ΕΛΤΑ: Οι Έλληνες κύριοι Μπέιτς υπέρ του Ταχυδρομείου

Είναι τέσσερα επεισόδια. Ούτε μια ώρα το καθένα. Ίσως σας φτάσει, δηλαδή, μόνο ένα βράδυ. Και μάλλον έτσι θα γίνει, όχι για το σασπένς, αλλά γιατί είναι τέτοια η συναισθηματική εμπλοκή που προκαλεί η δύναμη της ιστορίας που δε θα μπορείτε να πέσετε για ύπνο ενώ εκκρεμούν επεισόδια. 

Πρόκειται για την εξαιρετική βρετανική σειρά Mr. Bates vs The Post Office (στριμάρει στο Cinobo). Βασίζεται στα αληθινά γεγονότα που, κυριολεκτικά, ταλαιπώρησαν το Ηνωμένο Βασίλειο την περασμένη δεκαετία. Εξαιτίας ενός προβληματικού λογισμικού, εκατοντάδες άνθρωποι βρέθηκαν κατηγορούμενοι για κλοπή και απάτη και οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη. Κάποιοι μάλιστα καταδικάστηκαν, οι περισσότεροι καταστράφηκαν οικονομικά, συναισθηματικά και ψυχικά. 

Στην πλειοψηφία τους ήταν τοπικοί καταστηματάρχες σε μικρές βρετανικές πόλεις και χωριά που παρείχαν ταχυδρομικές υπηρεσίες στις μικρές επιχειρήσεις τους π.χ. παντοπωλεία, ξέρετε από αυτά που αποτελούν την ψυχή των επαρχιακών κοινοτήτων. Οι άνθρωποι αυτοί κλήθηκαν να αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες, αφού τα ποσά που απέδιδαν δεν συμφωνούσαν με τα πολλαπλάσια που κατέγραφε λανθασμένα το σύστημα. Οι οικογένειές τους αναστατώθηκαν, οι γάμοι τους χάλασαν, διασύρθηκαν στις κλειστές κοινωνίες των οποίων μέχρι τότε ήταν τα πιο αγαπητά πρόσωπα. 

Ο κύριος Μπέιτς (τον υποδύεται ο αγαπημένος Τόμπι Τζόουνς) ήταν ένας από αυτούς που μόλις αντιλήφθηκε ότι κάτι δεν πάει καλά, αποφάσισε να βρει την αλήθεια. Για την ακρίβεια, έθεσε ως σκοπό της ζωής του να αποκαλύψει την αδικία που έκανε άνω κάτω το μυαλό και τη ζωή του. Γύρω του συνασπίστηκαν δεκάδες «ομοιοπαθείς» που έδωσαν έναν σπουδαίο, συγκινητικό αγώνα για να αποδείξουν την κακοδικία όσων είχαν καταδικαστεί, όπως και το αβάσιμο των κατηγοριών προς τους υπόλοιπους. Αλλά και το ότι η πηγή του προβλήματος ήταν εν γνώσει των στελεχών της Post Office Limited που επέλεξαν να προστατεύσουν τη φήμη και τους μισθούς τους, εξασφαλίζοντας φυσικά και την ποινική τους αμνηστία.

Η συνέχεια στις οθόνες σας. Δεν είναι καθόλου εκβιαστικά μελό, αλλά μην εκπλαγείτε αν στα μάγουλά σας εμφανιστούν μικρά ρυάκια. 

Η βρετανική σειρά, πρόσφατη έτσι κι αλλιώς αφού προβλήθηκε το 2024, ήρθε αυτόματα στο μυαλό λόγω της αναστάτωσης που έχει προκληθεί με το κλείσιμο των υποκαταστημάτων ΕΛ.ΤΑ. (την οποία αποκάλυψε με το ρεπορτάζ της η Ελευθερία Τσαλίκη στο NEWS 24/7). Οι ιστορίες είναι προφανώς διαφορετικές, το νήμα είναι κοινό. 

Το ταχυδρομείο ως θεσμός, εστία, δημόσιο αγαθό. 

Η υπόθεση έχει κάνει άνω κάτω την κυβέρνηση. «Κερατάδες», «καλοχαιρέτες», η περίφημη πεντάωρη τηλεδιάσκεψη – σφαγή και τελικά η παραίτηση του CEO των ΕΛ.ΤΑ., Γρηγόρη Σκλήκα. Μπορεί τα φιλοκυβερνητικά media να λειτούργησαν ως αντίλαλος του κυβερνητικού εκπροσώπου που χαρακτήρισε τον κύριο Σκλήκα «μεταρρυθμιστή», όμως οι βουλευτές της ΝΔ είναι μάλλον δύσκολο να πείσουν για του λόγου το αληθές και τεχνοκρατικό τους συνταξιούχους στις περιφέρειές τους που δεν ξέρουν πως θα εισπράττουν τα χρήματα για να περάσουν το μήνα. 

Τι έχουμε εδώ, λοιπόν; Μια πολύ πρακτική εφαρμογή του «δημόσιου vs ιδιωτικού». 

Από τη μία: υπέρογκο κόστος λειτουργίας, περιττά υποκαταστήματα, μέτριες υπηρεσίες – όλοι λίγο πολύ έχουμε μια κακή εμπειρία που προκαλεί ίσως κι ένα αντανακλαστικό «καιρός ήτανε και πολύ τα κράτησαν». Κι από την άλλη…wait for it: υψηλό κόστος υπηρεσίας, λίγα υποκαταστήματα, τυπικό «μπούκωμα» σε περιόδους υψηλής κίνησης – όλοι έχουμε να διηγηθούμε μια ιστορία που θέλαμε να ουρλιάξουμε σε κάποιον που δε φταίει στο τηλεφωνικό κέντρο αναζητώντας ένα «χαμένο δέμα» ή κάθε φορά εντυπωσιαζόμαστε από τη δομική υπόθεση εργασίας ότι κανένας μας δε δουλεύει, αλλά είμαστε σπίτι και περιμένουμε το κούριερ. 

Δεν είναι όμως μόνο θέμα αποτελεσματικότητας. Άλλωστε, οι ψάλτες της «ελεύθερης αγοράς», του «αόρατου χεριού» της κι άλλων παραμυθιών με νεοφιλελεύθερους δράκους, πόσα παραδείγματα μπορούν να επικαλεστούν που η απαξίωση μιας δημόσιας υπηρεσίας με την ταυτόχρονη πλήρη ανάθεσή της στον ιδιωτικό τομέα, έφερε αληθινή και συμφέρουσα αναβάθμιση; «Είναι να γελάει κανείς», σε μια χώρα που έχει μάθει να πληρώνει ως κανονικότητα τα καρτέλ σε ενέργεια και τηλεπικοινωνίες. 

Ο παραιτηθείς CEO, Γρηγόρης Σκλήκας, υποστήριξε ότι «τα υποκαταστήματα έμπαιναν μέσα, 130.000 το καθένα», ο Παύλος Μαρινάκης το άκουσε και το ανέβασε σε 150.000. Οι βουλευτές της ΝΔ βέβαια, ταραγμένοι προφανώς για το πολιτικό μέλλον τους, ζήτησαν εύλογα οικονομική ανάλυση που να το δικαιολογεί. Οι πολίτες όχι μόνο κάποιων μυθολογικών, απομακρυσμένων χωριών, αλλά ακόμα κι αθηναϊκών συνοικιών που απέχουν λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, ζητούν να μάθουν ποιο είναι το σχέδιο για την επόμενη μέρα ή τη μεταβατική περίοδο – δεν είναι μόνο οι συνταξιούχοι, είναι τόσο πολλοί και οι μικροεπιχειρηματίες που πλήττονται. Ούτε βέβαια ο CEO, ούτε ο υπουργός Χατζηδάκης, ούτε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είχαν ικανοποιητικές απαντήσεις. Είναι φανερό ότι έχουμε να κάνουμε μια «πονάει χέρι-κόψει χέρι» “μεταρρύθμιση”. 

Να εκσυγχρονιστούν τα ταχυδρομεία που, όντως, ήταν κολλημένα στο παρελθόν, καμία αντίρρηση. Όχι σαν τα χειρουργεία για προνομιούχους του υπουργείου Υγείας, ούτε σαν τις συγχωνεύσεις «εν κινήσει» στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (…για τις οποίες κατέληξαν να τρώνε χημικά τα εξάχρονα).

Υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές – να μερικά παραδείγματα που αξίζει να μπαίνει (και να διεκδικείται) η διαχωριστική γραμμή. Ανάμεσα σε όσους τα βλέπουν ως προαπαιτούμενα/υποχρεώσεις κοινωνικού κράτους και στα golden boys που τα «εξυγιαίνουν» με γνώμονα το (προσωπικό τους) κέρδος. Για τα τελευταία, έχει μιλήσει – σκληρά είναι η αλήθεια- ο Ζοσέ Σαραμάγκου…