμό από αντισιωνισμό θα πάψει να είναι κρίσιμη. Διότι, λέει ο Harari, ότι η πιο επιθετική και απάνθρωπη εκδοχή του σιωνισμού θα έχει ταυτιστεί πλέον με τον Ιουδαϊσμό, του οποίου η βαθιά πνευματικότητα και λογιοσύνη θα έχουν δώσει τη θέση τους στο αβυσσαλέο μίσος έναντι όλων των υπολοίπων.

Για να κλείσουμε:

Σε αυτήν τη συγκυρία, το ανυπέρθετο πρόταγμα δεν είναι η αναγνώριση ενός κράτους που δεν μπορεί να υπάρξει. Είναι οι διεθνείς κυρώσεις σε βάρος του ισραηλινού κράτους και τίποτε άλλο. Περιορισμός εμπορίου, πάγωμα περιουσιακών στοιχείων κυβερνητικών στελεχών, αποκλεισμός από διεθνείς αγορές. Διακοπή διπλωματικών σχέσεων, απαγόρευση επισκέψεων ή συναντήσεων υψηλού επιπέδου. Εμπάργκο όπλων, ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, απαγόρευση εισόδου ή μετακίνησης.

Όπως έγραψε προχθές ο αρθρογράφος της Haaretz: «δεν χρειάζεται να μας βομβαρδίσετε, όπως κάνατε στη Σερβία. Ένα εμπάργκο στα επιθετικά όπλα και η απειλή διακοπής σχέσεων αρκούν». Φανταστείτε την απόγνωση της κοινωνικά και πολιτικά αντιπολιτεύομενης μειοψηφίας του Ισραήλ…

Αν όμως σήμερα αυτά φαντάζουν ακόμη αδιανόητα, δεν είναι επειδή δεν είναι αναγκαία ή ενδεδειγμένα για να σταματήσει το κακό, αλλά επειδή η Δύση είναι συνεργός στο έγκλημα.

Οι συγγραφείς στους οποίους προαναφέρθηκα μνημονεύουν μια παλιά αραβική παροιμία: «Να σκοτώνεις κάποιον και να παραβρίσκεσαι στην κηδεία του». Αυτό κάνει η Δύση στην Παλαιστίνη: πουλάει όπλα που σκοτώνουν αμάχους, καταστρέφουν νοσοκομεία και μετά προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια για να συντηρήσει τους επιζήσαντες της τελευταίας επίθεσης, μέχρι την επόμενη.

Και ενδιαμέσως θα έχει αναγνωρίσει και κράτος στα αποκαΐδια των ανθρωπίνων ζωών…