Η ΕΕ “παγώνει” τις κυρώσεις στο Ισραήλ και πυροδοτεί αντιδράσεις

Με σφοδρή κριτική βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση, σχετικά με τη στάση της γύρω από τις κυρώσεις κατά του Ισραήλ, τις οποίες άργησε πολύ να θέσει προς συζήτηση και τώρα «παίρνει πίσω» λόγω της συμφωνίας εκεχειρίας.

Με την εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς να βρίσκεται σε κίνδυνο, στον απόηχο των σφοδρών βομβαρδισμών του Ισραήλ την Κυριακή (19/10) που έριξε 153 τόνους βομβών στη Γάζα, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ πραγματοποίησαν συνάντηση την Δευτέρα.

Εκεί, η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, ανακοίνωσε την αναστολή των προσπαθειών για αναστολή της προνομιακής εμπορικής συμφωνίας με το Ισραήλ και των κυρώσεων κατά ατόμων που ευθύνονται για την ένταση της σύγκρουσης και από τις δύο πλευρές.

Το πλαίσιο είχε αλλάξει από την πρόταση των μέτρων τον περασμένο μήνα, ανέφερε η Κάλλας. Επισημαίνοντας «αντιφατικές απόψεις», δήλωσε ότι οι υπουργοί συμφώνησαν: «Δεν προχωρούμε με τα μέτρα τώρα, αλλά δεν τα αφαιρούμε από το τραπέζι γιατί η κατάσταση είναι εύθραυστη.»

“Τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να διατηρήσουμε την πίεση”

Δύο άτομα που εργάστηκαν στην ΕΕ σε ανώτερες θέσεις, μιλώντας χωριστά, επέκριναν την απόφαση που πάρθηκε στην ΕΕ ώστε να μην προχωρήσει με τις κυρώσεις.

Ο Σβεν Κύεν φον Μπούργκσντορφ, πρώην εκπρόσωπος της ΕΕ στις παλαιστινιακές περιοχές, είπε στον Guardian ότι η Κάλλας έχασε «το νόημα» όσον αφορά την νομική ευθύνη. «Οι κυρώσεις δεν είναι μόνο ένα μέτρο για να προκαλέσουν ή να πιέσουν ένα τρίτο μέρος να αλλάξει ή να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του. Οι περιοριστικές ενέργειες είναι μέρος των εργαλείων που η ΕΕ έχει δώσει στον εαυτό της για να αντιδράσει σε παραβιάσεις τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του διεθνούς δικαίου», δήλωσε.

Η ΕΕ κατέληξε τον Ιούνιο ότι το Ισραήλ είχε παραβιάσει τις υποχρεώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο της συμφωνίας τους, η οποία διέπει το εμπόριο και τη συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών. Οι δικηγόροι υποστηρίζουν ότι η ΕΕ έχει επίσης την υποχρέωση να εξασφαλίσει ότι η πολιτική της συμμορφώνεται με τη μη δεσμευτική γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου το 2024, που απαιτεί από το Ισραήλ να τερματίσει την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών το συντομότερο δυνατόν.

Ο Μπούργκσντορφ συνδιοργάνωσε μια δήλωση που υπογράφηκε από 414 πρώην ανώτερους διπλωμάτες και αξιωματούχους την περασμένη εβδομάδα, στην οποία ζητούσαν έντονη δράση από την ΕΕ «κατά των καταστροφέων και εξτρεμιστών και από τις δύο πλευρές», των οποίων οι ενέργειες έθεταν σε κίνδυνο «την ίδρυση ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους».

Η δήλωση υποδέχτηκε το σχέδιο Τραμπ, αλλά επισήμανε ότι το ζήτημα της αυτοδιάθεσης των Παλαιστινίων ήταν μόνο «αμυδρά αναφερόμενο».

Η Ναταλί Τοσί, πρώην σύμβουλος δύο υψηλών εκπροσώπων της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δήλωσε ότι θα ήταν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα για την ΕΕ να απορρίψει τις κυρώσεις.

«Αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θα έπρεπε να κάνουμε, γιατί αυτή είναι ακριβώς η στιγμή που πρέπει να διατηρήσουμε την πίεση. Διότι όλοι γνωρίζουμε ότι σίγουρα δεν είναι δεδομένο ότι αυτό το σχέδιο θα εφαρμοστεί», δήλωσε η Τοσί στον Guardian, αναφερόμενη στην πρώτη φάση του σχεδίου του Τραμπ, το οποίο έχει στιγματιστεί από βία, προκαλώντας διπλωματική αναστάτωση για την ενίσχυση της συμφωνίας.

«Φοβάμαι ότι… οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και οι θεσμοί θα… επιστρέψουν στα παλιά, γνωστά μοτίβα», πρόσθεσε.

Η ΕΕ θα συζητήσει για τη Γάζα στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρόκειται να συζητήσουν για τον πόλεμο στη Γάζα σε μια σύνοδο κορυφής την Πέμπτη και είναι για πολύ καιρό βαθιά διχασμένοι για τη Μέση Ανατολή. Η διαίρεση είναι μεταξύ έντονων υποστηρικτών της Παλαιστίνης, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία, και σθεναρών συμμάχων της εθνικιστικής κυβέρνησης του Ισραήλ, όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία.

Ωστόσο, οι μαζικές διαδηλώσεις σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ κατά της γενοκτονίας στη Γάζα, πυροδότησαν προτάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο μήνα για την αναστολή της προνομιακής εμπορικής συμφωνίας και την επιβολή κυρώσεων σε άτομα που ευθύνονται για την ενίσχυση της σύγκρουσης και από τις δύο πλευρές.

Ανώτερες πηγές της ΕΕ απέρριψαν μια συχνά επαναλαμβανόμενη κριτική ότι η ΕΕ είναι «χρηματοδότης, όχι παίκτης» στη Μέση Ανατολή. Πρόκειται για μια κριτική που αναφέρεται στο ρόλο της ΕΕ ως μεγαλύτερου δωρητή στους Παλαιστίνιους – 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε ανθρωπιστική βοήθεια από τις 7 Οκτωβρίου – αλλά υποστηρίζει ότι η ΕΕ είναι πάρα πολύ διχασμένη για να έχει ρόλο ειρηνιστή.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ πιστεύουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να εκπροσωπείται στην «επιτροπή ειρήνης» του Τραμπ, αντανακλώντας τη πιθανή συμβολή της στην ανασυγκρότηση της Γάζας. Οι αξιωματούχοι θέλουν επίσης να συμμετάσχουν οι χώρες του Κόλπου στη χρηματοδότηση των εκτιμώμενων 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων (52 δισεκατομμυρίων λιρών) για το κόστος ανασυγκρότησης από τον διετή πόλεμο.

Η ΕΕ έχει υποδεχτεί θετικά το σχέδιο του Τραμπ, αλλά σε ένα διαρρεύσαν έγγραφο που είδε η Guardian αναφέρεται ότι ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής και η λύση των δύο κρατών θα μπορούσαν να «αναπτυχθούν περαιτέρω». Στο έγγραφο της ΕΕ αναφέρεται ότι το σχέδιο Τραμπ «δεν αντιμετωπίζει την κατάσταση στη Δυτική Όχθη».

Ο Μπούργκσντορφ είπε ότι είναι σημαντικό η ΕΕ να είναι ενεργός παίκτης σε επίπεδο διπλωματίας για να διασφαλίσει ότι «οι ελλείψεις» στο σχέδιο Τραμπ θα καλυφθούν, αντιμετωπίζοντας τους οικισμούς στη Δυτική Όχθη και «εργαζόμενη για μια αξιόπιστη πορεία για τη λύση των δύο κρατών».

«Πρέπει να εργαστούμε πάνω σε μια πολύ ισχυρή εντολή του ΟΗΕ, μια εντολή που επιτρέπει στους διεθνείς εταίρους να στείλουν στρατιώτες και δυνάμεις ασφαλείας για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια στη Λωρίδα της Γάζας», δήλωσε. Η Αίγυπτος αναμένεται να ηγηθεί της διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης, με στρατεύματα επίσης να προέρχονται από την Τουρκία, την Ινδονησία και το Αζερμπαϊτζάν.

Συνάντηση με τον Αιγύπτιο πρόεδρο την Τετάρτη

Οι ηγέτες της ΕΕ, οι οποίοι έχουν επαινέσει τον ρόλο της Αιγύπτου ως μεσολαβητή στη σύγκρουση, πρόκειται να συναντηθούν με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, Άμπντελ Φατάχ αλ-Σίσι, στις Βρυξέλλες την Τετάρτη.

Η ΕΕ είχε μια ευκαιρία «να δείξει στον κόσμο ότι προχωράμε πέρα από το ‘να πληρώνουμε’», δήλωσε ο Μπούργκσντορφ. «Πρέπει να ανεβούμε την κλίμακα και να έχουμε πολιτικές φιλοδοξίες.»

Ο Κλαούντιο Φρανκαβίλα, συνεργάτης διευθυντής της ΕΕ στο Human Rights Watch, δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξακολουθούν να προστατεύουν τις ισραηλινές αρχές από την αποδοχή ευθυνών.

Απαντώντας στην δήλωση της Κάλλας, είπε: «Αυτό που μπορεί να έχει αλλάξει μέχρι στιγμής είναι η κλίμακα και η ένταση των εγκλημάτων κακουργημάτων του Ισραήλ στη Γάζα, αλλά η παράνομη κατοχή του Ισραήλ και τα εγκλήματα του απαρτχάιντ, οι αναγκαστικές εκτοπίσεις, οι βασανισμοί και η καταπίεση των Παλαιστινίων συνεχίζονται αδιάκοπα.»