Σχολεία: Πώς το ολοήμερο “παραδίδεται” στον ιδιωτικό τομέα

Λίγες ημέρες μετά την έναρξη της φετινής σχολικής σεζόν στα σχολεία όλης της χώρας έφτασε εγκύκλιος, υπογεγραμμένη από το Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Ειδικής Εκπαίδευσης, Γιάννη Παπαδομαρκάκη.

Το θέμα της ήταν η “φοίτηση των μαθητών/τριών στο Ολοήμερο Πρόγραμμα των Νηπιαγωγείων και Δημοτικών Σχολείων”.

Η εγκύκλιος αναλυτικά έλεγε: “Κατά το τρέχον σχολικό έτος οι Διευθυντές/ντριες και οι Προϊστάμενοι/νες των Νηπιαγωγείων και των Δημοτικών Σχολείων προκειμένου να προβούν στη συγκρότηση των τμημάτων Ολοήμερου Προγράμματος και μέχρι την πλήρη ανάπτυξη του, κάνουν δεκτές τις αιτήσεις των γονέων/κηδεμόνων για φοίτηση των μαθητών/τριών στο Ολοήμερο Πρόγραμμα λαμβάνοντας υπόψη κατά προτεραιότητα α) αν είναι και οι δυο γονείς/ κηδεμόνες εργαζόμενοι ή αν είναι μονογονεϊκές οικογένειες β) αν είναι εργαζόμενος ο ένας εκ των δυο και ο έτερος άνεργος γ) αν ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Οι Διευθυντές/ντριες και οι Προϊστάμενοι/νες των σχολικών μονάδων αναλαμβάνουν την ευθύνη για την συγκέντρωση των σχετικών δικαιολογητικών εγγράφων”.

Το κείμενο αυτό, που διαμοιράστηκε με εντολή Υπουργού, όπως τονιζόταν ρητώς, προκάλεσε ένα μικρό σοκ στις σχολικές κοινότητες αφού έθετε ζήτημα κριτηρίων και προτεραιοποίησης στη συμμετοχή στο ολοήμερο σχολείο ανάλογα με το στάτους των γονέων του μαθητή, κάτι που βρίσκεται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση με το γράμμα και το πνεύμα του σχετικού νόμου.

Nομική πηγή, εγνωσμένου κύρους, στην οποία απευθύνθηκε, ζητώντας σχολιασμό το NEWS 24/7, είπε τα εξής: “Παρότι η ΥΑ Φ7/118139/ΦΔ/Δ1 ρητά προβλέπει ότι γίνονται δεκτές όλες ανεξαιρέτως οι αιτήσεις των γονέων/κηδεμόνων για φοίτηση των μαθητριών/μαθητών στο ολοήμερο χωρίς προϋποθέσεις, η εγκύκλιος Φ7/115075/Δ1 του Υπουργείου Παιδείας εισήγαγε εμμέσως κριτήρια.

Αποτελεί μοναδική πρωτοτυπία Υπουργείο να νομοθετεί με εγκύκλιο -που νομικά δεν γίνεται να εισαγάγει ρύθμιση- και μάλιστα κόντρα στην ίδια του τη νομοθεσία. Πέρα όμως από την εμφανή και κατάφωρη παραβίαση του νομικού και εν γένει θεσμικού πλαισίου, η “καινοτομία” αυτή οδηγεί σε αποκλεισμό παιδιών από το ολοήμερο πρόγραμμα και σημαντική αναστάτωση στον προγραμματισμό των οικογενειών”.

Υπερβολές; Καθόλου όπως καταγράψαμε συνέχεια μιλώντας με γονείς και εκπαιδευτικούς πολλών δημοτικών σχολείων (της Αθήνας, κατά κύριο λόγο).

Ολοήμερο σχολείο: Κάθε χρόνο και χειρότερα

Το κυριότερο συμπέρασμα στο οποίο συνέκλιναν όλοι οι συνομιλητές μας είναι ότι η εφετινή σεζόν είναι πολύ χειρότερη σε σχέση με τις προηγούμενες σε ότι αφορά τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου συνολικά.

Αν και η εγκύκλιος Παπαδομαρκάκη ουσιαστικά δεν εφαρμόζεται (ή εφαρμόζεται πλημμελώς) αφού βρίσκεται εκτός νομικού πλαισίου, άλλα προβλήματα είναι αυτά που έχουν προκαλέσει αναστάτωση. Το κυριότερο αυτών; Η μη τοποθέτηση εκπαιδευτικών σε πολλά από τα τμήματα των ολοήμερων σχολείων τα οποία σε κάποιες σχολικές μονάδες συγχωνεύονται.

Η αλήθεια είναι ότι ακόμα δεν έχει λάβει χώρα το τρίτο κύμα προσλήψεων στα σχολεία, γεγονός που αποτυπώνεται στις ελλείψεις στα ολοήμερα. “Στις μονάδες της περιοχής μας υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις στις οποίες το ολοήμερο λειτουργεί λίγο (μέχρι κάποια συγκεκριμένη ώρα και όχι μέχρι τις 5) ή και καθόλου” μας λέει γονέας από το κέντρο της Αθήνας.

Όταν τον ρωτάμε ποιες λύσεις αναζητούν οι γονείς στο πρόβλημα μάς αναφέρει με αφοπλιστική ειλικρίνεια: “Μα τα κέντρα μελέτης, βέβαια”. Τα κέντρα μελέτης, ως γνωστόν, είναι ιδιωτικοί οργανισμοί που αναλαμβάνουν τη μελέτη και την προετοιμασία των παιδιών για την επόμενη μέρα και λειτουργούν ουσιαστικά εκτός κάθε νομικού πλαισίου. Το Υπουργείο Παιδείας έχει δεσμευτεί πολλές φορές στο παρελθόν ότι θα νομοθετήσει σχετικά, μέχρι στιγμής όμως δεν το έχει πράξει.

Οι συγχωνεύσεις επίσης προκαλούν δυσλειτουργίες. Γονέας παιδιού που φοιτεί σε σε σχολείο στο 1ο διαμέρισμα της Αθήνας τονίζει ότι “εφέτος η πραγματικότητα είναι πάρα πολύ σκληρή στα ολοήμερα. Μειώνονται σταδιακά και οι εγγραφές των παιδιών στα σχολεία γιατί πολλές οικογένειες εγκαταλείπουν την περιοχή επειδή δεν μπορούν να αντέξουν το υψηλό κόστος στέγασης. Τα παραδείγματα πλέον είναι πάρα πολλά γύρω μας. Σε άλλα σχολεία, όπως στο 46ο νηπιαγωγείο για παράδειγμα, εκπαιδευτικός για το ολοήμερο εμφανίστηκε, λόγω ατυχήματος, μόλις στις αρχές του Νοεμβρίου”.

Ανάλογη είναι και η εικόνα από το 6ο δημοτικό διαμέρισμα (Κυψέλη, Πατήσια, Αγιος Παντελεήμονας κτλ).”Στα περισσότερα σχολεία δεν καλύπτονται όλες οι τάξεις στο ολοήμερο” μάς αναφέρει γονέας, μέλος της Ενωσης Γονέων της περιοχής. “Στο 30ο δημοτικό για παράδειγμα δεν καλύπτεται η έκτη τάξη. Στο 30ο και στο 29ο συγχωνεύονται τμήματα. Υπάρχουν πολλά κενά εκπαιδευτικών, αυτό είναι δεδομένο. Αλλά παρόλα αυτά εκπαιδευτικός κρίθηκε υπεράριθμος!

“Εφέτος είχαμε και μία πρωτοτυπία. Οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί δεν ήρθαν την 1η του Σεπτεμβρίου αλλά την ημέρα του αγιασμού. Αυτή η λογιστική αντιμετώπιση του πράγματος από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας, παράγει τερατουργήματα. Σ’ ένα τμήμα υπάρχουν συνολικά 9 παιδιά με χρήζουν παράλληλης στήριξης. Και όταν πήγαμε να διαμαρτυρηθούμε στην πρωτοβάθμια, μάς έπνιξαν στα δακρυγόνα. Μαζεύονται όμως ήδη υπογραφές για να παραδοθούν στην πρωτοβάθμια”.

Τα κέντρα μελέτης παραλαμβάνουν τα παιδιά με λεωφορεία

Την ίδια ώρα εκπαιδευτικός από την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του περιγράφει μία κατάσταση που δεν περιποιεί τιμή στο δημόσιο σχολείο και την ελληνική πολιτεία εν γένει.

“Εργάζομαι τα τελευταία 25 χρόνια σε τμήματα ολοημέρου στο δημόσιο σχολείο. Η φετινή τραγική κατάσταση δεν έχει υπάρξει ξανά. Άρχισαν βέβαια σοβαρά προβλήματα από το 2016 όταν το πρόγραμμα των σχολείων έγινε ενιαίο από το πρωί μέχρι και τις 4 το απόγευμα. Μετατραπήκαμε οι εκπαιδευτικοί σε κουτάκια στο Excel” τονίζει.

“Η εγκύκλιος του Σεπτεμβρίου ήταν παράνομη. Επιχειρήθηκε από εκεί και πέρα να εφαρμοστεί με προφορικές εντολές έτσι ώστε να μην υπάρχει γραπτό αποτύπωμα. Έπρεπε να “κοπούν” παιδιά και να καλυφθούν τεχνηέντως τα κενά. Κάποιοι από τους γονείς υποχώρησαν και βρήκαν λύσεις στα κέντρα μελέτης”.

Προσέξτε την κατάσταση που περιγράφει παρακάτω ο εκπαιδευτικός: “Μετά από σχετική συνεννόηση και με συγκατάθεση των γονέων λεωφορεία από κέντρα μελέτης έρχονται και παραλαμβάνουν τα παιδιά από το σχολείο! Μαζί έρχεται και ο υπεύθυνος του κέντρου μελέτης που αναλαμβάνει και τα διαδικαστικά. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι τίποτα περισσότερο από διαρροή του ολοήμερου προς τον ιδιωτικό τομέα γιατί οι γονείς δεν έχουν άλλη διέξοδο”.

Η περιγραφή αυτή γεννά τεράστια ερωτηματικά. Πως είναι δυνατόν οργανισμοί που ουσιαστικά λειτουργούν χωρίς κρατική πιστοποίηση (όπως τονίσαμε και παραπάνω) να παραλαμβάνουν παιδιά από το δημόσιο σχολείο; Ποιος έχει ελέγξει τα μεταφορικά μέσα με τα οποία τα παιδιά μεταφέρονται; Ποιος έχει ελέγξει τα τυπικά προσόντα των εκπαιδευτικών αλλά και του ανθρώπου που φαίνεται υπεύθυνος για τη μεταφορά;

“Το ολοήμερο έχει απογυμνωθεί από ειδικότητες” συνεχίζει ο εκπαιδευτικός. “Οδεύει προς την κατάργησή του, αυτό είναι το δικό μου συμπέρασμα. Αλλωστε στην Ελλάδα ολοήμερο όπως θα έπρεπε να είναι δεν υπάρχει. Που είναι οι χώροι για να τρώνε τα παιδιά; Που είναι οι ξεχωριστές αίθουσες για τη μελέτη τους; Αφήστε που το ολοήμερο έχει απογυμνωθεί από ειδικότητες εκπαιδευτικών. Μία διεκπεραίωση γίνεται και τίποτα άλλο”.

Άλλος εκπαιδευτικός, ο οποίος μίλησε επίσης υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, περιέγραψε την ίδια ζοφερή εικόνα. “Το διευρυμένο ολοήμερο δεν δουλεύει, αυτά είναι η πραγματικότητα στα περισσότερα σχολεία της περιοχής μου (Κέντρο Αθήνας). Η εγκύκλιος του Σεπτεμβρίου εφαρμόζεται, όχι παντού, μόνο με προφορικές εντολές και όχι από όλους τους διευθυντές. Η κατάσταση είναι χειρότερη, πολύ χειρότερη μάλιστα από τα αμέσως προηγούμενα χρόνια”.

Είναι περιττό βέβαια να τονιστεί ότι η σοβαρή κατάσταση που περιγράφεται πιο πάνω τινάζει στον αέρα τον προγραμματισμό και τον προϋπολογισμό πολλών οικογενειών.  Το ελληνικό δημόσιο σχολείο, με προφανή πολιτική ευθύνη, δεν μοιάζει ικανό να προσφέρει ουσιαστικές υπηρεσίες στους μαθητές και στην ελληνική οικογένεια πέρα από την πολύ βασική. Και αυτή, σε καθόλου ικανοποιητικό επίπεδο.

Το χειρότερο; Με τη συνεχή υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου, έχει ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για την ιδιωτική πρωτοβουλία στην φροντιστηριακή εκπαίδευση σε επίπεδο δημοτικού που εκ του νόμου απαγορεύεται!