ΘΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΤΡΑΜΠ Ο ΠΕΜΠΤΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΕ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟ ΝΟΜΠΕΛ ΕΙΡΗΝΗΣ;

Από την επιστροφή του στην προεδρία των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει κρύψει δευτερόλεπτο πως θέλει το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο απονέμεται σήμερα, ενδεχομένως όσο τίποτα άλλο.

Είναι ο λόγος που επαναλαμβάνει διαρκώς τους 7 πολέμους που έχει “τελειώσει”, μολονότι δεν λέει ακριβώς την αλήθεια και ο αγώνας δρόμου που κάνει τον τελευταίο καιρό, για το τέλος της γενοκτονίας στη Γάζα.

Ενώ όμως, προβάλει τη “διεθνή πολιτική” και το ρόλο του ως ειρηνευτή, σε λιγοτερο από εννέα μήνες στην εξουσία, το έργο του συνοδεύεται από επικρίσεις για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός και εκτός ΗΠΑ και για την εφαρμογή πολιτικών που εντείνουν το διχασμό στην αμερικανική κοινωνία.

Παράλληλα, δέχεται σφοδρή κριτική για περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου και λεκτικές επιθέσεις κατά των μέσων ενημέρωσης, στοιχείο που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την καταλληλότητά του για το Νόμπελ.

Oι δηλώσεις και οι αμφιλεγόμενες κατηγορίες του Τραμπ

Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει δημοσίως ότι αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης περισσότερο από κάθε άλλο πρόεδρο των ΗΠΑ που το πήρε και έχει αναφερθεί ειδικά, στην περίπτωση του Μπαράκ Ομπάμα, σε δηλώσεις και στο Twitter.

Συνηθέστερα λέει πράγματα όπως αυτό που ξεχώρισε το CBS News και ανέφερε ότι «η Επιτροπή Νόμπελ πρέπει να μου το δώσει. Θα έπρεπε να το είχα πάρει 4-5 φορές» του περασμένου Ιουνίου. Το Yahoo! ξεχώρισε κάτι που είπε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. πως «όλοι λένε ότι πρέπει να πάρω το Νόμπελ. Έχω τελειώσει 7 ατελείωτους πολέμους –αν γίνει το 8ο (με τη Γάζα), θα είναι εξαιρετικό».

Ο Τραμπ δεν παρέλειψε και να κατηγορήσει την Επιτροπή Βραβείων Πούλιτζερ πως είναι προκατειλημμένη εναντίον του, με τις σχετικές δηλώσεις να κάνουν το γύρω του κόσμου και μέσω του BBC.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Jørgen Watne Frydnes, τον είχε αναφέρει ονομαστικά, σε συνέντευξη στο PEN Norway, στην οποία κατήγγειλε «τη διάβρωση της ελευθερίας της έκφρασης ακόμη και σε δημοκρατικά έθνη» κατά τη διάρκεια του 2024.

Είπε πως «ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξαπέλυσε περισσότερες από 100 λεκτικές επιθέσεις στα media, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας».

Το παρελθόν των Αμερικανών προέδρων με το Νόμπελ Ειρήνης

Αυτά που είπε ο Τραμπ για τους προέδρους των ΗΠΑ που έχουν βραβευτεί με Νόμπελ Ειρήνης δεν είναι απολύτως λανθασμένα.

Θίοντορ Ρούσβελτ (1906)

Τιμήθηκε για τη διαμεσολάβηση στον τερματισμό του Ρωσο-Ιαπωνικού Πολέμου, παρά τις επικρίσεις για ιμπεριαλιστικές πολιτικές.

Ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος -και γενικά, πρώτος πολιτικός- που τιμήθηκε με Νόμπελ Ειρήνης, προτιμήθηκε το 1906, για το διαπραγματευτικό ρόλο που έπαιξε στον τερματισμό του Ρωσο-Ιαπωνικού Πολέμου, ενώ απέφυγε και σύγκρουση με το Μεξικό.

Οι επικριτές του ωστόσο, υποστήριξαν πως επρόκειτο περί ενός ιμπεριαλιστή, με πολιτικές που είχαν ως μόνο ζητούμενο την ενίσχυση της αμερικανικής επέκτασης. Τονίστηκε η χρήσηστρατιωτικής δύναμης, προκειμένου να ενισχυθεί η αμερικανική επιρροή σε όλον τον κόσμο, με απόδειξη την κατάκτηση των Φιλιππίνων.

Η αριστερά της χώρας που αποφασίζει για τα βραβεία κατηγόρησε το Κοινοβούλιο πως έδωσε το Νόμπελ Ειρήνης στον Ρούσβελτ το Νόμπελ, για να έχει τις ΗΠΑ για συμμάχους, μετά τη διάλυση της ένωσης με την Σουηδία.

Γουντρόου Ουίλσον (1919)

Βραβεύτηκε για τη συμβολή του στη δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών (σημερινό ΟΗΕ), αν και η συμμετοχή των ΗΠΑ ήταν περιορισμένη και αμφιλεγόμενη.

Ο σημερινός ΟΗΕ ιδρύθηκε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προκειμένου να διασφαλίζει την παγκόσμια ειρήνη. Λίγα χρόνια μετά, ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ οι ΗΠΑ δεν εντάχθηκαν στην Κοινωνία των Εθνών, αφού η Γερουσία απέρριψε τη συμμετοχή.

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, ο Γουίλσον κατηγορήθηκε για υποστήριξη των ρατσιστικών στερεοτύπων (πχ επέβαλε το διαχωρισμό φυλών στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, έκανε επεμβάσεις στην Αϊτή και τον Δομίνικο και συνέχισε να διοικεί μετά το σοβαρό εγκεφαλικό που έπαθε, κατά τη β’ θητεία του -απόφαση που προκάλεσε προβλήματα.

Τζίμι Κάρτερ (2002)

Αναγνωρίστηκε για την ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ και τη δράση του μετά τη θητεία του για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την υγεία.

O πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που ασχολήθηκε σοβαρά, με αυτό που σήμερα ξέρουμε ως κλιματική κρίση, ήταν και ο πρώτος που πήρε το χρίσμα ως αουτσάιντερ και μη πολιτικός καριέρας -ήταν αγρότης.

Ναι μεν, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, αλλά επί των ημερών του οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στο Αφγανιστάν, οι Ιρανοί επαναστάτησαν και φοιτητές της χώρας κράτησαν διπλωματικούς ομήρους στην πρεσβεία στην Τεχεράνη. Στην επιχείρηση διάσωσης σκοτώθηκαν 8 Αμερικανοί στρατιώτες.

Στην πραγματικότητα, συνέβαλε πραγματικά στην ειρήνη μετά το τέλος της προεδρικής του θητείας, όταν ίδρυσε το Carter Center, με την Επιτροπή Νόμπελ να τον χαρακτηρίζει ως “τον καλύτερο πρώην πρόεδρο που είχαν ποτέ οι ΗΠΑ”.

Μπαράκ Ομπάμα (2009)

Βραβεύτηκε σε πρώιμο στάδιο της προεδρίας του για τις προσπάθειές του στη διπλωματία και τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων, παρά τις επικρίσεις για συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο του 2009 ήταν στον 8ο μήνα της προεδρικής του θητείας, ως 44ος πρόεδρος των ΗΠΑ, όταν έλαβε τη διάκριση για τις «εξαιρετικές του προσπάθειες να ενισχύσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών».

Η Επιτροπή Νόμπελ αναφέρθηκε στο γεγονός ότι προώθησε τη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, ενώ ξεχώρισε το όραμα του Ομπάμα «για έναν κόσμο απαλλαγμένο από πυρηνικά όπλα», μαζί με τις προσπάθειές του να δημιουργήσει «νέο κλίμα» στις διεθνείς σχέσεις, ιδίως ως προς την προσέγγιση του μουσουλμανικού κόσμου.

Αυτό το έκανε «με την υποστήριξη του διαλόγου και τις συνεργασίες, ανεξαρτήτως εθνικότητας, εθνότητας και θρησκείας πριν και μετά την εκλογή του», ενώ πήρε την πρωτοβουλία για τα σχέδια απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ.

Δηλαδή, ο Ομπάμα βραβεύτηκε για την “πρόσκληση για δράση”, για να ενισχύσει τη διπλωματική του ατζέντα, και όχι για επιτεύγματα.

Στο τέλος της θητείας του, ο πρώην γραμματέας της Επιτροπής, Geir Lundestad είχε πει ότι η ελπίδα των μελών ήταν ότι το βραβείο θα ενίσχυε τις ειρηνευτικές προσπάθειες του Oμπάμα «αλλά τελικά δεν είχε τον επιδιωκόμενο αντίκτυπο».

Πρόσθεσε ότι και υποστηρικτές του προέδρου είχαν σχολιάζει πως το βραβείο ήταν πρόωρο και πιθανώς λάθος.

Κατά την προεδρία του, υπήρχαν συνεχείς στρατιωτικές εμπλοκές, συμπεριλαμβανομένων των πολέμων στο Αφγανιστάν.