Τι θα συμβεί αν το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει παράνομους τους δασμούς του Τραμπ;

Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αναμένεται να αποφασίσει αν οι δασμοί που επιβλήθηκαν από τον Ντόναλντ Τραμπ σε πολλές χώρες αποτελούν παραβίαση των εξουσιών του, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι οι δασμοί συνιστούν υπέρβαση των προεδρικών εξουσιών.

Πριν η υπόθεση φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο, δύο άλλα δικαστήρια -μικρότερης εξουσίας- έκριναν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είχε την εξουσία να επιβάλει παγκόσμιους δασμούς.

Στις 7 Ιουνίου, το Αμερικανικό Δικαστήριο Εφέσεων επικύρωσε απόφαση του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου, το οποίο είχε απορρίψει τον ισχυρισμό του Τραμπ ότι οι δασμοί του επιτρέπονται βάσει του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (ΙΕΕΡΑ).

Νωρίτερα μέσα στο έτος, ο Τραμπ χρησιμοποίησε το IEEPA για να κηρύξει εθνική κρίση λόγω των εμπορικών ελλειμμάτων με άλλες χώρες και να δικαιολογήσει την επιβολή ενός εκτεταμένου και βαθέος συστήματος δασμών.

Τι είναι ο Νόμος IEEPA;

Ο Νόμος περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA) χρονολογείται από το 1977 και έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς Αμερικανούς προέδρους για να αντιμετωπίσουν εξωτερικές απειλές για την εθνική ασφάλεια.

Ο νόμος παρέχει στον πρόεδρο σημαντικές εξουσίες για την επιβολή οικονομικών μέτρων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, το Δικαστήριο Εφέσεων υποστήριξε ότι ο συγκεκριμένος νόμος δεν παρέχει εξουσία στον πρόεδρο να επιβάλλει δασμούς.

Αυτή η απόφαση θέτει το ζήτημα αν η εξουσία για την επιβολή δασμών ανήκει στον πρόεδρο ή αν ανήκει στο Κογκρέσο, σύμφωνα με την αμερικανική συνταγματική διάταξη.

Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για την αμερικανική οικονομία και το παγκόσμιο εμπόριο.

Οι δασμοί, που αποτελούν φόρους για τις εισαγωγές προϊόντων από ξένες χώρες, επηρεάζουν άμεσα τις αμερικανικές επιχειρήσεις, τα περιθώρια κέρδους και τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις.

Οι επιπτώσεις αυτών των δασμών μπορεί να είναι εκτεταμένες και να προκαλέσουν αβεβαιότητα στις αγορές, με συνέπειες που θα επηρεάσουν τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές.

Όπως μεταδίδει το BBC, αν το Ανώτατο Δικαστήριο συμφωνήσει με την απόφαση των δύο άλλων δικαστηρίων, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναγκαστούν να επιστρέψουν τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν εισπραχθεί από τους δασμούς.

Επιπλέον, ενδέχεται να ανακύψει ζήτημα για τις εμπορικές συμφωνίες που έχει συνάψει η Αμερική με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, οι οποίες βασίζονται στους ισχύοντες δασμούς.

Πολιτική και νομική σημασία της απόφασης

Ανεξάρτητα από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, η υπόθεση αυτή έχει ευρύτερες πολιτικές και νομικές συνέπειες για την πολιτική του Τραμπ.

Μια απόφαση κατά του Τραμπ θα αποτελέσει πλήγμα για την ατζέντα του και θα αποδυναμώσει την πολιτική του θέση ως διαπραγματευτή στον παγκόσμιο χάρτη.

Αν, όμως, το δικαστήριο του δώσει το “πράσινο φως”, οι δυνατότητες για ακόμη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση των εμπορικών πολιτικών των ΗΠΑ θα ανοίξουν.

Παράλληλα, ενδεχόμενη απόφαση υπέρ του Τραμπ θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο για τη μελλοντική χρήση του IEEPA από τον πρόεδρο, με πιο επιθετικό τρόπο. Αυτό θα ενίσχυε τη θέση του Τραμπ για την επιβολή αυστηρών εμπορικών μέτρων και την εμβάθυνση της πολιτικής του στις διεθνείς σχέσεις.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Αν και η ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν είναι ακόμη σαφής, και οι δύο πλευρές ζητούν γρήγορη απόφαση.

Η συντηρητική πλειοψηφία του δικαστηρίου, με έξι από τους εννέα δικαστές να έχουν διοριστεί από Ρεπουμπλικάνους προέδρους, περιλαμβανομένων τριών που επέλεξε ο Τραμπ, είναι πιθανό να παίξει σημαντικό ρόλο στην απόφαση.

Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει δείξει στο παρελθόν να είναι επικριτικό απέναντι σε ενέργειες που δεν έχουν την πλήρη νομιμοποίηση από το Κογκρέσο.

Όπως έγινε και στην περίπτωση του Μπάιντεν, όπου το δικαστήριο επεκτάθηκε στη θεωρία των «μεγάλων ζητημάτων» για να ακυρώσει τις προσπάθειες περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την διαγραφή χρεών φοιτητικών δανείων.

Η τρέχουσα απόφαση αφορά μόνο τους “ανταποδοτικούς δασμούς” του Τραμπ, οι οποίοι περιλαμβάνουν διαφορετικά ποσοστά δασμών σε προϊόντα από χώρες όπως η Κίνα, το Μεξικό και ο Καναδάς.

Αυτοί οι δασμοί παραμένουν σε ισχύ, ενώ οι δασμοί που έχουν επιβληθεί βάσει άλλης εξουσίας του προέδρου, όπως οι δασμοί προστασίας εθνικής ασφάλειας (Section 232), παραμένουν αμετάβλητοι και δεν επηρεάζονται από την απόφαση του δικαστηρίου.